Trang nhà của Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc

Tập hợp các bài viết của bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc

AI – KHÔNG THỂ THAY THẾ PHẨM CHẤT CON NGƯỜI

By Để lại bình luận

 

AI – KHÔNG THỂ THAY THẾ PHẨM CHẤT CON NGƯỜI

TS Lê Nguyên Phương

Trong khi trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng xâm nhập mọi khía cạnh cuộc sống của con em chúng ta thì những phẩm chất của con người trong việc nuôi dạy con cái là không thể thay thế và chưa bao giờ quan trọng hơn lúc này. Mặc dù AI mang lại sự tiện lợi, hiệu quả và khả năng thích ứng, nó vẫn thiếu đi chiều sâu cảm xúc, sự đồng cảm, và định hướng đạo đức chỉ có ở con người.

EARTH- Đồng cảm, Chân thật, Kiên cường, Khéo léo, Hài hước

Để giúp các bậc phụ huynh tập trung vào việc phát triển những phẩm chất mà công nghệ không thể tái tạo, đảm bảo  mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái vẫn luôn bền vững và sâu sắc. Dựa vào những nghiên cứu cá nhân về việc dạy con trong bối cảnh AI, tôi muốn giới thiệu bạn đọc mô hình EARTHWISE, một khuôn khổ lý thuyết được thiết kế để giúp cha mẹ nhận biết và phát huy những giá trị độc đáo của mình, đảm bảo mối quan hệ cha mẹ-con cái luôn bền chặt trong thời đại công nghệ phát triển nhanh chóng.

Sự đồng cảm (Empathy). Đây là khả năng của cha mẹ trong việc thấu hiểu và chia sẻ cảm xúc của con cái, để từ đó xây dựng một mối quan hệ gắn kết sâu sắc và tạo cảm giác an toàn. Điều này bao gồm việc nhận biết và xác nhận cảm xúc của trẻ, giúp củng cố niềm tin và tạo ra một môi trường hỗ trợ, nơi trẻ cảm thấy được hiểu và trân trọng. Sự đồng cảm đóng vai trò trung tâm trong việc kết nối cảm xúc, đòi hỏi cha mẹ phải hiểu cảm xúc của con mình và đáp lại bằng sự quan tâm chân thành. Khả năng của AI trong lĩnh vực này đạt khoảng 40%, khi AI có thể nhận diện và phản hồi hỗ trợ dựa trên dữ liệu, nhưng không thể tái tạo sự chân thành hay những trải nghiệm cảm xúc được chia sẻ, vốn là cốt lõi của sự đồng cảm thực sự trong việc nuôi dạy con cái.

Tính chân thật (Authenticity), thể hiện sự chân thành và thật tâm trong mọi tương tác, giúp trẻ cảm thấy tin tưởng và an toàn khi thể hiện bản thân. Trong vai trò làm cha mẹ, tính chân thật đòi hỏi sự trung thực, liêm chính và nhất quán giữa lời nói và hành động, từ đó tạo ra một môi trường mà trẻ được tôn trọng và trân trọng vì chính con người thật của mình. Mặc dù AI có thể giả lập sự chân thành thông qua các phản hồi được lập trình, bản chất của nó chỉ là hành vi “diễn xuất” dựa trên thuật toán, chứ không phải sự chân thành xuất phát từ ý chí và cảm xúc thực sự. Trẻ em nhận ra sự chân thật không chỉ qua lời nói mà còn qua hành động, giọng điệu và ngữ cảnh—những yếu tố mà AI không thể tái tạo đầy đủ. Khả năng của AI trong việc thay thế phẩm chất này được ước tính khoảng 20%, khi nó có thể trình bày sự thật nhưng không thể liên kết lời nói với giá trị hay ý định một cách chân thật.

Tính kiên cường (Resilience), khả năng của cha mẹ trong việc không ngừng vượt qua khó khăn và thích nghi với thách thức khi nuôi dạy con cái. Phẩm chất này giúp cha mẹ duy trì thái độ tích cực và chủ động, mang lại sự ổn định và hỗ trợ cần thiết cho con cái, ngay cả trong những thời điểm khó khăn. Điều này gắn liền với kinh nghiệm sống, sự tự phản tỉnh và khả năng điều chỉnh cảm xúc của con người. Khả năng của AI trong việc thay thế phẩm chất này chỉ đạt khoảng 30%, vì dù có thể xử lý và thích nghi với các thông tin mới, AI không thể mô hình hóa hay truyền cảm hứng cho sức mạnh cảm xúc và sự phát triển cá nhân trong những hoàn cảnh khó khăn.

Sự khéo léo (Tact), liên quan đến việc xử lý những tình huống nhạy cảm, giúp trẻ cảm thấy được tôn trọng và thấu hiểu, đồng thời hướng dẫn chúng vượt qua những cuộc trò chuyện hoặc trải nghiệm khó khăn. Phẩm chất này đòi hỏi sự nhạy bén, nhận thức cảm xúc, và khả năng phán đoán theo ngữ cảnh, đặc biệt trong các tình huống đòi hỏi sự tinh tế trong giao tiếp. Mặc dù AI có thể phân tích ngôn ngữ để tránh những phản hồi mang tính thiếu tế nhị, nó không thể hoàn toàn nắm bắt được sự phức tạp của các mối quan hệ con người hoặc đoán trước những sắc thái chưa được nói ra trong các tương tác giữa cá nhân. Khả năng của AI trong việc thay thế phẩm chất này ước tính đạt khoảng 50%, vì dù có thể xử lý ngôn ngữ một cách nhạy cảm ở mức độ nào đó, AI vẫn thiếu nhận thức văn hóa, cảm xúc và bối cảnh tình huống để thực sự thể hiện sự khéo léo một cách trọn vẹn.

Sự Hài hước (Humor). Đây là khả năng của cha mẹ mang lại niềm vui và sự nhẹ nhàng trong hành trình nuôi dạy con cái, giúp xoa dịu căng thẳng, tạo nên những kỷ niệm vui vẻ và xây dựng bầu không khí gia đình tích cực. Trong những khoảnh khắc cười đùa cùng con, cha mẹ không chỉ củng cố mối quan hệ gắn bó mà còn làm cho những tình huống khó khăn trở nên dễ dàng hơn và dạy con cách nhìn cuộc sống một cách lạc quan hơn. Sự hài hước là một phẩm chất tinh tế, đòi hỏi sự đúng lúc, hiểu biết văn hóa, và khả năng cảm nhận, phản hồi các dấu hiệu ngữ cảnh phức tạp. Khả năng của AI trong việc thay thế phẩm chất này chỉ khoảng 25%, khi nó có thể tạo ra các câu nói hài hước cơ bản và phản ứng với các ngữ cảnh hài hước, nhưng thiếu đi chiều sâu và sự tự nhiên cần thiết để thể hiện sự hài hước mang ý nghĩa thực sự.

WISE: Trí tuệ, Trực giác, Thiêng liêng, Đạo đức

Nếu năm điều nói trên nhấn mạnh nhiều đến khía cạnh tương tác thì các điều sau quan tâm hơn đến phẩm chất nội tại của cha mẹ trong việc dạy con.

Trí tuệ (Wisdom). Đây là phẩm chất của cha mẹ trong việc cung cấp những lời khuyên sâu sắc và thấu đáo, dựa trên kinh nghiệm sống và đạo đức. Phẩm chất này giúp trẻ định hướng trong sự phức tạp của cuộc sống, xây dựng nền tảng đạo đức vững chắc và nuôi dưỡng ý thức về mục đích sống. Trí tuệ được hình thành từ kinh nghiệm cá nhân, khả năng nhận thức đạo đức, và sự hiểu biết sâu sắc về các thách thức của cuộc sống. Mặc dù AI có thể cung cấp thông tin chính xác và phân tích logic, nó thiếu đi kinh nghiệm sống và chiều sâu đạo đức cần thiết để truyền tải trí tuệ một cách ý nghĩa. Khả năng của AI trong việc thay thế phẩm chất này được ước tính khoảng 35%, khi nó vượt trội trong việc cung cấp thông tin nhưng không thể tổng hợp thành trí tuệ dựa trên trải nghiệm cá nhân hoặc nhận thức đạo đức.

Trực giác (Intuition) là khả năng gần như bẩm sinh của cha mẹ trong việc cảm nhận và đáp ứng nhu cầu cũng như cảm xúc của con cái mà không cần đến lý luận có ý thức. Sự hiểu biết sâu sắc và mang tính bản năng này giúp cha mẹ xây dựng một mối quan hệ nuôi dưỡng và đáp ứng, đảm bảo rằng con cái cảm thấy được lắng nghe, thấu hiểu và hỗ trợ, ngay cả khi chúng không thể diễn đạt cảm xúc của mình thành lời. Trực giác đòi hỏi sự nhạy bén sâu sắc với nhu cầu và cảm xúc của người khác, thường vượt xa những gì được truyền đạt rõ ràng. AI chỉ dựa vào dữ liệu đầu vào rõ ràng và mô hình xác suất để đưa ra dự đoán và suy luận vì vậy khả năng của AI trong việc thay thế phẩm chất này ước tính khoảng 30%, nó có thể dự đoán và suy luận nhu cầu dựa trên các mẫu hình, nhưng lại thiếu khía cạnh cảm xúc và tiềm thức vốn là cốt lõi của trực giác con người.

