Một cuộc du lịch kỳ quái
Ra khỏi cơ thể người, trứng lãi đũa bỗng co rúm lại vì bị chói nắng ( vì thế mà vỏ trứng lãi đũa bao giờ cũng nhăn nheo)… Rồi một trận mưa rào đổ ập đến, kéo trứng lãi trôi phăng đi. Hốt hoảng, trứng lãi cố ngoài mình bám chặt vào một nhánh lá rau đang đong đưa trước gió. Trứng lãi bám rất chắc vì sợ một trận mưa nữa lôi đi thì nguy mất!
Chẳng bao lâu, bên trong cái vỏ đã loi nhoi một con lãi đũa con mới nở. Nó được đặt cho một cái tên khá thi vị: ấu trùng!
Một hôm, ấu trùng (vẫn nằm cuộn mình trong vỏ trứng) bị nhấc bổng lên làm chú khiếp vía, càng bám chặt vào lá rau cho khỏi té. Thì ra chú bị mang ra chợ bán cùng với lá rau chú đang trú ngụ. Chú nghĩ có lẽ đây chỉ là một sự nhầm lẫn thôi chứ người ta không cố ý đem chú đi bán. Tuy vậy, chú cũng hồi hộp hết sức vì sợ người ta cho vào nồi nước sôi. Nhưng may quá, vì là một loại rau ăn sống nên chỉ được rửa qua loa rồi dọn lên bàn ăn! Ấu trùng chưa kịp nghĩ ngợi gì nhiều thì đã bị ai đó nuốt tọt vào dạ dày. Tiếp đó, ấu trùng bị đẩy xuống ruột non. Ở đây, khí hậu nóng ấm, chú vội vàng chui ra khỏi vỏ. Chú ngỡ ngàng một chút trước khung cảnh lạ. Và rồi như có di truyền một dòng máu giang hồ trong người, chú lập tức làm ngay một cuộc phiêu lưu mới, thăm dò nơi ăn chốn ở. Chú vượt qua thành ruột non, theo dòng máu tĩnh mạch đến gan. Vượt gan, chú bơi một mạch lên phổi. Sau một cuộc hành trình dài đầy mệt mỏi và hứng thú, chú trông rắn rỏi hẳn lên. Gặp không khí tốt lành ở phổi, chú quyết định ở lại đó nghỉ ngơi một thời gian. Chỉ trong ba tuần lễ, chú đã thay đổi hẳn: lớn ra, trông bảnh trai không thua bất cứ một con lãi đũa nào khác!
Thế rồi, tiếp tục cuộc hành trình, chú chui vào cuống phổi, leo đến tận cổ họng của “khổ chủ” để được một lần nữa, nuốt tọt vào dạ dày. Sau một cuộc du lịch kỳ thú như thế, nay chú nghiễm nhiên là một chú lãi đũa trưởng thành ở ruột non. Không còn ai dám gọi chú bằng cái tên “ấu trùng” như xưa kia nữa. Chú bèn lập gia đình và tiếp tục đẻ mỗi ngày hai trăm ngàn trứng lãi.
Ra khỏi cơ thể người, trứng lãi đũa bỗng co rúm lại vì bị chói nắng…
Như vậy đó, lãi đũa đã đi “chu du” trong cơ thể của chúng ta. Cuộc du lịch rất thú vị đối với chúng, nhưng đối với ta thì chẳng “khoái” tí nào. Thời gian ba tuần lễ lãi con ở phổi làm cho ta bị nóng sốt, ho hen, khó thở. Và thời gian lãi ở ruột thì ta luôn bị đau bụng, ói mửa, gầy còm, xanh xao vì chúng đã hút mất khá nhiều chất bổ dưỡng của ta. Thỉnh thoảng, có chú lãi đũa tinh nghịch còn chui vào ống dẫn mật, vào ruột thừa, hay ôm nhau khiêu vũ thành từng cuộn lãi to gây nghẹt ống mật, tắc ruột…
Để cơ thể ta không trở thành nơi “lý tưởng” cho lãi du lịch, ta phải giữ vệ sinh tốt. Rửa tay trước mỗi bữa ăn, cắt sạch móng tay. Không ăn rau cải sống sít, rửa không kỹ. Không đi tiêu bừa bãi ngoài đồng… Nhưng nếu rủi chúng đã lọt vào cơ thể ta, thầy thuốc cũng sẽ giúp ta trục xuất chúng ra bằng các loại thuốc xổ lãi… Hột bí (bí ngô, bí rợ) cũng chữa được lãi. Rang hột bí, ăn chừng nửa chén cũng đủ hết lãi!
