Trang nhà của Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc

Tập hợp các bài viết của bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc

Thư gởi bạn xa xôi “Tìm Tết” (tiếp theo)

By Leave a Comment

 

Thư gởi bạn xa xôi

“Tìm Tết”

(tiếp theo)

Mình lại phải “giải trình” tiếp với bạn chuyện đi “Tìm Tết” mấy “Mùng” của mình ra sao nhé.
Dĩ nhiên cũng chỉ gởi mấy tấm hình cho bạn coi chơi thôi, chớ bây giớ viết làm biếng tổ rồi.

Họp mặt Gia đình, ông bà, con cháu tụ tập, “lì xì” theo truyền thống. Mấy đứa cháu bự xự, to hơn cả ba má và ông bà rồi! Người thấp bé nhất nhà bây giờ là Ông Bà (nội, ngoại).

 

 

Ngày đầu năm, ghé chùa Xá Lợi, thăm Thầy Hiển Tu, năm nay 98 tuổi, còn rất sáng suốt. Thăm thầy Đồng Bổn trụ trì và các bạn trong Ban Phật học.

 

Tụ tập con cháu ngày Tết.

 

Tết… “heo” Kỷ Hợi phải không?

 

 

 

Rồi thu xếp đi thăm bè bạn, mỗi nơi một chút vậy.

Tới thăm họa sĩ Lê Ký Thương (Cóc)- Kim Quy trước hết: nhà rộng rãi, nhìn từ trên cao. Con kênh nước đen nhằm ngày nước ròng, nổi lên một khung cảnh trái nghịch của một thành phố lớn nhất nước.

 

Rồi thăm nhà thơ Tôn Nữ Hỷ Khương, năm nay đã ngoài 80. Nhớ xưa, Vũ Hoàng Chương đã từng viết mấy câu thơ tặng bà:

Ngai vàng chót vót năm đời trước

Tiếng ngọc bâng khuâng một kiếp này…


Hỷ Khương làm rất nhiều thơ, thơ hay, nhưng “nổi tiếng” với 4 câu này:

Còn gặp nhau thì hãy cứ vui

Chuyện đời như nước chảy hoa trôi

Lợi danh như bóng mây chìm nổi

Chỉ có tình thương để lại đời…

(TNHK)

Cụ Ưng Bình Thúc Giạ Thị là phụ thân của nhà thơ Tôn Nữ Hỷ Khương lại luôn được nhắc mấy câu thơ này:

Biết đủ, dầu không chi cũng đủ

Nên lui, đã có dịp thì lui…

Và

Thuở ra sân khấu không làm rộn

Lúc vãng vai tuồng bớt hỗ ngươi…

(Ưng Bình).

Cụ đặc biệt nổi tiếng với “Câu hò Vỹ Dạ”: Chiều chiều trước bến Văn Lâu ai ngồi ai câu ai chờ ai đợi…

 

Rồi hẹn cùng Lê Ký Thương đi thăm điêu khắc gia Pham Văn Hạng theo lời mời của PVH, gặp bác sĩ Lê Hành, người có giọng ca rất hay tự thuở nào.

Từ trái: Lê Ký Thương, Phạm Văn Hạng, Đỗ Hồng Ngọc, Lê Hành

 

 

 

 

 

 

 

 

Mùng 4 Tết đi Vũng Tàu cùng nhóm bạn Thân Trọng Minh, Thanh Hằng, Lê Ký Thương, Kim Quy… Rất vui là TTM đưa mình đến thăm căn hộ của anh trong Chung Cư mà đi lạc lòng vòng khá lâu. Mình còn ghé thăm nhà Mai Ninh, một ngôi nhà xinh xắn, yên tĩnh.

ĐHN ở Vũng Tàu, đang làm bộ sửa một bản thảo “trời ơi” nào đó!

 

 

 

 

 

 

 

Mùng 5, trên đường từ Vũng Tàu về, ghé thăm nhạc sĩ Lê Trọng Thủy ở Bà Rịa, rồi ghé qua Sông Xoài, thăm vườn quê với căn “biệt thự” bằng Container rất thú vị của Phùng MInh Bảo- Thùy Linh.

“Biệt thự” Container của PMBảo-Thùy Linh rất độc đáo. Tuy ở xã Sông Xoài, gần Hắc Dịch nhưng có đủ phương tiện IT. Ở đây mà Bảo-Linh vẫn điều hành công việc ở Vũng Tàu và các nơi qua Internet thuận lợi.

“Biệt thự container” hẹp, khá dài, 12,4m, cao 2,4m, chỉ rộng 2,4m, kiểu nhà sàn, có sân thượng để tập thiền, yoga, đầy đủ tiện nghị mà “xây dựng” rất nhanh, chỉ trong tuần lễ là xong. Vườn tược lúc này chỉ có tiêu, hột điều, mướp, đu đủ… Tiếc không có Nguyễn Minh Tiến của blog “Mở rộng tâm hồn”. Xưa, nhà Tiến cũng ở gần đây.

Mùng 6 đã thấy nhớ Đường Sách. Lang thang ra thăm ĐS thì tình cờ gặp nhà thơ Võ Quê rồi cũng lại tình cờ gặp nhà thơ Chiêu Anh Nguyễn. Vui quá.

 

Nhà thơ Võ Quê, “người giữ linh hồn ca Huế” (ảnh Ca Dao)

 

và Chiêu Anh Nguyễn.

 

 

 

 

 

 

 

Vậy nhé. Vài hình ảnh “Tìm Tết” (tiếp theo) gởi bạn coi vui.

Thân mến,

ĐHN

 

 

 

Thư gởi bạn xa xôi: “TÌM… TẾT!”

By Leave a Comment

 

Thư gởi bạn xa xôi,

“Tìm… Tết”

Hồi xưa, tức cách đây vài năm thôi, Tết còn tìm đến mình bạn ạ. Nay thì… ráng cũng không ra Tết. Vài năm trước thôi, cũng có cành đào, cành mai và đặc biệt rất nhiều cúc mâm xôi… trong nhà. Không muốn Tết mà nó cũng cứ Tết. Rồi bạn bè hẹn café, cà pháo, rồi học trò đến thăm, rồi con cháu tề tựu… Nay thì ráng cũng không ra. Bởi, chính trong ta có cái gì đó lặng ngắt, hình như… hormone thì phải. Nó lặng ngắt, nó tắt ngủm. Tám mươi rồi nó vậy chăng?

Vì vậy, mấy ngày gần Tết này… mình “tranh thủ” nhen nhóm lại, thử “tìm Tết” coi sao. Ngồi ở Đường Sách một mình, nhâm nhi tách café… ngắm người qua kẻ lại. Thì vẫn dập dìu tài tử giai nhân đó thôi. Có cái mới. Có người thấy như chỉ mặc áo mà không mặc quần, có người mặc áo dài với váy và quấn khăn… mỏ quạ? Chưa thấy ai nhai trầu bõm bẻm cả. Mới đây thấy bên Pháp có buổi trình diễn kịch nghệ mà từ diễn viên đến khán thính giả đều trần truồng như nhộng. Tình hình có vẻ dần dần đi vào thời… đồ đá, ăn lông ở lỗ rồi vậy. Tại vì ta chỉ có nhục nhãn, không có con mắt thiên nhãn ngàn năm để thấy biết đó thôi.

Như đã nói, mình thử đi “tìm Tết” xem sao.

Hẹn với các bạn trong Nhóm Học Phật ở chùa Xá Lợi, thứ bảy 26.1.19 tức 21 tháng chạp Mậu Tuất lên chùa Bửu Long thăm Sư Viên Minh. Sư lúc này cũng đã 75 tuổi rồi chớ ít gì, nhưng trông khỏe và… đắc đạo. Trò chuyện với Sư rất vui. Mình thân quen Sư cũng vài chục năm rồi nên khá thân tình. Mình nói tôi có mang tập thơ lên tặng thầy đây, thầy VM cười, lát nữa tôi cũng gởi tặng anh tập thơ. Thì ra thầy mới có tập Tĩnh Lặng:

Ra đi khắp bốn phương trời

Tìm ai mỏi gót muôn đời còn xa

Ta về gặp lại tình ta

Dấu chân viễn mộng chỉ là phù vân.

(Phù Vân, Viên Minh, Tĩnh Lặng)

………………………………

Một phen buông hết ngôn từ

Buông luôn cả một chữ như trên đầu

Thong dong thực tại nhiệm mầu

Niết-bàn, sinh tử… biển dâu khác gì!

(Như, Viên Minh, Tĩnh Lặng)

Chắc là thầy muốn  nhắc Thầy Phước Hậu:

Kinh điển lưu truyền tám vạn tư 
Học hành không thiếu cũng không dư 
Đến nay tính lại đà quên hết 
Chỉ nhớ trên đầu một chữ Như

Mình nghĩ thiệt ra nhờ “nhớ trên đầu một chữ Như” mà mới  “Thong dong thực tại nhiệm mầu/ Niết-bàn, sinh tử… biển dâu khác gì!”. Thực tại là Pháp. Là Tùy duyên/ Thuận pháp.

Chùa Bửu Long, Quận 9, Tp HCM

Nhóm Học Phật. 26.1.2019 tại Chùa Bửu Long.