Sự thiêng liêng (Sacre) là phẩm chất tiếp theo. Nó bao gồm sự tôn kính cha mẹ và là mối quan hệ độc nhất và không thể thay thế giữa cha mẹ với con cái mình, nuôi dưỡng tình yêu, sự tin tưởng và mối gắn kết bền vững suốt đời. Phẩm chất này xuất phát từ ý thức nhân văn, chiều sâu tinh thần và khả năng cảm nhận sự kỳ diệu trong mối quan hệ gia đình. Sự tôn kính và trân trọng vốn có trong khái niệm này gắn chặt với nhận thức, tâm linh và khả năng cảm xúc của con người, điều mà AI—chỉ là một công cụ—không thể sở hữu hay tái tạo. Khả năng của AI trong việc thay thế phẩm chất này chỉ đạt khoảng 10%, do nó không thể chạm tới các chiều sâu tinh thần và nhân văn vốn là cốt lõi của sự thiêng liêng trong mối quan hệ cha mẹ – con cái.

Đạo đức [Ethic]. Phẩm chất này không chỉ đơn thuần là những bài học được giảng dạy mà còn được thể hiện qua chính lối sống, cách hành xử và quyết định của cha mẹ trong cuộc sống hằng ngày. Khi cha mẹ sống với đạo đức rõ ràng và kiên định, họ không chỉ truyền cảm hứng cho con cái mà còn tạo ra niềm tự hào và lòng kính trọng ở con khi chúng trưởng thành. Sự hiện diện của phẩm chất này giúp xây dựng nền tảng giá trị bền vững trong gia đình, nuôi dưỡng lòng tin và định hướng cho con cái một cách tự nhiên. Khả năng của AI trong việc thay thế phẩm chất đạo đức của cha mẹ chỉ đạt khoảng 20%, bởi AI có thể giải thích nguyên tắc nhưng không thể hiện được chiều sâu nhân văn và sự dẫn dắt đạo đức thông qua chính cuộc đời và hành động thực tế như cha mẹ có thể làm.

Ngoài ra những chữ đầu trong bộ năng lực và phẩm chất giáo dục con cái này tạo thành chữ EARTHWISE- cũng có nghĩa là trí tuệ của trái đất, chúng ta học để trở nên có năng lực trí tuệ và chung sống hòa hợp mà cùng tiến hóa với hệ thống sinh thái trên hành tinh này.

Hãy nhớ rằng, trong mỗi nụ cười ấm áp, mỗi cái ôm dịu dàng, và mỗi lời động viên chân thành của cha mẹ đều chứa đựng một sức mạnh kỳ diệu không gì có thể thay thế. Đó là sức mạnh của tình yêu thương vô điều kiện, của sự gắn kết sâu sắc, và của niềm tin vào tương lai tươi sáng mà chúng ta đang cùng nhau xây dựng cho thế hệ mai sau.

Khi áp dụng mô hình EARTHWISE, các bậc cha mẹ không chỉ đang khẳng định vai trò độc đáo của mình trong thời đại số, mà còn đang góp phần kiến tạo một thế hệ trẻ vừa thông thạo công nghệ, vừa giàu năng lực cảm xúc và đạo đức. Đó chính là món quà quý giá nhất mà chúng ta có thể trao tặng cho con em mình – một nền tảng vững chắc để các em tự tin bước vào tương lai, với trái tim nhân ái và tâm hồn phong phú.

( Theo THẾ GIỚI HỘI NHẬP, Giai phẩm Xuân 2025)

 

Nhân Ngày Nhà Giáo 20/11

By 1 Bình luận

 

Thư gởi bạn xa xôi

“NGÀY NHÀ GIÁO 20.11…”

 

Từ trái: Đỗ Hồng Ngọc, Lê Thành Tân, Trương Trọng Hoàng (20.11.2022)

 

Sáng nay hai “em học trò cũ” hiện là giảng viên ở Đại học Y Khoa PNT bỗng nhớ đến mình, phone “mời Thầy đi ăn sáng… “, rồi cùng nhắc những chuyện xưa tích cũ… Rồi một em học trò cũ nữa hiện là giám đốc một bệnh viện tư có tiếng ở PT, cũng đã có con là… bác sĩ nối tiếp, cháu ngoại lớn bộn, cũng nhắn tin Chúc mừng Thầy.

Thì ra… đã qua nhiều thế hệ… rồi ư?

Tôi đã viết trong phần Ghi Chú (2014) trước đây, xin được nhắc lại: “Tôi mê dạy học, mê văn chương và cũng mê làm nghề y. Hồi xưa, đậu Tú Tài 2 xong (1962), tôi băn khoăn không biết nên học Văn khoa, Sư phạm hay Y khoa… Ông Nguyễn Hiến Lê khuyên nên học y, vì ngành y có thể giúp đời cụ thể và nếu có tâm hồn, có năng khiếu thì làm nghề y cũng có thể viết văn và dạy học được. Tôi nghe lời.

Thực tế, ngay lúc còn là sinh viên y khoa, tôi đã dạy ở trường HTN bên Tân Định.  Thú vị, ngoài môn Vạn vật, tôi còn dạy cả môn Văn cho lớp Đệ ngũ (lớp 8)… Bây giờ nhiều em học sinh hồi đó còn mang… cháu ngoại đến nhờ tôi khám bệnh. Từ năm 1972 đến 1982 tôi dạy môn Nhi khoa cho Trường Nữ Hộ Sinh quốc gia (BV Từ Dũ). Ở đại học, tôi vẫn tiếp tục tham gia với tư cách giảng viên thỉnh giảng ở Đại học Y dược Tp HCM (từ năm 1981 đến 1996) ở Bộ môn nhi của Giáo Sư Tạ Thị Ánh Hoa, hướng dẫn lâm sàng và đỡ đầu một số luận văn tốt nghiệp cho Sơ bộ chuyên khoa Nhi từ những năm xa xưa đó, bây giờ nhiều em cũng đã… về hưu! Từ năm 1989, tôi phụ trách Bộ môn Tâm lý-Xã hội học Sức khỏe của Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch (lúc đó còn mang tên Trung tâm đào tạo). Sau này Bô môn Tâm lý- Xã hôi học Sức khỏe đổi tên thành Bộ môn Khoa học hành vi & Giáo dục sức khỏe, rồi sau đó là Y đức-Khoa học hành vi & Giáo dục sức khỏe..

Năm kia, tôi quyết định… xin rút : “Biết đủ dầu không chi cũng đủ/ Nên lui đã có dịp thì lui”, (Ưng Bình Thúc Giạ Thị) về làm “cố vấn” từ xa cho các bạn trẻ!”

Xin được chia sẻ một vài nơi đây nhân Ngày Nhà Giáo 20.11,

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

 

“Những người thầy hạnh phúc sẽ thay đổi thế giới”

Trương Trọng Hoàng

Hôm rồi tôi tình cờ được xem bức vẽ trong đó tôi rất thích hình ảnh khuôn mặt tươi vui của những người Thầy (tôi xin phép dùng chung từ này cho cả các Thầy và Cô)  và nhất là câu “Những người thầy hạnh phúc sẽ thay đổi thế giới” của Thầy Thích Nhất Hạnh.

Hồi nhỏ tôi hay nghe người ta nói nhiều câu khá u ám như dạy học là nghề “bán cháo phổi”, dạy học là một nghề “bạc bẽo” khiến tôi cũng tự thấy sờ sợ nghề này mặc dù từ hồi lớp 9 tôi đã đi dạy kèm cho mãi đến sau khi ra trường gần 5 năm tôi mới nghỉ. Thực tế cũng cho thấy tình trạng bồi dưỡng công lao động giảng dạy không đủ bù đắp sức khỏe (hay nói một cách hình tượng là người thầy phải tự “ăn” vào cái vốn sức khỏe của mình) và rằng chuyện nhiều người học trò khi thành đạt ít khi nghĩ đến những người thầy đã góp phần vun đắp cho sự phát triển của mình đã phần nào củng cố cho những nhận định như thế.

Thế nhưng số phận lại run rủi tôi đến với nghề làm thầy giáo khi tôi ra trường và làm việc với bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc – vừa là thủ trưởng, vừa là người anh, người bạn và nhất là một người Thầy mà tôi hằng kính mến. Thầy có nói nếu chữa bệnh thì mình chỉ cứu được một số ít người còn nếu mình hướng dẫn được cho người dân cách tự chăm sóc sức khỏe để phòng ngừa bệnh, tật thì tác dụng sẽ gấp nhiều lần. Và Thầy cũng đã đề cập mình là người thầy thuốc đã từng được học nhiều điều từ thầy cô thì phải có trách nhiệm truyền đạt lại cho những thế hệ thầy thuốc sau mình những điều mình đã được học hoặc thu nhận thêm từ nghề nghiệp của mình. Vì vậy ngay từ khi tôi về cơ quan truyền thông sức khỏe của Thầy, Thầy đã dắt tôi theo để làm quen với công tác giảng dạy ở trường đại học và nhờ Thầy dìu dắt mà tôi đã trở thành một thầy giáo từ bấy lâu nay.

Ngoài Thầy Đỗ Hồng Ngọc tôi cũng có may mắn học từ nhiều Thầy, Cô khác và nhân đây cũng xin gởi lời tri ân chân thành đến tất cả Thầy, Cô trong đó có những Thầy, Cô giáo nước ngoài mà tôi đã được học. Sỡ dĩ tôi nhắc đến các Thầy, Cô nước ngoài ấy vì tôi đã học được không phải chỉ kiến thức mà còn về cung cách ứng xử tôn trọng, thân tình mà các Thầy, Cô là những chuyên gia hàng đầu của thế giới dành cho các sinh viên tầm thường như tôi. Viết đến đây mà tôi đã khóc vì rất nhớ những khi có Thầy thì đãi chúng tôi ăn gỏi đu đủ lề đường, có Cô thì chất hết một đám sinh viên lên chiếc xe hơi nhỏ xíu đi dạo phố phường hoặc những bữa cơm gia đình mà Thầy, Cô đã mời chúng tôi ăn cùng. Có lẽ chính những điều này đã ảnh hưởng đến phong cách của tôi bây giờ và thực tế nó giúp tôi cảm thấy hạnh phúc khi không phải chỉ gặp các em trên lớp mà còn được sống cùng với các em trong cuộc đời nhờ đó mà thực tế tôi được học rất nhiều từ các em và điều đó đã là động lực thúc đẩy tôi phải nỗ lực không ngừng trong giảng dạy để đáp lại chân tình và mong đợi của các em dành cho tôi.