Đỗ Hồng Ngọc
Có “Chí” thì… hư!
Gia đình nhà Chí gồm có Chí đực, Chí mén… và trứng. Chí đực to nhất nhà, dài đến 3mm, màu xám lợt, có sáu chân rắn chắc, nở nang, giỏi leo trèo. Cuối chân chí có móng cong tạo thành một cái kẹp bám chắc vào tóc. Khác với các loài khác, Chí đực có nhiệm vụ… sinh đẻ! Còn Chí mén là những chí bé tí mới nở, thân hình mảnh khảnh, nhỏ nhắn, da trắng trẻo, có vẻ hơi ngơ ngác một tí nhưng khi cắn thì… ngứa kinh khủng!
Dòng họ nhà Chí làm nghề… sống bám (ký sinh), chuyên hút máu người. Chí được trang bị một cái vòi khá tối tân, có thể co ra thụt vào. Mỗi lần Chí thò vòi ra hút máu xong, liền co rụt vòi vào thân một cách tỉnh bơ như chẳng có việc gì xảy ra, trong khi “thân chủ” thì bị ngứa không chịu nổi. Tai hại nhất là Chí có thói quen chích hút máu xong bèn… ị ngay tại chỗ. Phân chí chứa nhiều siêu vi trùng có thể gây bệnh làm chết người. Trong lịch sử y học, đã có những trận dịch chí giết chết hằng triệu người, đó là các bệnh sốt ban nhiệt chí, bệnh sốt hồi quy chí do siêu vi trùng Rickettsia prowazekii và ký sinh trùng Spirocheta recurrentis gây ra.
Mỗi con chí đẻ mỗi ngày từ 5 đến 7 trứng. Đẻ xong, Chí đực phết cho trứng một chất keo dán chặt vào tóc, nhờ tóc giữ giùm.
Một tuần sau trứng nở thành ấu trùng và sau ba lần lột xác, biến hóa, một chú chí bảnh bao xuất hiện: ấy là Chí mén.
Bà con gần gũi nhất của Chí là Rận, nhưng ít khi họ chơi chung với nhau. Họ nhà Chí rất tự hào về dòng dõi “quý tộc”… cao cả của mình vì chúng chỉ sống trên đầu người ta! Họa hoằn lắm Chí mới chịu bám vào râu hay lông mày. Chí khinh bọn rận là bọn… thấp hèn, sống ở những chỗ không mấy lịch sự (trong quần áo đầy mồ hôi hay trong mùng mền).
Tóc càng dài, Chí càng khoái vì dễ ẩn náu kiếm ăn. Có những bạn gái, Chí nhiều đến nỗi chỉ cần vuốt tóc một cái cũng tóm được vài “trự” Chí. Có người… “yêu” chí đến nỗi “cắn” chí lụp bụp ngon lành, có người lại thích bóp chí lách tách giữa hai móng tay. Các trò tiêu khiển không lành mạnh này gây tai hại: có thể tạo thành bệnh dịch ở người.