 

Chủ Nhật 27.1.19 có luôn 3 “shows”, dù sao cũng nên đi mỗi nơi một chút cho biết đó biết đây, xem bà con ăn Tết, chơi Tết ra sao:

Có một cuộc Triễn lãm mỹ thuật ở Đảo Kim Cương, Thủ Thiêm do họa sĩ bác sĩ Dương Đình Hùng tổ chức. Lâu nay mình chưa biết chỗ này ở đâu, ra sao. Lê Triều Điển, Thân Trọng Minh, Lê Ký Thương… đều có tham dự. Nghe nói Lê Triều Điển trưng bày tượng gốm, Lê Ký Thương có 15 bức tranh Thiền, TTMinh nhiều tranh lạ nên phải đi đến xem thôi. Khu Hàm Long này có nhiều “biệt phủ” rất đẹp của các họa sĩ nổi tiếng, hôm nay trưng bày tác phẩm của các họa sĩ, điêu khắc gia. Mình có dịp gặp lại họa sĩ Uyên Huy (Huỳnh Văn Mười), Hồ Hữu Thủ, Hoài Hương, Hồ Thanh, La Quang Thanh, Lý Khắc Nhu, Dương Đình Hùng và các bạn Lê Triều Điển, Thân Trọng Minh, Lê Ký Thương… Dĩ nhiên mình là người ngoại đạo nên chỉ đứng ngoài… quan sát.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

quay về cố quận
(tranh thiền LKT)

 

thiền đi (tranh LKT)

Chiều đó đi dự Chương trình Nhạc Thiền “Tôi đang Lắng Nghe” của sư Minh Niệm tại Nhà hát Hòa Bình- một nhà hát lớn có đến 3000 chỗ ngồi đã đông nghẹt người!

Nghe chủ đề: “Tôi đang Lắng Nghe” tưởng là “Tôi đang lắng nghe… im lặng đời mình” của Trịnh Công Sơn, hóa ra không phải!

Mình nhận được cái Giấy Mời …của Ban Tổ Chức, trực tiếp từ Sư Minh Niệm, một vị tu sĩ khá thân quen, bởi ngay cuốn sách đầu tiên nổi tiếng của Sư là “Hiểu Về Trái Tim” cũng có một lời giới thiệu ngắn của mình, tác giả Nghĩ Từ Trái Tim gần gũi từ mươi năm trước. Có điều Nghĩ Từ Trái Tim mình viết về Tâm kinh Bát Nhã còn Hiểu Về Trái Tim của Sư MN thuộc lãnh vực tâm lý trị liệu.

Lúc đầu mình quyết định không đi vì trên Giấy mời thấy ghi: nữ phải mặc áo dài, nam áo vest, cà vạt… Mình đã trả lời: rất cảm ơn nhưng không đi vì hơn chục năm nay không hề mặc vest, cà vạt… gì cả. Ngay sau đó, được tin nhắn: Thầy con nói bác mặc gì cũng được, miễn là thoải mái … và đến dự muốn về lúc nào thì về. Vậy thì… OK.

Buổi nhạc thiền Tôi đang lắng nghe thì ra “mang tính chữa lành tâm hồn” có phần Tổn Thương và phần Chữa Lành khá lý thú. Tổn thương với những bài hát Hương lạc, Đền nhau, Mộng du, Góc tối… Còn chữa lành là nhưng bài của Trịnh Công Sơn: Tôi đang lắng nghe, Ru đời đi nhé, Để gió cuốn đi, Cho đời chút ơn…

Bên cạnh những bài hát bởi các ca sĩ thì có lời bình của Sư Minh Niệm… Chương trình của hai cha con Trần Mạnh Tuấn và An Trần thổi saxophone Một cõi đi về, Ru em từng ngón xuân nồng và tiết mục Múa… theo mình là hay nhất! Sau đó mình… “chạy”, vì còn một “show” nữa phải dự ở Vườn Minh Trân của anh Nguyễn Trí Dũng.

Đỗ Hồng Ngọc – Trần Mạnh Tuấn (27.1.2019) trước Rạp Hòa Bình.

 

Ở Vườn Minh Trân của Nguyễn Trí Dũng là một cái Hội Tết văn hóa Việt. NTDũng du học Nhật từ trước 75, về xây dựng trường Doanh Thương Trí Dũng và thực hiện nhiều Chương trình nối kết Việt-Nhật khá phong phú. Gởi bạn vài hình ảnh nhé:

 

Cô gái mặc áo dài truyền thống Việt rất đẹp là con gái Nguyễn Trí Dũng, mẹ người Nhật, tên cô là Tomoe, Mỹ Ái. Cô là họa sĩ, đang học tiếng Việt. Cách đây 12 năm, Đỗ Hồng Ngọc đã quen biết Mỹ Ái ở Nhật, lúc đó cô mới lên mười… (Minh Trân 27.1.2019)

 

Hai cha con Nguyễn Trí Dũng và Mỹ Ái đang biểu diễn… múa Sạp! (Minh Trân 27.1.2019)

Ngày thứ hai 28.1.2019 là 23 Tết, đưa Ông Táo về Trời. Ở chùa Xá Lợi có buổi Tổng kết hoạt động cuối năm theo thường lệ, Sư ông Viện chủ Hiển Tu, 97 tuổi Chúc Tết, và Thầy Đồng Bổn trụ trì “báo cáo tổng kết”…

Vậy đó, mấy ngày đi “Tìm… Tết” của mình ở đây, cũng xin… “báo cáo tổng kết” để bạn chia sẻ vậy nhé.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

thơ Trần Vấn Lệ: Cuối Năm Con Chó

By Leave a Comment

 

Cuối Năm Con Chó

Trần Vấn Lệ

Bão đã tan rồi.  Bão đã tan…
Tiêu sơ.  Thê thảm.  Một năm tàn
Người ta vui gượng.  Vui vì Tết
Hoa cũng gượng cười, nắng chói chan…

Cửa hiệu bày ra…hàng hóa cũ
Kèm theo cuốn lịch tặng bà con
Người qua, ghé lại, người đi tiếp
Có những người vui, có kẻ buồn…

Quán gió, cà phê nghi ngút khói
Có người hớn hở, kẻ trầm tư…
Tết, đầu tuần tới, như không Tết
Báo lật nhìn qua…không thấy thơ!

Hầu hết văn chương là chuyện cũ
Để buồn / để ngủ / để mà quên?
Chó tru vừa dứt, con heo ủn
Chính sự đoán mò chuyện tháng Giêng…

Một góc đời tôi ngó cảnh đời
Bạn vừa ghé bước để ngồi đôi
Rồi thì đứng dây…đi đâu mất
Phố rộng, người thưa, mây trắng trôi…

Bão đã tan rồi, buồn chẳng tan
Nhiều người bảo thế, đó, Quê Hương:
Tuổi cùng thế hệ ngày thưa thớt
“Hậu Duệ” thay vì xưng cháu con…

“Sáng nay con gái đâu nhiều quá
Những cánh tay trần như cánh chim!”
Hoàng Trúc Ly, thơ, ai mới đọc
Buồn cười.  Vắng vẻ. Tết vô duyên…

(TVL)

Phan Chính: Cuối năm nghĩ đến tuổi già ?

By Leave a Comment

 

Cuối năm nghĩ đến tuổi già ?

Phan Chính

Tôi từng đọc nhiều tác phẩm của Đỗ Hồng Ngọc, vì tên tuổi của anh qua những sách viết về y khoa với một phong cách riêng, ngoài ra còn có số lượng lớn về thiền, văn học mà thể loại tạp bút, thơ của anh (Đỗ Nghê) đã cho tôi sự cuốn hút đến kỳ lạ. Có lẽ tôi nghĩ về những gì yêu quý ở vùng đất La Gi- Hàm Tân xưa nay, mà đây là nơi chôn nhau cắt rốn của Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc. Từ khi nơi này không còn là khu căn cứ địa kháng chiến thời Pháp nữa thì anh rời quê nhà (1952) ra Phan Thiết học rồi vào Sài Gòn cho đến nay. Đất Sài Gòn lại có sự thôi thúc đầy ma lực để anh trở thành một thầy thuốc có tâm, có tài, nhưng theo tôi qua các tác phẩm dù khoa học, thơ, văn… của anh đều chất chứa cái tâm tình và tiếng nói của người nghệ sĩ, của lời ru rất “tình người”.