“Những người thầy hạnh phúc sẽ thay đổi thế giới”. Đúng là chỉ khi những người Thầy cảm thấy hạnh phúc với công việc giảng dạy thì họ mới cống hiến hết sức mình nhờ đó sẽ đào tạo nên những con người có thể thay đổi thế giới.

20 Mười một 2014

Trương Trọng Hoàng

 

Thầy Đỗ Hồng Ngọc

Trương Trọng Hoàng

Hôm nay dù chưa đến ngày 20/11 tôi vẫn muốn viết về BS Đỗ Hồng Ngọc – một người Thầy với phong cách giảng dạy đặc biệt đã để lại những ấn tượng và ảnh hưởng sâu sắc đối với công việc giảng dạy của tôi.

Còn nhớ cách đây đã lâu lắm rồi, ngày tôi học năm thứ 4 Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, tôi được học một buổi với Thầy – chỉ một buổi thôi nhưng đã để lại nhiều ấn tượng sâu đậm. Ngày đó Thầy đến lớp, giảng bài Săn sóc sức khỏe ban đầu trong Nhi khoa, khác với tất cả các giảng viên khác đó là Thầy chỉ giảng bằng hình. Thời đó hình không phải dễ làm, phải chụp bằng phim dương bản (slide), vô khung và phải dùng máy chiếu slide để trình chiếu. Và chính là nhờ những hình ảnh ấy của Thầy mà tôi thấy được Săn sóc sức khỏe ban đầu là những hoạt động thực tế, thấy được cuộc sống thật, thấy được những cảm xúc của người dân thể hiện qua những nụ cười, những vẻ mặt hân hoan, những hoạt động tích cực của họ. Nhờ đó mà tôi có được những cảm nhận sâu sắc, điều mà những bài giảng khác không cho tôi được và đó chính là điều mà tôi nhớ nhất.

Bẵng đi một thời gian tôi không có dịp gặp Thầy cho đến ngày tôi vào Trung tâm Thông tin & Giáo dục sức khỏe để Thầy phỏng vấn khi tôi xin làm việc tại Trung tâm. Thầy hỏi tôi nhiều về các hoạt động xã hội, văn nghệ mà tôi đã tham gia. Đó là điều mà tôi không ngờ tới. Nhưng điều mà tôi không ngờ tới hơn nữa đó là Thầy bảo tôi trang trí cho một tờ giấy bristol trên gắn những tấm ảnh mới chụp về các hoạt động của một chương trình thí điểm giáo dục sức khỏe thông qua mạng lưới nhân viên sức khỏe cộng đồng ở xã Hiệp Phước, huyện Nhà Bè. Cùng ngồi với tôi, Thầy đọc các chú thích ảnh cho tôi viết và Thầy đã hướng dẫn thêm nhiều điều lý thú ví dụ như cách ghi thứ bậc bằng số khi viết tên người như “chị 4 Điện” thay vì “chị Tư Điện” theo cách viết của người dân tại địa phương. Việc để tôi tận tay làm và hướng dẫn trực tiếp tại “hiện trường” giúp tôi cảm thấy tự tin hơn và cũng “nhớ bài” tốt hơn. Đó cũng chính là cách mà Thầy đã định hướng cho Bộ môn Khoa học hành vi & Giáo dục sức khỏe tổ chức cho sinh viên học qua thực hành, thực tế.

Tính đến nay tôi đã làm việc chung với Thầy 22 năm và tôi cũng đã đi dạy chung với Thầy rất nhiều lần. Tôi nhớ cách đây hơn 15 năm, lần đó tôi cùng với Thầy giảng cho lớp Bác sĩ Chuyên khoa cấp I Vệ sinh dịch tễ tại Cần Thơ. Tôi phụ trách giảng một bài và tôi đã chuẩn bị nội dung bài giảng khá chi tiết. Tôi nhớ đó là vào một buổi chiều và tôi đã giảng đến hơn 5 giờ, vượt hơn giờ kết thúc chính thức gần 10 phút. Kết thúc buổi giảng, Thầy không nhận xét nhiều chỉ nhẹ nhàng bảo tôi rằng đúng là tôi dạy rất bài bản, tuy nhiên Thầy cũng hỏi tôi là liệu rằng người ta có tiếp thu được gì không vào thời gian cuối cùng nhất là vào những phút vượt giờ. Lúc ấy tôi giật mình và nhận ra rằng tôi đã cố giảng để hoàn thành nhiệm vụ của mình mà không để ý gì đến việc tiếp thu của người học mà đó mới chính là điều quan trọng nhất trong việc dạy-học. Từ đó tôi tập giảng bài thoải mái hơn, bớt lệ thuộc vào những nội-dung-chuẩn-bị-trước của mình mà hướng đến việc đáp ứng những nhu cầu của người học.

Tôi có nói với nhiều học trò hoặc người quen rằng cách giảng dạy của Thầy Ngọc rất khó bắt chước thậm chí là không thể bắt chước vì không lần nào Thầy giảng giống lần nào. Tất nhiên Thầy có chuẩn bị trước và đến với các lớp tập huấn Thầy với tôi thường trao đổi với nhau về những nội dung gì cần đề cập và những hoạt động gì của học viên cần triển khai. Tuy nhiên đó chỉ là cái sườn còn lại thì Thầy nói tùy cảm nhận mà mình quyết định sẽ nói điều gì, nói cách nào, kể những câu chuyện vui gì… Vì vậy mà về sau này tôi cũng nhập tâm dần cách giảng dạy của Thầy, đến với bất cứ một lớp học nào, nhất là những lớp học lần đầu gặp mặt, tôi cũng dành ra một thời gian để cảm nhận rằng học viên đang muốn gì, đang không muốn gì và kể cả đang có những ưu tư, trăn trở gì ngoài việc học. Trên cơ sở đó mà tôi quyết định nội dung hoặc cách thức mà tôi giảng dạy giống như Thầy vậy.

Còn một điều nữa cũng rất khó bắt chước ở Thầy đó là trong giảng dạy Thầy kể rất nhiều câu chuyện dí dỏm, dùng nhiều sự so sánh rất đắc, chiếu nhiều hình ảnh ấn tượng… Cái nghệ thuật ấy, tôi phải dùng chữ “nghệ thuật”, mang phong cách nghệ sĩ đặc trưng Đỗ Hồng Ngọc. Nhiều khi chỉ bằng một câu chuyện vui mà Thầy làm cho người học “nhớ đời”, chỉ một trò chơi mà làm người học giật mình, hoặc chỉ một sự so sánh, một cách giải thích từ ngữ mà khiến mọi người hiểu rõ những khái niệm và kể cả thêm yêu ngôn ngữ Việt nhuần nhị, sâu sắc. Thật sự thì tôi cũng “cọp-dê” những câu chuyện, sự so sánh, những hình ảnh, những trò chơi Thầy đã dùng để đưa vào các buổi giảng của mình nhưng mãi vẫn không toát được cái phong cách của Thầy. Thôi thì tôi sẽ cố trau dồi thêm… cái “máu nghệ sĩ” của mình để có thêm sự nhạy cảm, sự tinh tế ngõ hầu trong giảng dạy có thể bật ra những “nốt nhạc” riêng của mình.

Có lẽ những điều tôi nêu trên đây chưa thể nói hết về phong cách giảng dạy của Thầy, nhưng có một điều mà tôi muốn nói đó là nếu không có sự hướng dẫn, khơi gợi của Thầy thì tôi đã không chọn giảng dạy là cái nghiệp của mình vì lẽ nhờ Thầy mà đối với tôi hiện giờ giảng dạy không chỉ là một khoa học mà còn là một nghệ thuật, không chỉ là cái nghề mà còn là cái nghiệp trong đó mình trở thành một đóm lửa nhỏ nhen nhóm cho những ngọn lửa lớn cháy lên trong lòng người học, trong lòng con người.

 

23g30 28 Chín 2011

 

………………………………………………………………………………………………………………

 

Đỗ Hồng Ngọc, ba trong một

Nguyễn Thị Phương Trinh

 

Ghi chú: Bài viết ngắn dưới đây của một cô học trò khác: Bác sĩ Nguyễn Thị Phương Trinh, tốt nghiệp Đại học Y dược Tp.HCM năm 1991, hiện làm từ thiện tại một Phòng khám Lão khoa ở Gia Kiệm, Đồng Nai. Phương Trinh viết bài này gởi thầy Ngọc từ mấy năm về trước, cũng nhân Ngày Nhà giáo VN  20.11 khi cô còn đang công tác về Y tế học đường ở một trường Trung học phổ thông tại Bà rịa -Vùng tàu…

 

Tôi biết Đỗ Hồng Ngọc (ĐHN) trước hết là một Bác sĩ, một Thầy dạy của trường Y, nhưng sau đó, cái làm tôi đến với Thầy BS đó là  ông dạy Cộng đồng, và cho đến sau này, kết nối tôi, để cho tôi qui ngưỡng, cúi đầu là vì ông giảng kinh, nói pháp.