“Nuôi”… Chí không ích lợi gì cả, chỉ chứng tỏ mình là kẻ… ở dơ. Bạn nào để đầu tóc có Chí là hư đó. Muốn diệt trừ Chí các bạn phải cắt tóc ngắn, gội đầu thường xuyên bằng xà bông. Có thể dùng lược dầy để chải chí một cách liên tục, hoặc ra nhà thuốc hỏi mua một thứ thuốc xức chí. Ở nhà quê có thể dùng hột mãng cầu (na) rang vàng, tán nhuyễn, trộn với dầu dừa xức chí. Không được dùng thuốc rầy hoặc dung dịch DDT dễ gây ngộ độc… Khi diệt chí, hãy nhớ diệt chí cho cả nhà cùng lúc, để tránh lây Chí qua lại lẫn nhau. Tóm lại, có “Chí” thì…hư!
Đỗ Hồng Ngọc
Cái mũi
“Ngày xưa… có một chú voi con…”. Câu chuyện cháu biết rồi đó. Chú voi con tinh nghịch, đánh nhau với cá sấu, bị cá sấu ngoạm lấy cái mũi của chú kéo xuống nước, chú ráng sức kéo lên. Giằng co mãi, sau cùng chú voi thắng cuộc, nhưng từ đó loài voi có cái mũi dài ngoằn ra thành một cái vòi… Nhiều cháu bé cũng có… vòi như voi ấy, nghĩa là mũi cứ lòng thòng, đặc quánh làm cho bé không thở được bằng mũi, phải há miệng để thở, lâu ngày răng hô ra và lồng ngực dẹp lại, không phát triển được.
Cái mũi, dĩ nhiên là dùng để… thở. Ta cũng có thể thở bằng miệng, nhưng miệng chỉ để dành “sơ cua” khi cần thiết, vì thở bằng miệng không tốt như thở bằng mũi. Mũi giúp ta thở nhẹ mà sâu. Thử bịt mũi rồi thở miệng xem. Rõ ràng là chỉ hời hợt phơn phớt bên ngoài, không sâu tận đáy phổi được. Lâu ngày, phần đáy phổi ít dùng tới sẽ bị xẹp xuống làm “ổ” cho vi trùng lao nữa!
Mũi chúng ta được trang bị khá tốt: Lông mũi dùng làm chổi quét bụi khói, nhất là ở thành phố nhiều khói bụi, ít cây xanh. Lông mũi có bổn phận chặn bụi từ bên ngoài… tạo thành “cứt mũi”. Niêm mạc mũi có nhiều mạch máu, sưởi ấm và làm ẩm không khí trước khi không khí đi vào phổi. Khi trời lạnh đột ngột, niêm mạc mũi phồng lên để… nhanh chóng sưởi ấm không khí, nhưng phồng to quá lại làm ta bị nghẹt mũi! Xuất tiết gia tăng, làm ta bị chảy nước mũi. Có người quá nhạy cảm còn ách xì lia lịa, rồi tưởng có ai đó nhắc mình! Hai bên mũi còn có xoang mũi giúp cho sự phát âm được tốt. Khi nghẹt mũi, xoang bị bít lại, ta nói bằng “giọng mũi” nghe rất lạ tai.
Đừng lạm dụng thuốc nhỏ mũi. Thuốc sẽ làm co mạch máu ở mũi, làm bớt nghẹt nhưng sau đó lại phồng to hơn. Về sau sẽ bị viêm mũi do thuốc. Niêm mạc mũi hư đi mà lông thì rụng hết!
Nên thở bằng mũi, thở sâu, đều và nhẹ nhàng.
Đỗ Hồng Ngọc
Nghỉ hè, nên làm gì?
Gặp chú Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc ở hành lang bệnh viện Nhi Đồng, phóng viên tí hon liền tranh thủ mở ngay một cuộc phỏng vấn “bỏ túi”:
– Thưa chú, nghỉ hè rồi! Để có một mùa hè vui khỏe, chú khuyên cháu và các bạn nên làm gì?