Ngọn bấc tháng chạp từ biển thổi vào lòng người cũng ít nhiều bâng khuâng, hiu hắt khi nghĩ đến cái tuổi đang âm thầm về phía trước theo qui luật đất trời. Thì lúc này tôi tìm đọc lại tập tản văn “Già ơi… chào bạn!” của Đỗ Hồng Ngọc đã xuất bản đến lần thứ 3  cách đây tròn 20 năm. Nghe tựa sách đã thấy anh khẳng định “Già là điều tất yếu, là chuyện đương nhiên khi người ta tích tuổi, thêm tuổi”. Tôi lại nghiệm ra khi hỏi han anh về một triệu chứng cơn đau cột sống dai dẳng rồi than vãn, bằng cách nói thân tình, anh tư vấn “Ai biểu già chi?”… Ồ, có lý thật! Cho nên trang đầu của tập sách, bài “Già là gì?”, tác giả không phân tích theo ngôn ngữ “lão khoa” mà bằng những câu chuyện thường nhật của người thầy thuốc. Tôi tâm đắc nhất với một câu anh viết “Đời người có 3 hồi: Hồi trẻ, Hồi trung niên và Hồi đó. Khi ta dùng từ Hồi đó hơi nhiều để nhắc lại những chuyện xưa thì đó là dấu hiệu của tuổi già”. Điều này quá rõ trong thực tế, với người đang tuổi về già, trong câu chuyện “hồi đó” thường lặp lại mà mình đã nghe nhiều lần. Tôi có nhiều cơ hội dự các cuộc tọa đàm gồm những nhân chứng lịch sử của thời kỳ kháng chiến từ xã, huyện và tỉnh… Nội dung, chủ đề cần thảo luận thường bị rơi vào tình trạng “chuyện bây giờ mới kể” nhưng vẫn được thông cảm, trân trọng vì đó là ký ức khó quên và đang trong trạng thái “Hồi đó” mà thôi. Bài “Khi nào thì người ta già?” Theo Đỗ Hồng Ngọc không có cái mốc tuổi tác nào để nói được. Có khá nhiều định nghĩa Tuổi già từ các nhà nghiên cứu hoặc theo cách nhìn bằng phương pháp y học như Tổ chức Sức khỏe Thế giới (WHO) thì căn cứ cái mốc trên tuổi 60… Và theo tác giả đã dí dỏm “Lúc đó ta đang tập tễnh bước vào nhóm của những người cao tuổi do Liên hiệp quốc “áp đặt” vậy!”. Có vẻ anh không mấy tán đồng cái ranh giới già, trẻ cứng ngắt đó vì trong bài khác trong tập sách “Mỗi người già mỗi kiểu, Biết ơn mình, Một tuổi già hạnh phúc…” thì các yếu tố tâm lý của tuổi già hạnh phúc, anh nhấn mạnh đến yếu tố “làm cho cuộc sống có ý nghĩa hơn, vì người, vì đời hơn là chỉ tập trung vào bản thân mình”. Còn quá khứ của một thời hãy để nó mặc nhiên tồn tại qua câu thơ anh viết: “Lắng nghe hơi thở của mình/ Mới hay hơi thở đã nghìn năm xưa” và để rồi “Của mình chẳng phải của mình/ Thì ra hơi thở của nghìn năm sau”… mới có được một tâm hồn an lạc, phải biết tự tại để sống hạnh phúc.

Từ những chiêm nghiệm đó, các tác phẩm Gió heo may đã về, Những người trẻ lạ lùng, Như ngàn thang thuốc bổ, Thư gửi người bận rộn… cho đến những lý giải giàu tính minh triết như Như thị, Nghĩ từ trái tim, Thiền và sức khỏe, Cõi Phật đâu xa…, hay loạt bài trên chuyên mục Phật học và Đời sống (tạp chí Văn hóa Phật giáo”, càng gần gũi với tuổi già một cách lạc quan mà có người nói vui từ câu nói “sống chung với lũ”. Tức phải biết thích nghi và có một triết lý sống phù hợp với hoàn cảnh mới đối với tâm thế mình.

(Báo Bình Thuận, 1.2019)

 

 

 

“Những gốc me già xưa nhớ quá”

By Leave a Comment

Thư gởi bạn xa xôi

“Những gốc me già xưa nhớ quá”

Xin lỗi bạn. Thiệt ra mình không định viết lá thư này, nhưng rồi hôm qua tình cờ gặp Phạm Gia Cẩn, ở Úc về, là học sinh đệ thất Phan Bội Châu Phan Thiết 1956, sau bọn mình 2 lớp, ở Đường Sách Saigon, Cẩn nhận ra mình, anh em bèn kéo vào quán café PN ngồi nhắc ngôi trường Phan Bội Châu cũ – là chỗ trường Tiến Đức ngày xưa bọn mình đã học ở đường Trần Hưng Đạo- trước khi dời qua trường mới sau này… Rồi nhắc Phan Đổng Lý. Nhắc Trần Vấn Lệ. Nhắc Phan Bá Thụy Dương… và những con đường làm mình không thể không kêu lên:

Ơi những con đường ta đã đi

Gia Long Đồng Khánh mượt xuân thì

Chân run rẩy cát bờ Thương Chánh

Gió ở đâu về thơm bước khuya…

(Đỗ Hồng Ngọc, Trên sông khói sóng 1970)

Và dĩ nhiên không thể không nhớ những… gốc me già:

Năm năm không về thăm Phan Thiết

Năm năm dù hẹn đã trăm lần

Những gốc me già xưa nhớ quá

Những con đường nhỏ rất quen thân…

(ĐHN, Trên sông khói sóng,1970)

Và để rồi:

Năm năm không về thăm Phan Thiết

Năm năm dù hẹn trăm lần về

Nghe nói người xưa chừng lỡ bước

Nghe nói lòng ta chừng chưa nguôi…

(ĐHN, Trên sông khói sóng, 1970)

Thơ của thế kỷ trước nó quê mùa vậy đó bạn. Không tân hình thức, chẳng hậu hiện đại, siêu hiện đại gì cả, nhưng đó là thơ của tấm lòng phải không? Và lần này, về Phan Thiết cùng với các bạn văn của  Tạp chí Quán Văn mình mừng quá, được gặp lại “gốc me già” dù chẳng còn nơi chốn xưa.

 

Gốc me già… ở Thanh Minh tự, Phan Thiết!
(TMT, 16.1.2019)

Thời điểm gần Tết này mình có nhiều… hướng đi, có thể là Đà Lạt, có thể là Nha Trang, nhưng quyết định đi cùng nhóm Quán Văn của Nguyên Minh và các bạn gần xa, có người từ Vũng Tàu, từ Huế, từ Đà Nẵng…. chưa hề biết Phan Thiết – mà mình vốn là dân Phan Thiết thứ thiệt nên dù sao cũng có thể tham gia làm “tourguide”, dù Mỹ Lệ QV đã sẵn có chương trình rất hấp dẫn rồi.

Ghé Núi Cú trước tiên. Núi Tà Cú, bạn nhớ không? Bọn mình ở Phan Thiết ngày xưa Mùng 2 Tết thường đi xe đò hay xe đạp lên Núi Cú chơi. Ôi nam thanh nữ tú. Đường bộ leo suốt vài giờ không thấy mệt. Riêng mình, nhà bà Ngoại ở Phong Điền, ngay dưới chân núi Cú nên  từ hồi 4,5 tuổi đã được các cậu cõng lên núi cùng Bamá, có khi ở luôn mấy ngày liền, ăn tương chao đã quen ở chùa này.

Bây giờ đi Tà Cú đã có cáp treo. Trong đoàn có nhà văn Elena, người Ý, vợ nhà văn Trương Văn Dân cứ nhứt định “Tà Cu, Tà Cu” dù đã học tiếng Việt mấy năm vẫn chưa phát âm đúng!

Tà là “núi”, vùng này mình có Tà Cú, Tà Dôn, Tà Đặng, Tà Lài… Cũng như La là “sông”, có La Gi, La Gàn, La Ngà, La Ngâu v.v… (tiếng Chăm).

Tà Cú nổi tiếng với tượng Phật nằm, dài 49m, được xây dựng từ năm 1960 đến nay vẫn là một thắng cảnh tuyệt đẹp. Cậu Nguiễn Ngu Í mình đã có mấy câu thơ về Tà Cú:

Nhè nhẹ sương bông ôm núi lịm 

Êm đềm cây cỏ đắm trong mơ

Tiếng chuông đâu bỗng rung lòng đá

Ngó xuống trần ai thấy mịt mờ…

(Nguien Ngu I, 1945)

Tà Cú, 14.1.2019 (ảnh Nguyên Minh)

 

 

 

 

Đường lên chùa chính: Linh Sơn Trường Thọ Tự. Sau khi đến ga cáp treo, đi một đoạn rồi leo dốc này cũng đủ bỡ hơi tai! Từ đó còn phải leo tiếp lên dốc cao dựng đứng hơn nữa mới tới chân Tượng Phật Nằm.

Dĩ nhiên hai ông già, là Đỗ Hồng Ngọc với Nguyên Minh đành ngồi dưới dốc ngó lên. Mới năm ngoái còn leo ngon lành đó thôi!

Nhớ nhà thơ Nguyễn Như Mây Phan Thiết có bài thơ về Tà Cú, đại khái: Xưa, ta lên chơi núi, chê núi còn non. Nay ta lên chơi núi, núi chê ta già, không tiếp!

Vậy đó. Thiệt dễ giận!

về Phan Thiết không thể không nhớ trường xưa, bạn cũ… bạn ạ. Trước khi vào Đệ thất (lớp 6 bây giờ) của Phan Bội Châu thì mình học  trường Bạch Vân của cô Hồ Thị Tiểu Sính (con Út cụ Hồ Tá Bang) – vợ thầy Lâm Tô Bông-  ở trong một ngôi… đình: Đình Đức Thắng, đã có từ hàng trăm năm trước, bên cạnh chùa Bà Đức Sanh hội. Đây là một trường tư. Cô Tiểu Sính dặn, phải học giỏi, đứng từ hạng năm trở lên thì được học bổng, tức miễn học phí. Mình đang ở trong chùa HN với gia đình cô Hai, hàng ngày ôm lá buông đi phơi trong sân chùa, sáng sáng ăn một chén cháo muối đi học, nên học rất giỏi, đứng nhất luôn nhiều tháng. Thỉnh thoảng lê guốc xuồng gỗ lang thang qua đường Gia Long (nay là Nguyễn Huệ), Đồng Khánh… để hít thở không khí thị thành cho đỡ nhớ.