Tôi học Y, đi xã hội, làm giáo dục. Trong công cuộc đổi mới toàn diện & căn bản nền giáo dục VN hiện nay, cần kết hợp hai nhà: nhà giáo và nhà Phật. Riêng lãnh vực  Giáo dục sức khỏe (GDSK) trong nhà trường thì phải thêm một nhà nữa để thành bộ ba: Nhà Y – Nhà Giáo – Nhà Phật. Nói như thế để thấy ĐHN ba trong một đặc biệt thích hợp với học trò.

Xa hơn, rộng hơn, cao hơn, là  Nâng cao sức khỏe (NCSK), liên quan đến những nguồn lực xã hội, chúng ta sẽ thấy rằng Sức khỏe liên quan chặt chẽ với Xã hội. Muốn nâng cao SK, phải nâng cao XH. Mà ĐHN, nhìn kỹ lại, là nhà hoạt động xã hội trong từng lãnh vực, y tế, giáo dục, Phật học. Vậy thì đó là người đang làm sự nghiệp NCSK.

Nhưng trên hết, tôi thích ĐHN vì ông là Nhà văn. Ông đã chuyển thể giáo trình, giáo án, kinh điển ra văn chương, mà văn chương bao giờ cũng thích hơn. Tôi vẫn thích cái nhìn, phân tích mọi chuyện mọi sự trên đời, kinh tế, chính trị, văn hóa, giải trí, pháp luật, hình sự, tào lao, bát nháo… dưới con mắt Đạo Phật, sâu sắc & đơn giản với giọng văn nhẹ nhàng, dí dỏm.

Như vậy, xét về Kiến thức – Kỹ năng thì ĐHN hội tụ đủ.

Một lý do nữa để tôi thích đọc ĐHN là ông viết về Tác giả, Tác phẩm. Tôi biết thêm một nhân vật, một cuốn sách nữa để tìm mua. Tôi thích kiểu đó, vì lười và vì có đọc cũng không hiểu hết, cho nên tủ sách của tôi, ngoài sách ĐHN, còn những sách khác, tôi mua về chưng, làm của.

Ví như Giáo sư Cao Huy Thuần (CHT), tôi biết đầu tiên là trên báo Văn hóa Phật giáo, tôi đã phải nhảy nhổm lên đi tìm xem ông này là ai, ở đâu, thế hệ nào, thuộc đảng phái chính trị ý thức hệ nào. Thấy sách ra mang tên CHT là tôi mua về ngâm. Đến khi thấy CHT trong “Nhớ đến một người” của thầy Ngọc thì tôi vô cùng khoái chí, vậy là cùng fan. Lúc đọc giới thiệu Chuyện  trò của BS ĐHN thì tôi tốc ra mua liền, đem về ngâm tiếp. Coi như đọc rồi.

Tôi ước mong BS ĐHN tiếp tục đọc và tiếp tục chuyển thể, phiên dịch (nói theo cách của ông), giới thiệu sách. Việc này sẽ muôn đời bất tận không bao giờ hết. Xin chân thành cảm ơn BS ĐHN, Thầy ĐHN, Giảng sư ĐHN, Nhà văn ĐHN. Chúc cho ông trường sanh bất lão. (Ông đang rất trẻ khỏe vui vẻ yêu đời yêu người).

 

Nguyễn Thị Phương Trinh

 

Sau khi chích ngừa COVID-19, cần thu kết quả gì?

By 1 Bình luận

 

Sau khi chích ngừa COVID-19, cần thu kết quả gì?

PGS TS Nguyễn Hữu Đức

(https://tuoitre.vn/sau-khi-chich-ngua-covid-19-can-thu-ket-qua-gi-20211004210956802.htm)

TTO – Vắc xin là chế phẩm sinh học (dùng mầm bệnh chết, sống hay một phần mầm bệnh, thậm chí là một đoạn DNA hay RNA) được đưa vào cơ thể để hệ miễn dịch tập luyện nhận diện, ghi nhớ hình dáng, tác động của “mầm bệnh”. Vắc xin tạo miễn dịch bảo vệ.

Cấu trúc hình hài của SARS-CoV-2, virus gây COVID-19, rất đơn giản, chỉ gồm lõi là bộ gene của acid nucleic là RNA, và bao quanh bộ gen là lớp vỏ glycoprotein. Lớp vỏ đặc trưng của SARS-CoV-2 có các gai glycoprotein có hình dạng tua tủa giống chiếc vương miện.

Dựa vào bộ gene của các loại coronavirus người ta thấy rằng phần lớn của các bộ gene này khá giống nhau, chỉ có phần vỏ bọc glycoprotein với các gai (spike) gọi chung là protein S, mà virus dùng để bám và chui vào tế bào phổi của người là khá chuyên biệt cho mỗi loại và gene tạo ra chúng là đặc hiệu. Vì vậy, phần nhiều các nhà khoa học dùng các gai của SARS-CoV-2 làm kháng nguyên sản xuất kháng thể tạo vắc xin dùng cho người.

Cách tạo các vắc xin phòng chống COVID-19 đang dùng hiện nay có 4 loại: vắc xin mRNA, vắc xin vector, vắc xin tiểu đơn vị tái tổ hợp và vắc xin chứa virus bất hoạt.

Tại sao lại là “có kháng thể”?

Vắc xin ngừa COVID-19 của Pfizer và Moderna là vắc xin mRNA. Vắc xin này dùng công nghệ di truyền trích mã di truyền của SARS-CoV-2 là RNA, cụ thể là mRNA (RNA thông tin, có chức năng truyền thông tin di truyền từ DNA đến ribôxôm để tổng hợp protein) của virus, để khi tiếp xúc cơ thể sẽ kích hoạt chức năng sinh kháng thể chống SARS-CoV-2 ở người được tiêm chủng.

Vắc xin của AstraZeneca và Johnson&Johnson có cơ chế gọi là vắc xin vector. Vắc xin loại này dùng mẫu protein là các gai của SARS-CoV-2 đưa vào vi sinh vật vô hại là virus adeno gây cảm lạnh thông thường ở loài tinh tinh, virus này gọi là vector mất khả năng sao chép nhưng có chứa vật chất di truyền là DNA có gene tạo protein S gai bề mặt của virus, rồi làm virus sinh sôi nảy nở thật nhiều để tạo vắc xin.

Sau khi tiêm vắc xin AstraZeneca và Johnson&Johnson, vắc xin sẽ mang mã di truyền của virus cảm lạnh là DNA đã được quy định tạo protein S, cơ thể người được tiêm vắc xin bắt đầu tự tạo ra protein S. Các tế bào miễn dịch trong máu của bạn nhận diện protein S là “kẻ xâm nhập”, sẽ kích hoạt phản ứng của hệ miễn dịch tạo kháng thể chống protein S.

Vắc xin Covax do Hãng Nanogen (Việt Nam) nghiên cứu và phát triển được gọi là vắc xin tiểu đơn vị tái tổ hợp (recombinant subunit vaccine). Gọi là tái tổ hợp bởi vì thành phần SARS-CoV-2 được tạo ra trong phòng thí nghiệm chứ không phải được phân lập trực tiếp từ virus..

Hai vắc xin của hai công ty dược phẩm Sinopharm và Sinovac (Trung Quốc) thì sao? Vắc xin của Sinopharm và Sinovac được gọi là vắc xin bất hoạt, vì dùng chính virus SARS-CoV-2 còn sống làm cho bất hoạt (inactivated). Họ nuôi cấy virus SARS-CoV-2 với số lượng lớn trên tế bào thận khỉ và bất hoạt chúng bằng beta-propriolactone để tạo vắc xin.

Khi nào tạo được miễn dịch bảo vệ?

Miễn dịch bảo vệ do vắc xin tạo ra là sự đề kháng của chính cơ thể chống lại sự xâm nhập, sự nhân lên và khả năng sinh bệnh của những vi sinh vật gây bệnh. Cơ chế hoạt động của vắc xin ngừa COVID-19 là các protein S có trong vắc xin hoặc được tế bào cơ thể tạo ra do chích vắc xin (vắc xin vector DNA hay vắc xin mRNA), các protein S trở thành kháng nguyên, để từ đó cơ thể sinh ra kháng thể vô hiệu hóa các kháng nguyên này.

Khi tiêm chủng vắc xin, chúng ta được bảo vệ bởi không phải 1 mà 2 hệ thống phòng thủ rất mạnh và liên hệ chặt chẽ: các kháng thể và các tế bào bạch cầu gọi là tế bào trí nhớ (memory cells).

Khi virus là SARS-CoV-2 xâm nhập cơ thể, các tế bào bạch cầu đặc biệt là các tế bào B (B-cell hay còn gọi là B-lymphocytes) xung trận. Các tế bào B có khả năng phân biệt các tế bào của ta (trong cơ thể) và tế bào lạ là mầm bệnh xâm nhập. Các tế bào B sẽ bám lấy chất lạ là mầm bệnh, và có phản ứng bằng cách sản xuất thật nhiều chất gọi là kháng thể. Đó chính là các immunoglobin (Ig), đặc biệt IgM là các protein đặc biệt có tác dụng vô hiệu hóa các kháng nguyên tương ứng là mầm bệnh. Sau đó, với sự trợ giúp của tế bào T (cũng là một loại tế bào bạch cầu), tế bào B có thể chuyển sang sản xuất kháng thể IgG, IgA hoặc IgE. Và đây cũng là hệ thống phòng thủ thứ nhất.

Hệ thống phòng thủ thứ hai là các tế bào nhớ. Có một số tế bào B sau khi tiếp xúc với kháng nguyên là mầm bệnh biến dạng để trở thành “tế bào nhớ”. Các tế bào này sống rất lâu trong cơ thể và “nhớ” rất lâu những mầm bệnh mà chúng đã có lần tấn công, nên sau này có khả năng sản xuất nhanh chóng kháng thể chuyên biệt để chống lại mầm bệnh mà cơ thể đã bị nhiễm trước đây nay nhiễm lại.