– Lời khuyên đầu tiên của chú là nên nghỉ. Có vậy mới gọi là nghỉ hè chứ, phải không? Nhưng nghỉ thế nào là chuyện phải bàn! Muốn làm việc có năng suất thì phải biết nghỉ ngơi. Nhưng nghỉ ngơi không có nghĩa là chỉ ngồi một chỗ, hay là không hoạt động gì cả. Nghỉ hè! Đó là thời gian tốt nhất để chúng ta về quê, lên núi, xuống biển, tiếp xúc với thiên nhiên, lao động chân tay, hoạt động thể dục thể thao, tham gia sinh hoạt tập thể và các hoạt động xã hội bổ ích khác…
– Sau nghỉ ngơi là gì hở chú?
– Là ngủ. Tuổi đang lớn rất cần ngủ. Trong lúc ngủ, cơ thể tiết ra kích thích tố tăng trưởng, lại giảm tiêu hao năng lượng, để dành năng lượng cho sự phát triển. Dĩ nhiên, ngủ nhiều quá cũng không tốt, “mụ” người đi. Bình quân mỗi ngày 8-10 giờ là đủ.
– Sau ngủ là…
– Sau ngủ là ăn! Ăn cũng phải học cháu ạ! Phải biết cách ăn. Chả cần cao lương mỹ vị gì đâu! Tuổi đang lớn cần nhiều chất đạm, sinh tố, khoáng chất: thịt cá tôm cua, đậu nành, rau củ, trái cây, trứng, sữa v.v… đều rất cần thiết. Chú ý đừng để bị… Tào Tháo đuổi do thiếu “vệ sinh an toàn thực phẩm” là được!
– Một số bạn bè cháu tính trong dịp hè sẽ đi chữa bệnh?
– Đúng đó.
– Và sau đó?
– Sau đó là học.
– Chú nói không học mà!
– Đâu có! Chú chỉ nói hè nên nghỉ, ngủ, ăn, chữa bệnh… chứ đâu bảo không học. Trong mấy tháng hè, các cháu lớn có thể học lấy một “nghề” có ích để giúp đỡ gia đình được thì tốt. Ba má sẽ rất ngạc nhiên và vui sướng khi thấy cậu con trai “bỗng nhiên” biết sửa cái bàn, chữa được cái tủ; cô con gái biết may, vá, đan, thêu, v.v… Rồi còn phải học bơi, học hát, học đàn, vẽ, chụp hình… Ngoài ra, đừng quên ôn tập, chuẩn bị bài vở cho năm học mới!
– Còn vấn đề phòng bệnh? Cháu và các bạn cháu có thể làm được gì?
– Nhiều thứ lắm. Cần lưu ý tránh các tai nạn trong dịp hè. Vui chơi điều độ và cảnh giác! Các tai nạn hay gặp là té gãy tay, gãy chân, bị rắn cắn, trúng nắng, nhất là chết đuối… Cần học cách sơ cấp cứu tốt khi có tai nạn xảy ra. Đặc biệt, về bệnh cần đề phòng sốt xuất huyết, sốt rét, tiêu chảy… Cháu và các bạn nên giữ cho nhà cửa thoáng đãng, sạch sẽ, không treo quần áo lung tung làm chỗ cho muỗi trú ấn, lấp các vũng nước đọng và nên ngủ mùng.
– Cảm ơn chú! Bọn cháu “dư sức” làm các điều chú dặn.
Đỗ Hồng Ngọc
Tống Thị Kim Đính, một bác sĩ tốt nghiệp Đại học Y khoa Huế, theo chồng sang Nhật từ năm 1987, trở thành chủ một shop áo dài VN nổi tiếng ở Tokyo đưa áo dài thành một mặt hàng “:thời trang” rất được phụ nữ Nhật ưa chuộng. Có những ca sĩ của Nhật như Anna Saeki, quyết định sang VN mặc áo dài chụp ảnh để làm lịch; có cô gái mù cũng đến đặt áo dài để mặc trong một cuộc thi văn nghệ; có cô tiểu thư nhất định mặc áo dài trong buổi lễ tốt nghiệp đại học, và lý thú, có những cô dâu chú rễ Nhật chọn áo dài VN làm trang phục cưới; nhưng đáng chú ý nhất là 50 học sinh ở tỉnh Aomori đã mặc áo dài biều diễn tại lễ hội múa hè…Bây giờ áo dài “hàng hiệu” Sivini (Shop VN) của Kim Đính đã tạo đựơc danh tiếng trên toàn nước Nhật.(Tuổi Trẻ).