Hơn 60 năm rồi còn gì! Các thầy cô không còn ai. Bạn bè nay kẻ còn người mất. Tải, Tạo, Quế, Kỳ, Phượng, Phụng, Tốt, Tươi, Điểu…

 

 

Trường Bạch Vân (trong đình Đức Thắng, cạnh chùa Bà Đức Sanh, Phan Thiết).

Trường nay chỉ còn mái ngói và cột gỗ (mới được lợp và sơn phết lại!).

***

Thôi. Lang thang lạc đề rồi. Tiếp chuyện hiện tại nhé.

Từ Tà Cú xuống, đoàn về thẳng Phan Thiết ăn trưa. Đã có nhà thơ Liên Tâm và ông xã là Đắc, nhiếp ảnh gia hướng dẫn, quá tốt. Phan Thiết bây giờ phát triển khá. Đường sá mở rộng. Công viên, cầu cống, nhà cửa khang trang ở khu phố mới bên kia sông Cà Ty (Mường Mán). Còn khu phố cổ bên này thì vẫn vậy.

Đoàn ghé thăm tháp Chăm Poshanu, khu Lầu Ông Hoàng rồi thẳng đường ra Bàu Trắng. Tuyệt vời. Một người bạn kêu lên: y như đến Dubai rồi đó! (đang có Asian Cup ở Dubai, UAE mà!).

Phải đi xe đặc chủng để leo đồi cát mênh mông bên một hồ nước xanh ngắt cạnh bờ biển thật lạ lùng.

 

Bàu Trắng, Mũi Né Bình Thuận (ảnh QMK)

 

Nguyên Minh, “ông chủ” Quán Văn núp trong xe đặc chủng chưa dám bước ra, chụp một tấm hình kỷ niệm với ĐHN (Bàu Trắng, Bình Thuận 14.1.2019)

 

Đỗ Hồng Ngọc… cũng không dám leo lên xe đặc chủng cá nhân chạy một vòng đồi cát… !

 

 

Nhớ hôm đăng ký đi Phan Thiết với nhóm bạn Quán Văn, có người kêu Phan Thiết có gì đâu mà… coi! Bây giờ thì thấy “có lý” quá rồi.

Chiều đó, đoàn về Phan Rí cửa. Đã có nhà thơ Nguyễn Dương Quang đón ở Ks Bông Hồng!.

Một đêm sinh hoạt ngoài trời khá hấp dẫn. Nhóm nướng hải sản, khoai bắp, nhóm ca hát, vì trong đoàn có nhạc sĩ Đình An, ca sĩ Quách Mạnh Kha và nhiều nữ… ca sĩ như Mỹ Lệ, Tịnh Thy, Trúc Hạ…

 

Sáng sớm hôm sau, sau chầu café do chủ nhân Nguyễn Dương Quang chiêu đãi (café Đalạt thứ thiệt bên bờ biển Phan Rí cửa) thì đoàn đi thăm chùa Hang nổi tiếng ở đây và sau đó, thăm bãi đá bảy màu đặc sắc của Lương Sơn…

 

Chùa Hang

 

Bãi đá 7 màu.

Trên đường trở lại Phan Thiết, đoàn ghé Suối Tiên ở Mũi Né. Xưa là một cái suối rất hoang sơ, nay đã bộn bề khai thác du lịch, dù có sạch đẹp hơn nhưng bắt đầu nhộn nhịp quá rồi…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Chiều tối về Phan Thiết, mình đưa cả đoàn đi ăn bánh căn rồi đi ăn Chè Mộng Cầm. Đi Phan Thiết không thể thiếu 2 món này nhé.

Lạ lùng, ai cũng khen món bánh căn rất nhà quê của xứ mình.

 

 

 

Sáng 16.1.2019 nhóm nhỏ mình lẻn ra quán café bãi biển Phan Thiết ngồi ngắm bình minh. Nhà thơ Nguyễn Như Mây ghé thăm, kể mấy chuyện của chàng rất vui…

 

từ phải: Nguyễn Như Mây, Vũ Trọng Quang, Đỗ Hồng Ngọc, Nguyễn Thị Tịnh Thy, Chị Quý (vợ VTQ). Cafe Bãi biển Phan Thiết 16.1.2019

sau đó đoàn ghé thăm Thanh Minh tự, một ngôi chùa phục dựng trên nền ngôi đình Thanh Minh cũ của Phan Thiết, hy vọng giữ được chút hồn “thu thảo”- bởi ngày nay những đền chùa miếu mạo thường sặc sở náo nhiệt diêm dúa trong cõi người ta!

Trên đường về, vì đoàn còn thăm nhà thơ LNP ở Xuân Lộc nên lần này chưa ghé được  Kê Gà như nhiều bạn đang mong. Hẹn dịp khác.

Chuyến đi có thể coi là một chuyến “du xuân” sớm của tạp chí Quán Văn của Nguyên Minh và nhóm bạn văn.

Năm sắp mới rồi. Chúc bạn “Ý Như Vạn Sự” nhé.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

………………………………………………………….

28.1.2019

Viết thêm:

Cảm ơn em, Nguyễn Thanh Cảnh- người nhạc sĩ đã viết rất nhiều ca khúc về Phan Thiết và đã phổ bài thơ Trên sông khói sóng của Đỗ Hồng Ngọc từ năm 2016.

Đúng là bây giờ nghe lại bài hát này thấy rất hay đó em ạ.

Xin phép em được chia sẻ nơi đây nhé.

Đỗ Hồng Ngọc.

 

 

Trẻ mê vi tính, máy tính bảng: Không đáng lo!

By Leave a Comment

Trẻ mê vi tính, máy tính bảng: Không đáng lo!

Ghi chú: Gs Huỳnh Chiếu Đẳng thân quen của chúng ta với trang Quán Ven Đường rất thú vị vừa đưa thông tin về một nghiên cứu nghiêm túc của Oxford khuyên các bậc phụ huynh không phải quá lo khi con cháu mê vi tính, máy tính bảng… Dưới đây là bài viết trên QVĐ của GS HCĐ. Xin phép Gs HCĐ cho chia sẻ với bạn bè nơi đây.

Đa tạ,

ĐHN.

HCD: Tóm tắt nguyên bài báo: Không có gì ngạc nhiên khi nhiều phụ huynh ngày nay vô cùng lo lắng về thời gian dùng màn hình của trẻ con. (Trước đây) Một loạt các nghiên cứu, nhiều nghiên cứu do giáo sư tâm lý học của Đại học bang San Diego Jean Twenge dẫn đầu đã tuyên bố rằng việc nhìn chằm chằm vào màn hình đã dẫn đến mức độ đáng lo ngại, gây trầm cảm và “đau khổ” nói chung (general misery) ở những người trẻ tuổi. Nó có vẻ là sai.
Theo một nghiên cứu mới của Đại học Oxford khá nghiêm ngặt được công bố trên tạp chí Nature Human Behavior. Đại Học Oxford nghiên cứu chặt chẽ trên thống kê khoảng 350.000 người trẻ , các nhà khoa học Oxford đã đưa ra một kết luận khác đáng kinh ngạc: thời gian trên màn hình không gây hại cho trẻ em.

Theo bài viết (hấp dẫn) của Lydia Denworth trên tạp chí Khoa học Mỹ, phân tích mới, cẩn thận hơn cho thấy màn hình gần như không ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý của trẻ em. Cell phone có làm cho trẻ em chán nản hơnkhông? Thưa không.
Có làm trẻ em tự tử nhiều hơn? Ích kỷ hơn? Bị cô lập hơn không?
Câu trả lời là không, không và không.
Đối với những người quan tâm và muốn hiểu biết sâu hơn về sự khác biệt giữa các phương pháp thống kê được sử dụng bởi nhóm nghiên cứu Oxford và những người nghiên cứu trước đây sử dụng, thì bài viết của Denworth cung cấp các chi tiết hấp dẫn. Nhưng đối với các bậc cha mẹ không thích mệt óc vì toán học, chuyện sẽ rất đơn giản: “theo kết quả nghiên cứu mới, phụ huynh có thể ngừng lo lắng về thời gian ngồi trước màn hình của con cái.”

Điều đó không có nghĩa là phụ huynh chỉ đưa cho con nhỏ cái iPad rồi an tâm lo chyện riêng. Nghiên cứu này cho thấy màn hình không thực sự ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của trẻ em. Điều đó không có nghĩa là một thiếu niên cá lẻ nào đó sẽ không gặp vấn đề như bị màn hình thu hút (ám ảnh).

Nhưng tránh thời gian dùng màn hình quá mức không phải là quá khó. Denworth (người nghiên cứu) đã cho thấy sử dụng màn hình vừa phải – khoảng một đến hai giờ mỗi ngày vào các ngày trong tuần và nhiều hơn một chút vào cuối tuần là (về bản chất) không có hại.

Rút ngắn lại: cha mẹ nên chú ý đến trẻ con và đặt ra giới hạn hợp lý dựa trên tính cách và thói quen của chúng, nhưng không có lý do khoa học nào để phụ huynh phải mất ngủ vì con cái sử dụng máy cầm tay. Nếu bạn không sợ khoai tây, bạn cũng không nên quá lo lắng về con bạn dùng tablet, cell phone hay computer.
Các bạn đọc thấy khó hiểu thì nên đọc nguyên văn:

http://flip.it/l49._i
———-

 

Nhận xét cá nhân (của Gs HCĐ): Thấy có nhiều phụ huynh cho con chơi máy cầm tay thả cửa không giới hạn, đó là phương cách khỏi bị chúng làm phiền tốt nhất, đưa cho chúng cái cell phone hay tablet là được yên tỉnh ngay. Nhưng cũng có nhiều phụ huynh sợ con cháu chơi máy cầm tay, cấm tuyệt đối.