Xét nghiệm kháng thể bằng 0 sau chích ngừa không đáng lo

Vắc xin có tác dụng bảo vệ lâu dài không phải chỉ giúp tạo ra kháng thể, mà là giúp tạo ra các tế bào có trí nhớ. Các tế bào nhớ này tồn tại lâu dài trong hệ tuần hoàn, trong các hạch bạch huyết, và tồn tại lâu hơn nhiều so với kháng thể.

Do có hai hệ thống phòng thủ tạo ra bởi chích vắc xin nên chúng ta sẽ không lo lắng nếu sau chích vắc xin ngừa COVID-19 mà xét nghiệm lại thấy cơ thể không có kháng thể (kháng thể bằng 0). Vì lý do nào đó, trong thời điểm xét nghiệm kháng thể cơ thể không có kháng thể nhưng đừng lo, chúng ta vẫn còn có các tế bào nhớ, chúng sẽ tạo ra kháng thể khi cần.

Sở Y tế TP.HCM gửi văn bản khẩn: Không xét nghiệm kháng thể không cần thiết, sai mục đích

TTO – Sở Y tế đề nghị các cơ sở y tế trên địa bàn TP.HCM không sử dụng xét nghiệm kháng thể COVID-19 sai mục đích, không cần thiết, gây tốn kém và có thể gây tâm lý chủ quan trong thực hiện các biện pháp phòng chống dịch.

(NHĐ)

 

 

XA XÔI MÀ GẦN GŨI

By Để lại bình luận

 

XA XÔI MÀ GẦN GŨI

 

Đỗ Hồng Ngọc

 

Will Durant, tác giả Nguồn gốc văn minh (bản dịch Nguyễn Hiến Lê) cho rằng đỡ đẻ là nghề Y đầu tiên của loài người. Con người tự nhiên mà biết… đẻ và đỡ đẻ, rồi kinh nghiệm cứ tích lũy dần lên. Trong một thời gian dài của lịch sử, bà mẹ tự đẻ và tự đỡ cho mình, cũng chẳng cần ai giúp. Bây giờ vẫn còn thấy ở một số nơi bà mẹ đau đẻ chạy vào rừng, ôm lấy gốc cây, lòm còm, lom khom rặn đẻ, đẻ xong, tìm tre nứa cắt rún cho con rồi bế con còn đỏ hỏn nhúng vào nước suối lạnh ngắt cho khóc thét lên càng to càng tốt…

 

Ở ta ngày xưa, không lâu lắm, dưới thời Pháp thuộc thôi, theo Bác sĩ Phạm Ngọc Thạch, sản phụ sau sanh khi rốn rụng còn ướt thì lấy đất vách bôi vào; cuống rốn được cất kỹ để khi bé ốm đau đem đốt cho uống… Gặp trường hợp sinh khó, rặn lâu ra thì ông chồng phải leo lên mái nhà, cởi hết các nút lạt, hoặc nhổ hết các cọc rào, hy vọng nhờ vậy mà vợ dễ sinh! Có khi ông chồng phải lội qua sông, nhảy qua ao, quậy nước trong lu cho bé được trơn, dễ ra.

 

Hơn 50 năm về trước, thời tôi còn học Y khoa, phải học đến năm thứ ba, chúng tôi mới được thực tập đỡ đẻ trên người. Mỗi sinh viên phải đỡ ít nhất 20 ca sanh thường, nghĩa là không có bệnh lý. Đêm nào chúng tôi cũng phải trực để “bắt ca”, nghĩa là chọn những ca tương đối dễ một chút theo chỉ dẫn của các cô nữ hộ sinh, rồi bám theo săn sóc, hỏi bệnh sử, làm hồ sơ bệnh án. Đưa sản phụ về phòng, thông nước tiểu, thông trực tràng, làm vệ sinh các thứ… theo dõi cơn co tử cung, tim thai, ghi vào hồ sơ thật chi tiết. Có bà lúc đau bụng sanh, chửi chồng tưng bừng, coi như ông là nguyên nhân gây ra nỗi đau khổ này! Ông chồng trốn mất, đến lúc sanh xong mới toe toét cười. Khi những cơn rặn cuối cùng đẩy được phần chỏm đầu em bé ló ra, phải làm sao khéo léo để không làm rách tầng sinh môn. Một tiếng khóc thét lên của bé. Bé khóc càng to thì chúng tôi càng cười rạng rỡ. Vì nếu bé không khóc thì nguy! Phải đét vào mông cho bé khóc, rưới alcool lạnh tạo kích thích hô hấp. Đâu đó xong xuôi, mới thở phào nhẹ nhõm. Dĩ nhiên không phải mọi lúc đều trơn tru tốt đẹp như vậy. Có khi, thai chuyển ngược, không thò đầu mà thò ra một cánh tay. Có khi cuống rốn quấn mấy vòng ở cổ làm bé nghẹt thở, có khi sót nhau, có khi đẻ xong một lúc lại xuất hiện thêm một bé nữa… (thời đó chưa có siêu âm).

 

Điều thú vị trong “khoa học” đỡ đẻ là đi lòng vòng một hồi rồi trở lại với “tự nhiên”. Trước kia tại Âu Mỹ, sanh đẻ một cách “khoa học” là được gây mê, mổ xẻ, cách ly mẹ con ngay sau sanh, nhưng từ vài chục năm nay đã trở lại phương pháp tự nhiên, cho sản phụ sanh đẻ trong khung cảnh gia đình, có mặt đức ông chồng bên cạnh, khi sanh xong thì cho bé nằm ngay với mẹ để được bú sớm và cho bà mẹ đi lại ngay. Gần đây có “ngân hàng máu cuống rốn” nhằm tồn trữ trong kho lạnh chừng 3cm cuống rốn để sử dụng sau này kh itrer mắc bệnh nặng như ung thư, suy tủy. Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay cũng đã có ngân hàng máu cuống rốn dành để cấy chữa bệnh về máu. Lạ là không biết tại sao người xưa đã biết tồn trữ cuống rốn dành để chữa bệnh!

 

Ở Thụy Điển, một nước có tỷ lệ tử vong mẹ thấp nhất thế giới, thấp gần 4 lần của Mỹ, và 8 lần của Nhật, việc sinh đẻ hiện nay đã ngày càng gần gũi với tự nhiên. Thí dị, bà mẹ không cần phải nằm trên bàn sanh, dạng chân ra ở một tư thế khó chịu, có khi còn bị cột tay chân cho khỏi té, thì bây giờ người ta cho bà mẹ tự chọn tư thế sao cho thoải mái, bớt đau, như ngồi xổm, ôm lấy người thân, ôm ghế (như ôm gốc cây); các vụ thụt tháo trực tràng, cạo lông… đều không cần thiết vì không ích lợi gì mà còn làm sản phụ khó chịu. Lúc sanh có thể ở trong tư thế nửa nằm nửa ngồi, quỳ xổm, ngồi ghế thấp, dạng chân, nằm nghiêng, bò… miễn sao được thoải mái. Tư thế tự nhiên này còn giúp cho cổ tử cung mau nở trọn. Cắt tầng sinh môn cũng rất hạn chế. Người thân, nhất là ông chồng, được tham gia trong quá trình sanh đẻ của sản phụ, sẽ rất tốt về mặt tâm lý cho bà mẹ, chẳng khác ngày xưa ta bắt ông chồng lội qua sông, quậy nước ao… Bé sinh ra được ủ ấm ngay (như nằm lửa). Nghiên cứu ở các nước đang phát triển cho thấy chính nhờ nằm lửa đã cứu sống nhiều trẻ, do thường bị sanh non, thiếu ký, suy dinh dưỡng từ trong bụng mẹ, rất kém chịu lạnh. Chuyện đánh thuốc mê, sanh mổ… rất ít khi xảy ra. Tóm lại, họ gần như trở về với tự nhiên, chỉ khác một chút là hoàn toàn vô trùng và nhờ đó mà cuộc đẻ rất thoải mái và an toàn. Khoảng cách giữa khoa học và tự nhiên vừa xa xôi mà lại vừa gần gũi biết bao!

 

*

Nhưng “vậy mà không phải vậy”! Những tưởng cuộc sanh nở của người mẹ sẽ được hoàn toàn êm ái và nhẹ nhàng, vừa khoa học vừa gần gũi với tự nhiên, nhưng không. “Khoa học”… đã can thiệp một cách không nương tay: sanh mổ đang gia tăng một cách đáng ngại!

Tổ chức Sức khỏe Thế giới (WHO) khuyến cáo, các cuộc sanh mổ (mổ bắt con) phải có chỉ định y khoa rõ ràng và tỷ lệ phải nên nằm trong giới hạn 5-10% cho phép, không được vượt quá 15%, vì nếu vượt quá con số này sẽ mang đến những tai biến cho cả mẹ lẫn con. Theo TSBS Vũ Thị Nhung, Hội Y học Tp.HCM thì trong khoảng 3 thập kỷ gần đây, số trường hợp sanh mổ tiếp tục tăng cao trên thế giới: Ở Mỹ tăng lên đến 32,8%, ở Anh tăng gấp 5 lần so với trước; ở Trung Quốc- nếu năm 1966 tỉ lệ này là 2,4% thì đến 2010 đã tăng đến 46%, trong đó 25% là các trường hợp không vì lý do y khoa- Ở Việt Nam, tại BV Phụ Sản Trung ương, tỷ lệ này vào những năm 60 là 9%, đến năm 2005 tăng lên gần 40% và hiện nay trên 50%.