Câu trả lời rất đơn giản: Một là cô bé bán khoai ăn toàn khoai trước và trong ngày thi, còn bạn ta ăn toàn những thực phẩm béo bổ, cao năng lượng, những thứ fast food, gà rán khoai tây chiên, hamburger và cao lương mỹ vị các thứ… Các thực phẩm béo bổ chứa nhiều calo, nhiều dầu mỡ, cao năng lượng đó một khi ăn vào đầy bao tử thì máu phải dồn về bao tử để tiêu hoá, làm cho ta thấy nặng bụng, buồn ngủ, nhướng mắt không lên. Cứ y như
Khi nào thì người ta có thể bắt đầu yêu? Một bà mẹ bức xúc đăt câu hỏi với tôi như vậy về chuyện đứa con trai mới lớn của bà đòi kiếm một “mối tình học trò” cho kịp bè bạn. Bà còn muốn biết cụ thể rằng thì là… tôi biết yêu vào lúc mấy tuổi! Tôi đành thiệt thà khai báo là hình như tôi biết yêu hồi lên tám! Tôi mạnh miệng như vậy bởi có lần nghe nhà thơ Huy Cận nói ông cũng yêu hồi mới tám tuổi, với một cô bé rất dễ thương ở Huế. Nhưng trời ạ, đứa con út của tôi lại nói nó biết yêu hồi chỉ mới lên ba, lúc còn học mẫu giáo kia!
Teen, đó là lứa tuổi từ 10 đến19 tuổi theo quy ước của Tổ chức Sức khỏe thế giới (WHO). Trong suốt 9-10 năm trời đó các em phải trải qua một giai đọan khó khăn nhất của cuộc sống với nhiều bất trắc, nguy cơ, nhưng cũng đầy tiềm năng và triển vọng. Các em như con sâu nằm trong kén, phải vặn mình chuyển hóa để trở thành một cánh bướm đầy màu sắc nhởn nhơ bay lượn giữa bầu trời xanh.
Nhìn bé Adora Svitak, thần đồng văn chương Mỹ, súng sính trong chiếc áo dài xanh truyền thống Việt Nam với mái tóc cắt ngắn giản dị, xinh tươi, không ai là không thương mến và ngưỡng mộ. Từ lâu người ta thấy nhiều thần đồng về bóng đá, về âm nhạc, cờ vua, toán học mà ít thấy thần đồng về văn chương! Adora hiện đã là một thần đồng văn chương, có lẽ không chỉ của Mỹ mà còn của cả thế giới. Những ngày ở TP.Hồ Chí Minh, cô bé tất bật với bao nhiêu là buổi họp mặt giao lưu nơi này nơi khác, gặp gỡ các nhà báo, nhà văn, thầy cô giáo, trả lời trực tuyến trên báo Tuổi Trẻ, ra mắt tủ sách ở báo Thanh Niên, trò chuyện trên đài truyền hình… Bận rộn là vậy nhưng em vẫn không quên nhai hạt điều và ăn xoài, những món khoài khẩu của em tại đây. Có lẽ dòng máu Đông phương trong em làm cho em không khác chút nào với một bé gái Việt Nam, đã gợi lên trong lòng nhiều bậc cha mẹ trẻ ước mong mình cũng có đựơc một đứa con xuất chúng như thế!