Kinh nghiệm cá nhân của tôi thế nầy: Thằng cháu nội tôi ở với tơi từ khi nó lên 10 tháng (nó không ở nhà cha mẹ). Theo thời gian nó lớn lên dần nó cũng chơi tablet, rồi computer. (Có câu nói đùa: Ngày xưa trẻ con Mỹ sinh ra là biết lái xe ngay, ngày nay trẻ con sinh ra là biết xài tablet và computer chẳng cần ai dạy). Trước khi có những cuộc nghiên cứu về trẻ con và computer tablet cell phone , TV được thực hiện, xưa nay tôi chủ trương “vừa vừa phải phải” nên không cấm hẳn mà chỉ giới hạn thời gian cho cháu chơi máy cầm tay. Nay đọc những kết quả nghiên cứu mới nhất được công bố thấy là quyết định nầy đúng. Đúng là sao? Thưa là vì thấy kiến thức tổng quát của cháu hơn trẻ con trang lứa (hiện nó được 6 tuổi) không được đụng tới máy cầm tay. Sao biết là hơn?

Nói ra có thể có bạn cho là khoe cháu, thật sự thì có những chuyện nó biết nhiều hơn ông nội, hơn cha mẹ nó, và hơn cả thầy cô giáo nó. Có những chữ Anh nó dùng, những dữ kiện nó nói ra, cha mẹ nó và thầy cô giáo nó phải dùng Google search đọc thêm mới biết. Thí dụ bản đồ Mỹ, bản đồ thế giới, cờ, quốc thiều, quốc ca, những toà kiến trúc đặc biệt, của mỗi nước nó biết gần hết. Tôi tin là người lớn không nhớ nhiều như nó vì nó biết được độ lớn so với nhau, nằm tại đâu, tên gì (tháp Eiffel, tháp Đông Kinh cái nào cao hơn). Những bộ phận trong cơ thể con người nó nói tên chính xác, đồ vật gặp hàng ngày, xe cộ chạy ngoài đường, trái cây, rau cỏ… mọi thứ nó biết tên mỗi loại xe nhiều hơn ông nội lý do là nó xem trong tablet tên mỗi thứ bằng hình.

Những thứ đại loại như vậy không ai dạy nó hết, mà cũng không cần thiết cho nó hiện giờ nữa. Cha mẹ nó bận đi làm, thầy cô đâu dạy kiến thức khi nó dưới năm sáu tuổi, thế mà các tên các hành tinh, độ lớn so với nhau, toán, vật lý, hoá học, món ăn tên gì có hại hay lợi cho sức khoẻ… nó biết khá nhiều. Nó học lời đối thoại, học cách chào hỏi, học câu nói lịch sự, học vệ sinh… từ TV, từ Youtube. Tôi nghĩ là nếu không cho trẻ con chơi máy cầm tay, không cho xem TV thì chúng nó không học được những kiến thức vừa kể. Tablet, TV có chữ đi kèm hình cử động nên trẻ con học rất dễ hiểu hơn là người lớn dạy. Không riêng chi cháu tôi, thấy trong Youtube cũng thấy nhiểu đứa trẻ nhờ máy cầm tay mà biết nhiều như nó.

Tuy nhiên theo tôi phụ huynh nên cẩn thận để ý mấy thứ:
1. Không cho chơi máy cả ngày, trẻ con cần chơi ngoài trời hay những món đồ chơi khác nữa.

2. Không có đặt máy quá gần mắt. Không cho chơi cell phone, lý do là quá nhỏ nó phải để gần mắt mới thấy rõ. Computer và TV là hay nhất. Với tablet lúc nó nhỏ tôi làm cái khung gổ không cho nó kéo lại gần mắt.

3. Lâu lâu canh chừng đừng cho trẻ em xem những thứ có hại như games hay video đánh nhau, bắn nhau. Chương trình dạy trẻ con mọi lứa tuổi trên TV rất hay. Trước đây tôi download các video nầy bỏ vào hard disk để chiếu trên TV, nhiều năm nay thì cháu tôi tự tìm Youtube trong tablet hay TV.

HCĐ

(24.1.2019)

 

TTO: Buổi giao lưu về: Con Người & Tác phẩm Nguyễn Hiến Lê

By Leave a Comment

 

Thứ 7, ngày 12 tháng 1 năm 2019

Tác phẩm Nguyễn Hiến Lê ‘đơn sơ mà sâu thẳm, cũ kỹ mà rất hiện đại’
12/01/2019 21:16 GMT+7

TTO – Sáng 12-1, tại Đường sách TP.HCM, hai bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc, Nguyễn Chấn Hùng cùng chuyên gia Hán ngữ Trần Văn Chánh đã có buổi nói chuyện thú vị về một trí thức đáng kính của Việt Nam – học giả Nguyễn Hiến Lê.

 

Từ trái qua: Nhà hán ngữ Trần Văn Chánh, bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc và bác sĩ Nguyễn Chấn Hùng trong buổi giao lưu – Ảnh: HỒ HUY SƠN

Qua đó, chân dung của học giả Nguyễn Hiến Lê hiện lên hiền lành, giản dị, trên hết là sức làm việc đáng nể, để lại nhiều tác phẩm hữu ích cho các thế hệ sau.

Rất đông bạn đọc đã đến với buổi nói chuyện Nguyễn Hiến Lê – Con người và Tác phẩm nhân tập sách cùng tên (nhiều tác giả, NXB Tổng hợp TP.HCM) vừa ra mắt độc giả. Ngoài 3 diễn giả trên sân khấu chính của Đường sách, những người được biết đến nhiều trong giới làm khoa học và báo chí như nhà báo Nguyễn Thế Thanh, nhà khảo cổ học – tiến sĩ Nguyễn Thị Hậu, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư, nhà nghiên cứu Nguyễn Q. Thắng… cũng có mặt.

Rất đông bạn đọc đến với buổi nói chuyện Nguyễn Hiến Lê – Con người và tác phẩm – ẢNH: L.HẠNH

 

Tác phẩm của Nguyễn Hiến Lê như “bùa hộ mạng”

Với 120 tác phẩm (kể cả sáng tác và dịch) bao gồm văn chương, triết học, sách học làm người, khảo luận, tuỳ bút, du ký… và gần 300 bài báo đăng trên nhiều tạp chí, 23 lời tựa cho các tập sách mà Nguyễn Hiến Lê để lại, không ngạc nhiên khi nhiều người nói rằng họ đã có những ảnh hưởng rất lớn từ các cuốn sách của ông.

Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc chia sẻ: “Những tác phẩm của Nguyễn Hiến Lê dẫn đường cho tôi, giúp cho tôi dễ thành công”. Ông cũng thừa nhận mình chịu ảnh hưởng khá nhiều từ Nguyễn Hiến Lê, ở trong sách cũng như cách sống ngoài đời.

Bác sĩ may mắn có mối quan hệ thân tình với học giả Nguyễn Hiến Lê nên có nhiều kỷ niệm đáng nhớ. Ông Đỗ Hồng Ngọc kể, hồi mới đậu tú tài 2, ông băn khoăn vì muốn học cả 3 trường: Văn Khoa, Sư phạm và Y khoa, ông Nguyễn Hiến Lê đã hiến kế nên học Y khoa để giúp người, giúp đời một cách rõ ràng hơn, nếu học giỏi và có năng khiếu viết lách thì sau đó có thể trở thành thầy giáo và nhà văn. Chàng trai Đỗ Hồng Ngọc khi ấy quyết định học Y khoa và sau này đã trở thành bác sĩ, thầy giáo, đồng thời là tác giả của nhiều cuốn sách.

Một kỷ niệm khác cũng được bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc kể lại tại buổi trò chuyện: “Ngoài 60 tuổi, ông Lê băn khoăn hỏi tôi có nên viết hồi ký không, tôi nói nên. Ban đầu, ông dự định viết hồi ký chừng vài trăm trang, cuối cùng là 3 tập như hiện nay”.

Dù ông Nguyễn Hiến Lê không trực tiếp đứng lớp giảng dạy nhưng nhiều người tự nhận là học trò của ông. Trong số ấy, có bác sĩ Nguyễn Chấn Hùng. Từ sự giới thiệu của bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc, bác sĩ Nguyễn Chấn Hùng cũng trở thành một người bạn trẻ thân thiết của học giả Nguyễn Hiến Lê.

Những năm tuổi trẻ, các cuốn sách Đắc nhân tâm, Quẳng gánh lo đi và vui sống đã trở thành “bùa hộ mạng” cho vị bác sĩ tài hoa này. Ông mong rằng, nhiều tác phẩm của “ông thầy” mình trở thành “bùa hộ mạng” cho nhiều độc giả trẻ.

Qua lời kể của bác sĩ Hùng, doanh nhân Lý Ngọc Minh – giám đốc Công ty TNHH Gốm sứ Minh Long – làm nên cơ ngơi như ngày nay cũng nhờ sớm ảnh hưởng cuốn Tổ chức công việc theo khoa học của Nguyễn Hiến Lê.