Tại Hội nghị sản phụ khoa Việt – Pháp 2019, theo PGS.TS Trần Danh Cường – Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương thì tỉ lệ “mổ đẻ” hiện nay tăng nhanh: Trung bình tại TP.HCM khoảng 30%, bệnh viện Phụ sản Trung ương 50%, nhưng có những bệnh viện con số này lên đến 60%. Theo ông, một trong những nguyên nhân là chi phí cho việc mổ đẻ với sanh thường rất khác nhau (Báo Lao Động).

*

Hy vọng tương lai không xa, có một bệnh viện sản khoa “cao cấp” nào đó quảng cáo “Nơi đây sanh đẻ tự nhiên một cách khoa học” và nhiều bà mẹ sẵn sàng trả chi phí cao để được sanh đẻ bình thường.

(Tạp chí Văn hóa Phật giáo, số 327, Vu lan, Phật lịch 2563 (2019)

 

“Không, bệnh nhân không phải người tiêu dùng…”

By Để lại bình luận

 

“Không, bệnh nhân không phải người tiêu dùng…”
(Theo TRITHUCVN, 06.5.2019)

Dưới đây là nội dung bài phát biểu rất đáng chú ý của bác sĩ Arthur Caplan, được đăng trên trang Medscape vào tháng 4/2019, về vấn đề đạo đức y khoa, quan hệ giữa bác sĩ và bệnh nhân trong thời đại ngày nay.

https://www.medscape.com/viewarticle/911562

Xin chào mọi người, tôi là Arthur Caplan. Tôi đang công tác tại Trường Y thuộc Đại học New York, chủ nhiệm Khoa Đạo đức Y khoa. Trong một bài báo được đăng tải gần đây của các học giả tại Trung tâm Hastings – một viện nghiên cứu về đạo đức sinh học tại Garrison, New York, các tác giả đã đưa ra một lập luận rất thú vị: bệnh nhân không nên bị xem là người tiêu dùng.

Tôi thực sự đồng tình với quan điểm này. Tôi còn muốn bổ sung thêm rằng: các bác sĩ không nên bị xem là nhà cung cấp. Trong hệ thống chăm sóc sức khỏe của chúng ta hiện nay, thiên hướng kinh doanh đang ngày một định hình và thay đổi khái niệm về mối quan hệ giữa bác sĩ và bệnh nhân.

Các học giả tại Hastings lập luận rằng nói bệnh nhân là người tiêu dùng đồng nghĩa với việc họ có các lựa chọn và hành động [mang đặc tính của người tiêu dùng], nhưng thực chất những bệnh nhân và những người sẽ là bệnh nhân ấy không có sự lựa chọn. Ví dụ, nếu tôi là một người tiêu dùng, tôi có thể đi mua bia, hoặc tôi sẽ chọn nên đi nghỉ mát ở đâu và tại khách sạn nào. Tôi có thể tìm kiếm trên các website và nghiên cứu thông tin các sản phẩm. Tôi có thể kén cá chọn canh một chút, nếu tôi muốn vậy, và chọn cho mình sản phẩm hợp ý nhất.

Trái lại, một bệnh nhân hay người sắp là bệnh nhân ấy thường không có lựa chọn như vậy. Họ đang rơi vào một guồng máy và bị bảo phải tới bệnh viện, phòng khám hay làm thế này làm thế kia; họ không có lựa chọn sẽ làm gì. Nếu bạn đang sầu não vì một vấn đề sức khỏe từ trên trời rơi xuống, bạn sẽ không có thời gian đi mua sắm để ngắm nghía vị chuyên gia chỉnh hình này hay ông bác sĩ tiểu đường kia.

Bạn thường nhanh chóng nhận lấy những lời khuyên từ bạn bè hay bác sĩ gia đình, nhưng bạn không cư xử ở vị thế của một người tiêu dùng. Hành vi tiêu dùng không phải là một đặc tính của hệ thống chăm sóc sức khỏe, nó không thực sự là một ngành kinh doanh do thị trường dẫn dắt.

Hệ thống chăm sóc sức khỏe của chúng ta không có thông tin, và bệnh nhân không có vị thế đi mua hàng hay tìm hiểu về sản phẩm trước khi ra quyết định như trong các thị trường bình thường khác. Tôi nghĩ họ ở vào một vị thế mong manh hơn rất nhiều, phụ thuộc hơn rất nhiều; họ thường phải loay hoay trong bóng tối và không có lựa chọn nào khác. Căn phòng cấp cứu người ta đưa bạn vào ấy không phải là nơi bạn mua hàng online. Tôi nghĩ chúng ta nên dừng nói về các bệnh nhân cứ như thể họ là người tiêu dùng.

Lương y nên như từ mẫu, chứ không phải thương nhân.
Tôi biết mọi người đang cảm thấy phấn khích với thời buổi hiện đại này, khi chúng ta đưa những cách làm của các ngành khác, như ngành kinh doanh khách sạn [vào để áp dụng cho chữa bệnh], chúng ta cố gắng để bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn với những bữa ăn ngon và các tấm trải giường thơm tho sạch sẽ.

Nhưng tôi lại cảm thấy lo với xu hướng này vì tôi không nghĩ bệnh viện nên biến thành khách sạn. Chúng nên là nơi có ít sự lây nhiễm, điều trị hiệu quả, bệnh nhân bớt đau đớn, nếu xét tới những gì chúng ta đang làm tại đây. Tôi cảm thấy không yên tâm vì xu hướng tiếp thị bán hàng kiểu ấy.

Xét về tổng thế, tôi không muốn thay thế đạo đức nghề y và sự chuyên nghiệp của bác sĩ bằng những thuật ngữ và đạo đức kinh doanh. Tôi không nghĩ điều đó tốt cho bệnh nhân. Tôi nghĩ nó sẽ bắt đầu dẫn khởi những suy nghĩ để làm sao vận hành hệ thống kinh doanh [cho tốt]. Điều này không tốt cho các bác sĩ, vì nó bắt đầu khiến họ cảm thấy mình như những con tốt hoặc đại lý bán hàng và đánh mất đi vị thế chuyên nghiệp cùng sự tôn trọng và uy tín của nghề.

Tôi biết chữa bệnh là phải dính đến tiền; tôi không ngây thơ về điều đó. Nhưng điều đó không có nghĩa chúng ta phải xây dựng một mô hình kinh doanh trong khi cố gắng ra quyết định phục vụ tốt nhất cho bệnh nhân.

Tôi là Arthur Caplan của Trường Y New York. Cảm ơn các vị đã theo dõi.

 

…………………………………………………

Cảm ơn Dr HKCUONG đã chuyển.(ĐHN).

Nếu có thể, xin tham khảo thêm clip “Trò chuyện đầu năm hoc” với các sinh viên ĐHYK Phạm Ngọc Thạch (10.2018) của Bs Đỗ Hồng Ngọc theo link:

Y Đức – Khoa học Hành vi & Giáo dục Sức khỏe

 

 

Y Đức – Khoa học Hành vi & Giáo dục Sức khỏe

By 2 Bình luận

 

Bài giảng cho Sinh viên Y khoa năm thứ nhất:

Y Đức – Khoa học Hành vi & Giáo dục Sức khỏe

Bài giảng đầu niên học cho Sinh viên Y khoa năm thứ I, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Tp.HCM (Saigon), ngày 9.10.2018.

Bs Đỗ Hồng Ngọc

Nguyên Trưởng Bộ môn Y đức –

Khoa học hành vi & Giáo dục sức khỏe.

……………………………………………………….

Ghi chú: Từ nhiều năm nay, năm nào cũng vậy, buổi học đầu tiên của các em sinh viên mới bước vào Trường y, ĐHYK Phạm Ngọc Thạch, Sài-Gòn (Tp.HCM), tôi cũng được mời giảng bài học đầu tiên này. Với tôi, đây là một bài giảng quan trọng. Nói cho đúng, cũng không phải là một bài giảng mà chỉ là những lời tâm tình thân mật của người đàn anh với đàn em dưới mái trường Y khoa, vốn có truyền thống tốt đẹp như một “gia đình lớn” từ xa xưa.

Các em mới vào trường còn rất nhiều bỡ ngỡ, nên cách tiếp cận thân tình, gần gũi sẽ giúp các em nhiều hơn là bài giảng triết lý cao siêu. Do vậy tuy đã về hưu, tôi vẫn được Bô môn và Nhà trường mời “Nói chuyện” cùng các em buổi đầu tiên như vậy. Sinh viên năm nay hơn 900 em, ngồi rải rác 4 giảng đường, chỉ hy vọng các em có thể nghe và nhìn thấy bài giảng,và chỉ riêng có một giảng đường chính này các em mới trực tiếp được với giảng viên.

Năm nay nhờ có nvquyen ghi lại được video clip này để chia sẻ cùng các sinh viên. Cảm ơn nvquyen nhiều nhé.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

 

Y Đức qua cái nhìn của Sinh viên y khoa

By Để lại bình luận

 

Vào năm học mới

Y Đức qua cái nhìn của Sinh viên y khoa

Bs Đỗ Hồng Ngọc (*)

Một khảo sát nhanh của chúng tôi, Bộ môn Y đức – Khoa học hành vi tại trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch Tp.HCM dành cho sinh viên y khoa năm thứ 6 (năm cuối) vài năm trước đây để chuẩn bị cho một Hội thảo về Y đức, được tổ chức hàng năm cho SV ở trường. Có 6 câu hỏi cho khảo sát này, và dưới đây là câu hỏi đầu tiên: “Em nghĩ gì về vấn đề Y đức của ngành Y chúng ta hiện nay?” vẫn còn rất nhiều trăn trở để suy gẫm cho một niên học mới tại các trường Y.

Trân trọng cảm ơn Bs Trương Trọng Hoàng, Bs MinhTrang, Kiều Chinh, Thanh Ngân cùng các giảng viên của Bộ môn đã nhiệt tình hỗ trợ.