Đọc chuyện một “teen” tự tử khi nghe mình thi rớt đại học trên báo chí năm ngoái tôi không khỏi giật mình! Tôi nhớ đã nhiều lần chuẩn bị tư tưởng… cho các em sẵn sàng thi rớt, sẵn sàng thua keo này bày keo khác rồi mà! Tôi còn nhớ có nhắc chuyện ngày nay không ai còn nhớ mấy ông tiến sĩ mủ áo xênh xang được khắc tên trên văn bia Quốc tử giám mà chỉ nhớ… Tú Xương, một “chuyên gia” thi rớt: “Phen này tớ hỏng tớ đi ngay! Cúng giỗ từ nay nhớ lấy ngày. Học đã sôi cơm nhưng chữa chín. Thi không ăn ớt thế mà cay…”! Nhưng thế vẫn còn chưa đủ!
1) Bác sĩ ơi có những điếu mà tuổi teen chúng cháu rất-tò-mò-muốn-biết, sắp tới bác sĩ sẽ có những chuyên mục về những tò mò đó của bọn cháu chứ ạ? 
Có hai giai đọan trong đời, người ta lớn như thổi. Người ta thay hình đổi dạng như là một “biến thái” đầy phép lạ. Đó là lúc ở trong bụng mẹ và ở tuổi dậy thì! Khi mới thụ tinh, chỉ là một tế bào nhỏ xíu, tách làm đôi, làm tư, làm tám… Nhỏ đến nỗi phải soi dưới kính hiển vi mới thấy… Khi đựơc ba tháng tuổi trong bụng mẹ, nguời ta cũng mới cao bằng ngón tay út, và nặng bằng một cục chewingum, thế mà lúc sáu tháng, người ta đã cao vọt tới 35cm và nặng đến một ký rồi! Một bà mẹ mang thai dưới năm tháng còn giấu giếm thiên hạ được nhưng đến sáu tháng thì hết đường giấu giếm! Kỳ diệu là ngay lúc mới bốn tháng tuổi trong bụng mẹ, người ta đã biết nghe, biết ngửi, biết ách xì, biết…ho! Và dĩ nhiên cũng biết buồn vui, lo lắng, sợ hãi… Cha mà hút thuốc thì con ho. Mẹ mà nghiện xì ke thì con nghiện. Cha mẹ uống rượu thì con…lâng lâng say xỉn suốt ngày, đầu óc mụ mẫm. Cha mẹ mà gây gỗ thì con căng thẳng, quậy phá, có khả năng tật nguyền. Và ngựơc lại, dĩ nhiên, người ta thích những lời ru, mơn trớn, dỗ dành , âu yếm, yêu thương. Lúc này người ta bơi trong…nước như cá, hai con mắt thồ lộ, mũi hếch, miệng bự, có vẻ nghiêm trang nhưng có lúc nhếch mép cười… ! Đến chín tháng mười ngày, người ta đòi ra. Đòi quyết liệt. Đòi nằng nặc. Chắc có hẹn trước với ai đó. Lúc bấy giờ đã nặng đến ba ký và cao trên nửa thước, oai phong lẫm liệt, đẹp trai, đẹp gái ra phết! Trang phục bấy giờ là… trần truồng như nhộng. Nhưng đặc biệt có một lớp áo khóac thiên nhiên bao bọc chở che gọi là vernix caseosa. Giống như khách tắm bùn bây giờ trần truồng như nhộng chỉ có lớp bùn che khắp thân thể. Vernix caseosa chính là thời trang thuở chào đời của con người. Một thứ thời trang sinh học. Nó là chất… kem dưỡng da, có khả năng chống nóng lạnh và cả vi trùng xâm nhập, giúp trẻ an toàn nhảy tọt từ bụng mẹ ra ngòai, tức từ mội trường nước sang môi trường khí.
* Tôi có đứa con trai, năm nay đang học lớp 8, Cháu có những biểu hiện làm tôi không thể nào hiểu được. Cháu tự nhiên bắt chước chúng bạn bấm lổ tai, nhuộm tóc…Tôi đã la và đánh cháu. Cháu rất ngoan nhưng dạo này tôi không thể hiểu nổi những việc làm của cháu…(quangvo@)