Học để viết – Viết để học

Học giả Nguyễn Hiến Lê dành cả đời để đọc, nghiên cứu và viết sách. Với ông, học và viết phải đi song song trên con đường học thuật. Đây cũng là “phương châm” được các diễn giả “bắt chước”.

Sinh thời, ông Nguyễn Hiến Lê có nói với bác sĩ Ngọc: “Một đề tài nào cháu thích mà chưa rõ lắm thì hãy viết. Muốn viết cái gì ta phải tập hợp tài liệu và phải đọc rất nhiều. Đó cũng là quá trình học vậy”. Không ngừng học và viết, học giả Nguyễn Hiến Lê luôn truyền tải kiến thức đến độc giả một cách khoa học, rõ ràng, dễ hiểu…

Cả ông Đỗ Hồng Ngọc và ông Nguyễn Chấn Hùng đều tiết lộ, Nguyễn Hiến Lê làm việc cực kỳ khoa học, giống như một công chức, mỗi ngày ngồi vào bàn viết 8 tiếng. Một “bí kíp” mà hai ông được người bạn lớn của mình truyền lại là không có hứng viết cũng phải ngồi vào bàn viết, viết nửa tiếng thì tự nhiên ý tứ, chữ nghĩa ùa đến.

 

Bạn đọc xin chữ ký của ba diễn giả, cũng chính là các tác giả góp mặt trong tập sách Nguyễn Hiến Lê – Con người và Tác phẩm – Ảnh: L.H.

Ông Trần Văn Chánh nhận định Nguyễn Hiến Lê là một học giả quan tâm nhiều đến nhân sinh. Ông viết mấy trăm bài báo ưu tư với những vấn đề hệ trọng của đất nước thời ông sống. Những vấn đề được ông đặt ra từ hơn 60 năm trước đến nay vẫn còn tính thời sự và vẫn chưa giải quyết được.

Ông Chánh kết luận: “Chúng ta xem Nguyễn Hiến Lê là một trí thức vì ông không bao giờ có lòng căm thù cá nhân. Ông chỉ phê bình chính sách chứ không “đánh” vào từng cá nhân”.

Có thể tóm tắt về tinh thần các tác phẩm của học giả Nguyễn Hiến Lê như nhận định của bác sĩ Nguyễn Chấn Hùng: “Thấy đơn sơ mà sâu thẳm, thấy cũ kỹ mà thật ra rất hiện đại”.

LAM HANH

(Nguồn: Tuoi Trẻ online 12.1.2019)

Vài hình ảnh Quán Văn giỗ Đinh Cường 7.01.2019

By Leave a Comment

 

Thư gởi bạn xa xôi,

Vài hình ảnh Quán Văn giỗ Đinh Cường sáng nay,

Vậy là đã 3 năm Đinh Cường đi xa. Hôm nay 7.01.2019 Quán Văn họp mặt bạn bè tưởng nhớ anh, một Đinh Cường mà ai cũng quý mến, nhớ thương. Mới hôm nào Đinh Cường với Lữ Quỳnh cùng anh em bè bạn chen chúc ở cái Chuồng Cu – tòa soạn Quán Văn này thì nay Đinh Cường đã thành người của muôn năm cũ.

 

 

Nguyên Minh, trưng bày một poster Đinh Cường cùng Quán Văn và chân dung Đinh Cường qua nét vẽ của Đinh Trường Chinh nhớ bố, rồi đốt mấy ngọn nến nói của Duyên cho. Chờ mãi không thấy Hoàng Kim Oanh mang hoa đến như đã hẹn, mình đề nghị vẽ một bức tranh-hoa để tưởng nhớ người họa sĩ thay vì một bình hoa dễ héo tàn.

Nguyên Minh tức khắc lấy giấy bút. Và Thân Trọng Minh vẽ ngay một bình hoa đẹp… Mọi người cùng ký tên vào như để “làm chứng”. Sau mới hay Kim Oanh bị té xe, không đến được. Cũng may chỉ bị nhẹ.

Nguyên Minh… nói đôi lời. Nhưng anh lại nghẹn ngào chỉ biết rơm rớm nước mắt. Và Thân Trọng Minh tiếp bạn, kể những kỷ niệm xưa cùng Đinh Cường. Mình cũng nhắc có lần Nguyên Minh photo mấy bức tranh Đinh Cường với máy photocopie màu rất đẹp tại cái Chuồng Cu này và Đinh Cường liền hý hoáy ký tặng cho mỗi bạn bè. Mọi người cười vui nói tranh thì… giả mà chữ ký thì thiệt! Rất đáng giá! Mình vẫn còn treo ở nhà một bức đó thôi!

Thân Trọng Minh tiếp tục kể nhiều kỷ niệm về Đinh Cường, Trịnh Công Sơn để chia sẻ cùng các bạn “trẻ” hôm nay. Nguyên Minh thì kể chuyến đi Huế đến Bửu Nam dự buổi giỗ đầu của Đinh Cường.

Rồi Đình An đàn cho Quách Mạnh Kha hát… Tuổi Đá Vàng!

 

 

 

Buổi giỗ Đinh Cường ở Quán Văn sáng nay 7.01.2019 đơn sơ mà cảm động vậy đó bạn ạ.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

 

 

Nguyễn Hiến Lê: Con người và Tác phẩm

By Leave a Comment

 

Giao lưu và Giới thiệu sách

Nguyễn Hiến Lê: Con người và Tác phẩm

 

 

NXB Thành phố Hồ Chí Minh kính mời quý vị và các bạn tham dự buổi Giao lưu và Giới thiệu sách:

NGUYỄN HIẾN LÊ: Con người và Tác phẩm 

cùng: Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc

Giáo sư – Bác sĩ Nguyễn Chấn Hùng

Nhà nghiên cứu Trần Văn Chánh

thay mặt Nhóm Tác Giả vào lúc 9g sáng Thứ Bảy, ngày 12.01.2019

Tại Sân khấu chính Đường Sách Tp Hồ Chí Minh,

Nguyễn Văn Bình, Quận 1.

Trân trọng,

…………………………………………………………………………….

 

 

 

 

Thư gởi bạn xa xôi: Tháng 12, Đà Lạt

By Leave a Comment

 

Thư gởi bạn xa xôi:

Tháng 12, Đà Lạt 

Không định có thư này, nhưng cũng tại Nguyễn Quang Chơn ở Đà Nẵng lang thang Đà Lạt phone hỏi anh đang ở đâu vậy, tụi em tới uống café nhé. Ối trời. Mình ở Saigon, hắn ở Dalat kia mà. Thì ra tại cái hình này:

 

Cà phê một mình ở sân vườn Cadasa. Khu biệt thư cổ trên đường Trần Hưng Đạo, Dalat.

Gởi hình này cho NQC từ mấy ngày trước, sao bây giờ mới tới?

Lần nào lên Dalat mình cũng ghé đây làm một ly cafe, tĩnh lặng hơn ở Thanh Thủy hay Thủy Tạ bây giờ. Không gian rộng vắng, còn chút thiên nhiên, cây cao bóng cả, hoa cỏ loanh quanh…

Năm ngoái đi Dalat đúng Noel, kẹt cứng xe cộ. Năm nay đi sớm. Nghe mưa cả tuần, may sao, nắng đẹp. Thời tiết Dalat. Kệ nó.

Lần này, có GS Nguyễn Thế Hùng, “ông chủ” Cadasa, khu biệt thự cổ mời ghé chơi nên mình được dịp sống vài hôm ở đây. Nghe Hùng kể lại những buổi đầu đầy khó khăn để giữ lại được khu biệt thự cổ hàng trăm năm này- rất đặc trưng Dalat. Ở đây mà biến thành cao ốc thì không còn gì Dalat nữa. Như những đồi thông ngày càng trọc. Các tòa nhà cao tầng vút lên. Nhiều khách về Dalat bây giờ phải đi vùng sâu vùng xa, tìm chút thiên nhiên ngày nào.

 

Góc biệt thư… có chút “hoa vàng trên cỏ xanh” (NNA).

Còn chút “hoa vàng trên cỏ xanh” đây thôi. Hoa cúc dại đó. “Chỉ còn anh và em/ Là của mùa thu cũ” (Xuân Quỳnh). Và những cây thông cổ thụ…

Mình rất dị ứng thấy bây giờ nhiều nơi người ta chặt bỏ những cây cổ thụ không thương tiếc và trồng vào đó những cây cau kiểng mập ú hoặc ốm nhom loe hoe vài cành lá nghèo nàn…

Dĩ nhiên đi Dalat không thể không ghé quán Chè Hé. Chè ở đây ngon tuyệt. Chè thưng, chè đậu xanh, đậu đen, thập cẩm, chè bắp… gì cũng ngon. Chủ nhân có lẽ là hai vợ chồng trẻ dễ thương, vui vẻ. Gọi chè “hé” vì xưa cửa chỉ dám hé hé, đủ cho một người chen vào, nay có vẻ mở hơi rộng rồi đó. Nay mai lên cao ốc, cửa kiếng sáng choang thì hết “hé” nhé.

 

Mình vốn ‘hảo ngọt”, lần nào cũng làm một lúc hai ba chén luôn! Đừng cười nhé.