Dưới đây xin trích một phần những câu trả lời của sinh viên:

 

Em nghĩ gì về vấn đề Y đức của ngành Y chúng ta hiện nay?

SV1
Không được tạo điều kiện
– Báo chí thì chờ chực soi mói
– Bác sĩ thì nhiều áp lực : bệnh nhân đông, lương, chuyên môn

SV2
Khó nói lắm. Lượng bệnh nhân phải khám quá nhiều, muốn khám kỹ, dặn dò kỹ cho bệnh nhân hiểu cũng khó khăn. Các bác sĩ hằng ngày thấy bao nhiêu ca bệnh phức tạp, hiểm nghèo, thấy người chết như cơm bữa, nếu ko hơi máu lạnh một chút thì làm sao có thể bình tinh đưa ra y lệnh được. Riết rồi chỉ số EQ cũng thấp đi.
Thêm nữa, hở cái là bị chụp hình, quay lén, rồi cánh nhà báo đưa tin để câu like. Bị thiếu tôn trọng thì làm sao có tinh thần nữa.

SV3
Rõ ràng là y đức hiện nay bị chi phối bởi quá nhiều yếu tố tác động. Sih viên ra trường đa số ai cũng mang trong mình một tiêu chí “tích cực”. Vậy đâu là yếu tố tác động, có thay đổi được không?

SV4
Theo quan điểm cá nhân của em, Y đức của ngành y chúng ta hiện nay đang bị chi phối quá nhiều bởi 4 chữ : cơm – áo – gạo – tiền. Sở dĩ như vậy vì sau khi học 6 năm ở đại học với nhiều thời gian và công sức bỏ ra, cái mà bác sĩ nhận được hiện nay là đồng lương không xứng đáng với những gì phải trải qua. Y đức chỉ thực sự đúng với tên gọi của nó khi những ng làm nghề thầy thuốc không phải lo lắng quá nhiều cho cuộc sống của họ.

SV7
Eem nghĩ rằng một số bác sĩ còn rất kém về vấn đề này. Theo em do cách cư xử của bác sĩ đối với người bệnh kém khiến người dân bức xúc mà dẫn đến việc không tôn trọng bác sĩ nữa. Bản thân em khi đi lâm sàng cũng rất bức xúc với cách mà một số bác sĩ đối xử với bệnh nhân, xem mình như kẻ bề trên và ban ơn cho người bệnh chứ không phải xem bệnh nhân như những “người thầy” nữa.

SV8
Theo em vấn đề Y đức hiện nay có nhiều điểm cần phải lưu tâm, sự vô cảm trước bệnh nhân, khôg còn xem bệnh nhân như người nhà, thiếu tôn trọng đồng nghiệp, thiếu sự đoàn kết trong y giới. Nếu nhìn một cách bi quan thì hầu hết, những điều trong lời thề Hyppocrate chúng ta đều đang lãng quên hay thậm chí là vi phạm nặng nề.

SV11
Dạ thưa thầy, theo em nghĩ, con người ta sống và làm việc ai cũng cần có đạo đức. Đạo đức con người không bị ràng buộc bởi các chuẩn mực xã hội mà phụ thuộc vào chính bản thân của mỗi người. Vì vậy, dù là ai, làm gì, bất cứ ngành nghề nào, cũng cần có cái “đức” của chính mình chứ không phải chỉ ngành Y. Do đó, “Y đức” cũng chỉ là một phần của đạo đức con người, đối với những người làm ngành y và đạo đức con người là điều ai cũng cần phải có để có thế làm điều tốt cho mình, cho người khác. Sở dĩ em đặt việc làm điều tốt cho mình lên trước là vì em nghĩ rằng, chúng ta ai cũng rất ích kỉ, luôn coi trọng bản thân hơn người khác nên đa phần làm gì cũng đều là vì mình trước khi vì người khác. Nhưng điều đó không có nghĩa là mình là người xấu. Đôi khi mình giúp đỡ một ai đó, người ta vui mình cũng vui theo thì đó có phải chăng cũng là những việc mình có thể làm vì bản thân mình, để sống được nhẹ nhàng, thanh thản, vui vẻ. Những người làm ngành Y cũng vậy, không ai trong chúng ta muốn bệnh nhân của mình trở nặng, hay có biến chứng hay thậm chí là mất đi bệnh nhân. Khi có những tình huống đó xảy ra, người ta hay đổ lỗi cho y đức, thực tế dù có hay không có y đức thì em nghĩ cũng không một nhân viên y tế nào muốn điều đó xảy ra cả, vì đó hoàn toàn không phải là điều tốt gì cho bản thân ai hết. Còn nếu muốn nói về đạo đức của con người nói chung và người nhân viên y tế nói riêng thì em nghĩ, điều chung nhất mà tất cả chúng ta ai cũng phải làm, ai cũng phải có đó là không làm hại tới người khác. Thực tế, em nghĩ y đức hay đạo đức có phạm vi rất rộng, đó còn là cách mình cư xử với người khác như thế nào, cách mình đối mặt với những điều sai trái ra sao, … nhưng chung quy, tất cả chúng ta ai cũng vậy, con người ai cũng có điều tốt và điều xấu, và nếu đòi hỏi y đức thì cần phải đòi hỏi đạo đức của cả xã hội như thế nào. Còn con người, thì chúng ta nên tự ý thức về đạo đức và trách nhiệm của mình, chứ đó không phải là thứ có thể kêu gọi hay hô hào mà có thể thay đổi được.

SV13
Rất tệ, nhưng căn nguyên không phải ở từng bác sĩ mà là cách quản lý của lãnh đạo khoa phòng, bệnh viện … đến cả ngành y tế. Em nghĩ rằng hầu hết con người (không nói riêng nhân viên Y tế) đều hướng thiện, và bản thân em nhận thấy rằng sự suy đồi đạo đức ngành Y thường có tính hệ thống (trong cùng 1 khoa hay 1 BV)

SV14
… em muốn nói rằng  người bác sĩ ngày nay ở VN phải lo toan quá nhiều, trước tiên là bệnh nhận, rồi phải lo cho gia đình với đồng lương ít ỏi, rồi phải lo làm sao cho phù hợp qui chế phức tạp của BV của Bộ Y tế,..

Chưa hết, bác sĩ ở Vn còn phải dè chừng các nhà báo không hiểu chuyện và những cá nhân hung dữ sẵn sàng đánh bác sĩ -người đang ra sức cứu người nhà họ. Trong vô vàn khó khăn, em nghĩ sẽ là vô cùng khó khăn cho bất cứ bác sĩ nào có thể giữ trọn vẹn lời thề Y đức được bất chấp lòng họ không xấu.

Em tin rằng hầu như tất cả bác sĩ đều muốn cứu được người bệnh mình dù có ai dạy họ về y đức hay không đi nữa…Có quá nhiều thứ ảnh hưởng đến người bác sĩ, giữ được cái tâm trong sáng như hồi còn là sinh viên là rất khó.

SV15
– Hành hung bác sĩ, không tôn trọng bác sĩ. Bác sĩ ngày càng bị mất giá, bị xúc phạm nhân phẩm.
– Xã hội đối đãi không công bằng với bác sĩ, lương thấp, trách nhiệm nặng nề.
– Không ai đứng ra bảo vệ bác sĩ.

SV16
Bên cạnh sự suy đồi về đạo đức con người của xã hội ngày nay, vấn đề đạo đức trong các ngành nghề đòi hỏi chữ đức hàng đầu như ngành Y, nghề Giáo đang được quần chúng nhân dân theo dõi sát sao, soi mói đủ điều mà thiếu kiến thức chuyên môn cũng như cái nhìn khách quan và sự quan tâm, giúp đỡ 1 cách thực tế từ cộng đồng cũng như sự thấu cảm dành cho những người phải gánh trên vai những áp lực nặng nề của việc cứu người lẫn nuôi sống gia đình.

SV20
Theo em Y đức của ngành Y chúng ta hiện nay đã bị chi phối nhiều mặt ví dụ: tiền lương, các nguyên tắc làm việc trong cộng đồng, tính an toàn của bác sĩ trong ngành Y, bạo hành Y tế. Về nguyên tắc là bác sĩ phải có tâm chữa bệnh hết mình như câu lương y như từ mẫu. Tuy nhiên hiện tại xã hội lên án nhiều vì Bác sĩ làm việc vì tiền, có tiền mới chữa bệnh, nhưng e nghĩ mỗi người đều có lương tâm và ai cũng muốn mình giúp người chẳng ai muốn hại người cả nhưng tại sao bác sị không được quyền kiếm tiền. Sinh viên ra trường ai cũng mong muốn có được lương bổng tốt như những bạn không theo ngành y (…).

SV21
Theo em, Y đức là đạo đức của người thầy thuốc. Y đức biểu hiện bằng quan hệ của thầy thuốc- bệnh nhân
Rắc rối của quan hệ thầy thuốc và bệnh nhân đến từ sự phòng thủ của cả thầy thuốc lẫn bệnh nhân. Thật ra, bản thân e từng là 1 bệnh nhân, và cũng là 1 người đi hỏi bệnh nhiều lần nên e hiểu được cảm xúc của 2 đối tượng.
Với thầy thuốc, họ sợ phải đưa cái dở trong giao tiếp và chuyên môn của mình ra, biện hộ dưới dạng không có thời gian, môi trường không phù hợp mà qua loa cho xong chuyện.
Với bệnh nhân, họ sợ phải gặp lang băm, không được tôn trọng, bị lừa lấy tiền.