 

Và dĩ nhiên lên Dalat không thể không tìm Bánh Căn. Bánh Căn Dalat, Phan Rang, Phan Thiết gì cũng là món ăn nhà quê, quê nghèo, chỉ là bột gạo nướng trên than hồng, với khuôn đổ bằng đất sét… Khi bánh căn cải biên thành bánh khọt đầy dầu mỡ, hoặc đổ bánh trên mảnh nhôm, dùng lò gaz hoặc thêm trứng thêm tôm, mực, thịt… các thứ thì không còn là bánh căn nguyên chất nữa. Ở Phan Thiết… quê mình, cái ngon của bánh căn là nhờ nước mắm. Phải biết “đâm” nước mắm hoặc “giã” nước mắm. Đâm, giã như vậy, ớt mới tươm mật ra, chớ ớt sắc không sao bì được. Rồi phải có tỏi, có đường, có chanh… rồi tỷ lệ nước pha với nước mắm phải đúng mực. Mặn quá, lạt quá đều không ngon. Trời lạnh, ngồi quanh bếp than hồng, đợi bánh nướng thơm lừng, chan với nước mắm hoặc cá kho ngon tuyệt…

Bánh căn Dalat có vẻ đang phục hồi. Khi mình kéo ghế ngồi cạnh bếp than hồng, đã thấy có mấy cặp bạn trẻ chờ đợi. Có một “bí quyết” mà bánh căn Dalat chưa biết thì phải, nên bánh ở đây bên ngoài thì cháy mà bên trong thì nhão. Bí quyết đó ở Phan Thiết là bột… phải trộn với “cơm nguội” lúc xay. Cơm nguội sẽ làm cho bột cứng, dòn, ngon. Thử xem.

 

Gà nướng, cơm lam, chuối Laba…

 

 

 

Chịu khó một chút, ra khỏi Dalat chừng 15km, trên đường đi Suối Vàng có những quán gà nướng, cơm lam, rau rừng… cũng ngộ.

Mình thường chọn cái quán bên cạnh thác nước. Hôm nay vắng khách. May quá.

 

 

 

Lần này về Dalat, tình cờ cùng có cặp Lê Ký Thương- Kim Quy,  Thân Trọng Minh – Thanh Hằng. Nhóm bạn trong “gánh hát” không thể không tìm một cái quán nào đó: đó là bữa cơm trưa ở LH, quán của người bạn, anh Phan Thái và chị Cúc, những người của Dalat xưa:

 

Chị Cúc LH chụp tấm hình kỷ niệm với nhóm bạn cũ.

Và buổi café sân vườn cùng nhắc những bạn bè chốn xa:

 

 

Mình không quên ghé “Thân Trọng điền trang” để thăm và chụp vài tấm hình kỷ niệm vì nghe bạn nói đã bán rồi, bàn giao nay mai. Nơi đây, nhiều bạn bè đã đến, nào Đinh Cường, Bửu Ý, nào Nguyên Minh, Lữ Quỳnh, Lê Ký Thương, Đỗ Hồng Ngọc, Khuất Đẩu, Huyền Chiêu… Đã đến lúc “về thu xếp lại” rồi đó thôi.

Thì cũng như Lagi, căn nhà tuềnh toàng của Đỗ Hồng Ngọc, nơi đã từng nhiều bạn bè ghé qua, Thân Trọng Minh-Thanh Hằng, Lữ Quỳnh – Kim Nhung, Hoàng Quốc Bảo, Thu Vàng, LKThương- KimQuy… nhóm bạn Y dược ở T4G… rồi cũng đã sang tay.

 

Đôi bạn bùi ngùi nhắc vài chục năm trước, nơi đây đã chụp ảnh sương mù…

 

Mình cũng đã ghé thăm Gia đình Hoa Sen, nhóm bạn “văn nghệ” Phật giáo của Thuần Nhiên, Thảo Nhiên, Huệ Nhiên, Như nhiên, Hồn Nhiên, Thanh thản nhiên… Và có một buổi trao đổi về Thiền, và ký tặng sách Thoàng Hương Sen.

Hội ngộ với Gia đình Hoa Sen tại nhà nhạc sĩ Thuần Nhiên Nguyễn Đức Vinh Dalat, 9.12.2018

 

ĐHN ký tặng sách Thoảng Hương Sen (ảnh: Thảo Nhiên, Dalat 9.12.2018)

 

 

 

 

 

Đỗ Hồng Ngọc và Lê Ký Thương (ảnh Thảo Nhiên)

 

Bữa cơm tối của GS Nguyễn Thế Hùng và Cô Thanh Tâm Cadasa mời vợ chồng ĐHN giống như : “Kỷ niệm 50 năm ngày cưới” của bọn mình vậy đó.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Chúc các bạn một mùa Giáng Sinh vui vẻ và một Năm Mới an lạc, hạnh phúc.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc,

(26.12.2018)

NQC: Lang thang cuối năm…

By Leave a Comment

 

Lang thang cuối năm…

 

by Huyền Chiêu

 

Nguyễn Quang Chơn

Cuối năm. Sắp Noel rồi. Trời cứ rả rích buồn. Thôi vác ba-lô đi đâu đó cho vui…. Tâm chọn Nha Trang và Đà Lạt. Nha Trang mưa lai rai, vẫn ồn ào với bọn khách tàu khách nga…, thôi thì đi Ninh Hòa thăm anh chị Khuất Đẩu – Huyền Chiêu, rồi đi Dốc Lết thăm người cháu kêu bằng cậu, nay đã là sư cô, sư bà, trụ trì một chùa to đùng ở đây!…

Tìm nhà “song kiếm hợp bích” Đẩu Chiêu là một kỳ công. Đã ghé anh chị một lần nhưng không còn lưu đường, lưu số. Vội nhắn tin, rồi phone cho anh Đỗ Hồng Ngọc hỏi thăm. Sư thầy cũng không nhớ, chỉ bảo gần một cây cầu. Thôi anh, “một cây cầu!” như một “thiền án”, làm sao em “ngộ” được, lỡ cứ đi tìm, gặp cây cầu sông Hàn thì chết! Rồi không biết ảnh lục đâu ra một số điện thoại bàn và email ngay thông tin (rất là 4.0)…. mà gọi hoài chẳng ai bắt máy. Thôi thì cứ đi….

Nửa đường, vận dụng trí nhớ, nhớ ra đường Trần Quý Cáp. Rồi nhớ lần lần đến số 181, không phải, hỏi dần. “Qui langue a, à Rome va”. Rồi cũng tìm đến đúng nhà. Ok, chắc chắn vĩnh viễn không bao giờ quên nữa!…

Anh chị đang ở nhà. Khỏe, vui. Anh Khuất Đẩu thần sắc tốt hơn nhiều so với lần gặp hai năm về trước. Hàn huyên một chút rồi cùng nhau đi Dốc Lết. Chùa của cô tên là Huệ Hà. Tên cũng đẹp mà chùa cũng đẹp. Cô thật giỏi, một mình vừa tìm ngân sách, vừa thiết kế, chỉ đạo thi công. Vừa đi chọn từng nghệ nhân, tạc tượng, đúc chuông, trong 3 năm đã xong chùa…

 

Chùa Huệ Hà của Sư cô Minh Lạc, Dốc Lết

 

Đại hồng chung của chùa tiếng ngân diệu vợi. Âm thanh tuyệt vời. Vang xa và ngân dài, u u như tiếng sóng, gần hai phút mới ngưng. Đặc biệt, trên chuông có khắc đúc một bài ký của thầy Tuệ Sỹ, và trong chánh điện, cũng có hai dòng lạc khoản chữ Hán của thầy khắc trên hai câu đối trang trọng. Chúng tôi thắp hương đảnh lễ, tiếng chuông chùa ngân nga, nghe hồn mang mang, thanh thoát…

Cô mời một bữa cơm trưa. Đạm bạc mà ngon lạ lùng. Chén trà đậm, ly cà phê thơm. Một chiếc ghế ngả lưng. Anh Khuất Đẩu lim dim khói thuốc. Chị Huyền Chiêu nghe cô kể chuyện đạo tràng, chuyện xây chùa, cũng lắm nhiêu khê. Tu, cũng phải lắm thiện duyên và một tâm thức vững vàng…

A Di Đà Phật. Chúng tôi ra về trong quyến luyến. Anh chị Khuất Đẩu hẹn một ngày sẽ trở lại với chùa. Đưa anh chị vô nhà và chúng tôi trở lại cõi đời thường. Nhưng thấy tâm nhẹ hơn, lòng vui hơn. Nắng hửng lên một chút rồi lại nặng hạt mưa cuối mùa đông, se se lạnh…

Mai, tạm biệt Nha Trang, chúng tôi đi Đà Lạt. Xin cám ơn anh ĐHN, anh chị KĐ, HC và sư cô Minh Lạc!…

(NQC, Đà Nẵng)

Tái ngộ Gia đình Hoa Sen Đà Lạt

By 1 Comment

 

Thư gởi bạn xa xôi,

Tái ngộ Gia đình Hoa Sen Đà Lạt

 

Lần này gặp nhau ở nhà nhạc sĩ Thuần Nhiên (Nguyễn Đức Vinh). Có gần 20 bạn tham dự. Thuần Nhiên mình đã gặp từ Noel năm ngoái cùng Gia đình Hoa sen ở Thảo Nhiên Các trong buổi trà đạo với âm nhạc Phật giáo do chính anh sáng tác. Cũng chính Thuần Nhiên, đêm Noel 2017 đó đã phổ nhạc bài thơ mình viết cho La Ngà trong tập Thơ Ngắn Đỗ Nghê – Giỗ Một Dòng Sông- thành bài SÔNG ƠI CỨ CHẢY rất cảm động, đã do Ngọc Vân, Thu Vàng, Narada… hát, cùng với lời Anh của Nguyên Giác Phan Tấn Hải.

Mình gởi bạn vài tấm hình coi cho biết buổi Họp mặt lần này, vào ngày CN 9/12/2018 vừa qua vậy nhé:

 

Một buổi họp mặt thân mật và ấm cúng giữa Gia đình Hoa Sen Đà Lạt với Đỗ Hồng Ngọc, ngày CN 9.12.2018 tại nhà nhạc sĩ Nguyễn Đức Vinh.

 

“Dàn nhạc” ngoài Thuần Nhiên còn có Bác Phu và Phạm Gia Cẩn. Bác Phu “chuyện trị” Mandoline, hòa cùng 2 guitar. Ca sĩ thì có Huệ Nhiên và Thắng, cùng cả nhóm Hoa Sen.

 

 

 

Bác Phu đang thử dây đàn, Huệ Nhiên rót nước mời mọi người, Thắng (áo xanh) có giọng ténor trầm ấm và Duy Việt (Thanh thản nhiên) với bộ râu dài rất đẹp.

 

Phi Hùng Tôn Thất “cameraman” cùng Sơn-Tài không rời nhau nửa bước (Sơn nói vậy). Hình thờ là nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang (Du ca), anh ruột của nhạc sĩ Thuần Nhiên Nguyễn Đức Vinh.

 

Trước khi vào buổi ca hát nhạc Phật giáo của Gia đình Hoa Sen, các bạn đề nghị Bs Đỗ Hồng Ngọc nói thêm cụ thể về Thở bụng, Thiền “Quán niệm Hơi thở” dưới góc độ Khoa học y học.

 

 

 

 

Sau đó là phần ký tên tặng cuốn “Thoảng Hương Sen”…

 

Sau phần “trà đạo” và ca hát những bài tự sáng tác của nhóm Hoa Sen (kể cả bài “Sông Ơi Cứ Chảy”), các bạn chụp hình lưu niệm.

 

Ba “bô lão” gồm Duy Việt, Đỗ Hồng Ngọc và “bác Phu” chụp chung tấm hình kỷ niệm. Duy Việt cùng tuổi với ĐHN, còn bác Phu lớn hơn một tuổi, gầy ốm nhưng anh rất khỏe…

 

Đến hơn 5 giờ mình phải vội đi ngay vì có một cái hẹn khác, không thể ở lại để ăn bữa cà-ri chay, mừng sinh nhựt của một thành viên cùng các bạn. Hẹn một dịp khác vậy nhé.

 

Hôm đó nhóm mình còn có Lê Ký Thương (bìa trái) và Kim Quy kịp đến cùng dự với Gia đình Hoa Sen.

 

Vắn tắt, hẹn thự sau.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

………………………………………………………………………..

Mời nghe giọng ca Thu Vàng với bài SÔNG ƠI CỨ CHẢY, thơ Đỗ Hồng Ngọc, nhạc Thuần Nhiên Nguyễn Đức Vinh.

 

“Điền trang”… sắp bán!

By Leave a Comment

 

Thư gởi bạn xa xôi

Có một “Điền trang”… sắp bán!

Đỗ Hồng Ngọc

Đó là “Thân Trọng điền trang” của bác sĩ Thân Trọng Minh, cũng là nhà thơ, nhà viết kịch, họa sĩ Lữ Kiều tài hoa, người bạn cùng khóa với mình ở Y khoa Đại học đường Saigon (1962-1969). Thời đó, bọn mình học Y khoa 7 năm, tốt nghiệp, trình luận án và được cấp bằng Tiến sĩ Y khoa Quốc gia… chuyện của một thời, với tình bạn hơn nửa thế kỷ. Rồi cùng làm báo Tình Thương, rồi Bán nguyệt san văn học nghệ thuật Ý Thức… cho nên nghe bán ‘Điền trang Đà Lạt’ tiếc quá!

Một căn nhà đầy ắp kỷ niệm. Nào Bửu Ý, nào Đinh Cường, nào Lữ Quỳnh, Khuất Đẩu, Đỗ Hồng Ngọc, Lê Ký Thương, Nguyên Minh… lui tới thường xuyên mỗi khi có dịp tụ họp về Đà Lạt.

Vậy mà bây giờ nỡ nào bán đi chứ? Dĩ nhiên căn nhà gỗ đã đến lúc ọp ẹp, nhiều mối mọt, sàn nhà rung rinh nhưng có hề gì! Ta cũng chẳng ọp ẹp rung rinh đó sao? Bạn bè rồi cũng mỗi người mỗi ngã, người còn kẻ mất. Nó vậy là nó vậy. Như thị. Như lai. Phải không?

Cho nên, lần này bán thiệt. Nghe vậy, nhân dịp về Đa Lạt kỳ này có Minh, Thanh Hằng về làm thủ tục giao nhà, mình vội ghé qua Thân Trọng điền trang chụp vài tấm hình kỷ niệm… chốn xưa từng đến ngắm sương mù, ngắm trăng suông, đốt lửa ngoài sân vườn… Mà bây giờ. Phải thế thôi.

Xin gởi bạn vài tấm hình mình mới chụp ở Thân Trọng điền trang ngày 11.12.2018 vừa rồi nhé. Nay mai có khi nơi này trở thành một cái building vĩ đại nào đó, một cái resort nào đó, ngay cả Thân Trọng Minh cũng khó lòng mà héo lánh!

Vậy thì…

“Thân Trọng… điền trang” của ngày xưa cũ.

 

Đống cũi đã sẵn… chờ đốt lên thôi!

 

Đôi bạn ngồi nhắc những kỷ niệm xưa, chốn này… sao cũng dàu dàu: “người xưa lưu luyến ra sao nhỉ/ Có giống như mình lưu luyến chăng?” (Huyền Kiêu)

 

 

Một góc “Thân Trọng điền trang” (ảnh Đỗ Hồng Ngọc, 11.12.2018)

 

Thôi, vắn tắt,

Hẹn thự sau,

ĐHN

Thăm “Sơn Núi” (nhà thơ Nguyễn Đức Sơn)

By Leave a Comment

 

Thư gởi bạn xa xôi

Thăm “Sơn Núi” (nhà thơ Nguyễn Đức Sơn)

Đỗ Hồng Ngọc

Nguyễn Quang Chơn từ Đà Nẵng phone bảo anh Ngọc nhớ đi thăm anh Sơn Núi, nghe nói ảnh bệnh nặng lắm, đã đưa vào cấp cứu bệnh viện Bảo Lộc, chắc không qua khỏi. Mình định ghé thẳng vào bệnh viện thăm anh nhưng tốt hơn, nên hỏi Nguyễn Sông Ba số Dt của Nguyễn Đức Vân, tu sĩ, con lớn của nhà thơ Nguyễn Đức Sơn (Sơn Núi) để biết rõ khoa phòng, bác sĩ điều trị, có gì thì còn “nhờ vả” đồng nghiệp một tiếng. Nhớ xưa, tình trạng Nguyên Minh cũng từng như vậy. Mình ghé thăm Sơn Núi sáng ngày 9.12.2018 và nay gởi mấy dòng này và vài hình ảnh đến bạn vậy.

Đức Vân nói không phải cấp cứu chi đâu chú, chỉ đi BV tái khám rồi về ngay chú Ngọc ạ. Ba con bị tai biến liệt nửa người 3 năm nay, nói năng rất khó…, trí nhớ lúc tốt lúc không, đang nằm tại nhà. Chú ghé con rồi con đưa đi thăm ba con nhé. Chú qua khỏi đèo Bảo Lộc, đến cầu Đại Lào, quẹo trái chừng 3 cây số đến một… rừng sim là chỗ con ở.

Thì ra, Đức Vân có một ngọn đồi trồng đầy sim, sắp xây tạm một ngôi chùa gỗ, vừa sắm một chiếc máy cày con con để làm vườn… Đức Vân ở cách Sơn Núi chừng 1 cây số để tiện qua lại.

 

Đức Vân (Tu sĩ) và Đỗ Hồng Ngọc nơi căn nhà gỗ Đồi Sim. ĐV đãi khoai lang luộc và chuối rất ngon. Lại tặng cho 2 chai rượu Sim để chữa thấp khớp…


Khu rừng sim của Đức Vân.

 


và chiếc máy cày con con để làm vườn. Chú bé ngồi xe máy cày là cháu ngoại nhà thơ Thu Nguyệt.


Từ trái: Đức Vân, Nhà thơ Thu Nguyệt, ĐNB và ĐHN. Dịp này gởi tặng Thư viện chùa gỗ của Đức Vân một số sách vở, băng từ…

 

Đường đến đồi thông lên nhà Sơn Núi.

 

Thăm Sơn Núi (Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn, sinh 1937) bị tai biến liệt nửa người từ 3 năm nay. Hiên đang ở cùng Đức Yên, em trai kế Đức Vân. Chị Phượng, vợ Sơn đang về Saigon chữa bệnh, vắng nhà…

 

 

Đức Yên ngăn căn nhà thành 3 gian, gian giữa thờ Phật, gian bên phải làm Thư viện…

 

Thôi, vắn tắt thôi nhé.

Thân mến,
ĐHN.