SV25
em nghĩ y đức giống như môn giáo dục công dân của cấp 2,3. tính lý thuyết cao, nhưng thực tiễn lại thấp. nhưng xét cho cùng, y đức cũng là đạo đức, phải đào tạo từ nhỏ, nếu như đạo đức kém thì học y đức cũng như học giáo dục công dân… vô ích!

SV26
Thưa Thầy, theo em Y đức của ngành Y chúng ta hiện nay đang bị xuống cấp trầm trọng! Bác sĩ, Điều dưỡng ngày nay đa phần đã không còn quan tâm đến Bệnh nhân bằng cái tâm chân thành nữa! Họ chỉ đặt mình vào vai trò người ra các chỉ định cận lâm sàng, ra toa thuốc mà không nghĩ đến hoàn cảnh mỗi người mỗi khác, và còn rất nhiều sự bất công trong cách đối xử giữa nhân viên y tế và bệnh nhân… Và cả khu vực khám Dịch vụ trong các BV đó là một biểu hiện của sự không công bằng cho bệnh nhân rồi!

SV27
_ Trước hết em xin kính chào Thầy ạ. Sau 5 năm học ở trường y, quan nệm về y đức của em thay đổi nhiều lắm Thầy ạ. Em xin lỗi thầy, nhưng em xin viết vài dòng cảm xúc của em nếu
_ Từ năm lớp 12 em quan niệm một bác sĩ là người sẽ biết hy sinh luôn cố gắng giúp đỡ bệnh nhân, khoác lên mình áo blouse trắng là mục tiêu của em lúc đó, em nỗ lực hết mình để thi đậu trường y.
_ Bước vào năm nhất gia đình em rất hãnh diện về em, em được tiếp xúc với một môi trường học tập mới hoàn toàn khác với gì 12 năm học trước đó, từ cách học đến cách thi cử. Bây giờ em ước rằng lúc đó có ai đó hướng dẫn sinh viên Y1 cách học đại học như thế nào, cảnh báo tụi em về những gian nan trong 6 năm tới như thế nào, thay vào đó là để các bộ môn như giải phẫu, mô phôi di truyền vùi dập tụi em trong ngỡ ngàng, đến bây giờ nghĩ lại thật kinh hoàng…
_ Ngày trước em có tìm hiểu về hệ thống dạy học ngành y ở các nước phát triển, em rất thắc mắc tại sao họ phải bắt tất cả các sinh viên ngành y phải học 4 năm khoa học cơ sở, em nghĩ 4 năm đó là bước đệm để họ chín chắn hơn trong suy nghĩ và thay đổi cách học tự học ở bậc đại học. Chúng em mới 18 tuổi đầu còn bỡ ngỡ ở ngôi trường đại học còn đang hãnh diện tự hào về bản thân, bị vùi dập như thế ? thì liệu có sang chấn tâm lí không? Em không biết các bạn như thế nào nhưng em thì em bị hụt hơi, chỉ ráng theo kịp các bạn theo kịp lịch trình học của nhà trường. Như vậy em có đủ năng lực không? Em cũng không dám chắc sau khi ra trường em có phạm sai lầm nào không? Rồi em có giữ được Y đức không?…
_ Lúc trước học trung học em không nghĩ gì về tiền bạc đâu… vì gia đình em chu cấp đầy đủ, lên bậc Đại Học chi tiêu nhiều hơn nên bắt đầu em nghĩ về tiền bạc nhiều hơn, lúc đi thực tập bệnh viện nhiều anh chị đàn anh chia sẽ kinh nghiệm, em nhớ có anh Bác sĩ nội trú vừa làm giảng viên vừa làm bác sĩ thu nhập khoảng 10tr/ tháng, ảnh tính sơ sơ nếu trừ khoảng 3-4tr chi tiêu hàng tháng dư khoảng 6tr/tháng thì sau 20 năm ảnh mới mua nổi nhà vùng ven thành phố, ảnh kể bạn ảnh nhiều người bỏ ngành đi làm trình dược viên, làm bệnh viện tư với mức lương cao hơn… Nếu em nói em ko quan tâm tới tiền bạc thì em nói dối rồi, ai mà không phải lo kinh tế xây dựng gia đình phải không thầy, nếu lương bác sĩ Việt Nam mà cứ đà này thì các bác sĩ giỏi đều bỏ bv công đi làm bv tư hết quá!
_ Việc chia 2 loại khám dịch vụ và khám bảo hiểm là em thấy vi phạm Y Đức rồi chứ nói chi xa, tại sao phân biệt đối xử bệnh nhân? Vẫn là bài toán bệnh nhân đông bv thiếu chỗ, thiếu bác sĩ…Giờ thì xây 2 bv Nhi đồng và ung bướu tp, rồi tuyển sinh đại trà cho đủ chỉ tiêu Bác sĩ, mà không cần quan tâm năng lực, ngày xưa chỉ tiêu bs là 400 ở PNT giờ đã gần 1000, chất lượng có đảm bảo? …
_ Bác sĩ thì cũng có người này người kia, có người điềm tĩnh có người nóng nảy, bệnh nhân đông, 1 ngày ở phòng khám ung bướu có thể lên vài trăm bệnh nhân mỗi phòng khám mỗi bệnh nhân chưa được hỏi bệnh đến 3p đã viết cho giấy đi xét nghiệm các loại, không một lời giải thích, đã vậy nhiều xét nghiệm không cần thiết…. bệnh nhân hỏi thì người bác sĩ điềm tĩnh thì cũng trả lời 1-2 câu, bác sĩ nóng tính thì cọc cằn quát tháo,…. chắc em làm trong môi trường đó e cũng sẽ stress như vậy quá thầy ơi!
_ Còn nhiều nhiều điều e cũng muốn nói lắm… nhưng em xin kết ở đây. Đối với em Y Đức của ngành Y chúng ta hiện nay đang xuống cấp,… cần cải cách việc giáo dục đào tạo sinh viên Y hiện nay,…

SV30
Theo em ngành y là ngành đặc biệt, vì công việc của chúng ta liên quan trực tiếp đến sức khỏe con người. Không ai có thể sống hết đời mà chưa từng vài lần mắc bệnh, k nhiều thì ít, ai cũng có nhu cầu được chăm sóc sức khỏe. Do đó, đạo đức nghề nghiệp của cán bộ y tế hay y đức như mình vẫn gọi là điều không thể thiếu. Không những vậy, giữa đời thường bộn bề nỗi lo của cuộc sống, chúng ta cần hết sức tỉnh táo và nghị lực để giữ gìn cái tâm của người thầy thuốc trước những cám dỗ của tiền bạc, quyền lực. Nói cách khác, làm sao trọn lòng với bệnh nhân mới là điều hay!

SV33
Hiện nay,thông qua các kênh thông tin truyền thông đại chúng, hình ảnh 1 người Bác sĩ dần xấu đi trong suy nghĩ người dân. Trước khi em học Y và tới tận năm 3 thì vấn đề Y đức mới nổi cộm lên và vẫn là đề tài nóng bỏng cho các trang báo hiện nay với 1 số vấn đề như : Chuyên môn BS kém để xảy ra tử vong,…Bác sĩ khám sơ sài để xảy ra sự cố….. rồi tác phong Bác sĩ khi khám bệnh…rồi Bác sĩ không có y đức khi không chữa bệnh cho bệnh nhân không có tiền….. Chẳng lẻ Y đức của các BS đi xuống? thật khó để kết luận vì thật sự là một phần do nhân viên một phần rất nhiều yếu tố còn lại như : qui định, quy chế, tiền lương, thưởng, áp lực công việc, công sức bỏ ra so với thành quả có được….

SV35
– vấn đề muôn thuở, đặc biệt khi mà đồng tiền càng ngày càng mất giá (lạm phát -> giá cả, chi phí tăng + lương không cao -> cuộc sống khó khăn -> phát sinh vấn đề)

– Một vấn đề nhức nhối khác mới xuất hiện: góc nhìn phiến diện, tiêu cực, muốn giật tít, … của 1 số nhà báo, phóng viên lợi dụng công nghệ, đưa thông tin tràn ngập và không chọn lọc … ảnh hưởng ít nhiều đến nhân viên  y tế nói riêng và ngành y tế nói chung.

– Sự kiểm soát an ninh lỏng lẽo, biện pháp xử phạt chưa đủ nặng để răn đe những thành phần gây rối, phá hoại, đe dọa thiệt hại về người và của, làm gián đoạn trong công tác khám chữa bệnh của các nhân viên y tế (…) Ví dụ: sau những sự việc nhân viên y tế bị đuổi đánh, xúc phạm hay thậm chí bị trả thù thì việc thực hành chữa bệnh cho những đối tượng có liên quan trong các cuộc ẩu đả, thanh toán đang gặp khó khăn.

Tóm lại, vần đề y đức luôn là đề tài muôn thuở và hơn lúc nào hết thì trong giai đoạn hiện nay, vấn đề này lại càng trở nên nhạy cảm hơn và đáng báo động hơn !

(ĐHN)

………………………………………………………….

(*) Nguyên Trưởng Bô môn Y đức- Khoa học hành vi, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Tp.HCM.

Nguồn: Văn Hóa Phật Giáo, số 303, ngày 15.8.2018

Bs Trần Văn Ký: Vấn đề ”bột nêm”

By Để lại bình luận

 

Ghi chú: ”Trăm thứ bệnh qua đường miệng” như tục ngữ nói. Từ thời Hippocrates (Thế kỷ thứ IV trước CN) đã nhấn mạnh ”thực phẩm chính là thuốc”. ”Thuốc” có nghĩa là có thể chữa khỏi bệnh và có thể gây bệnh từ nhẹ đến nặng. Ngày nay người ta càng thấy rõ điều này.

Gần đây nhiều bạn hỏi về vấn đề thực phẩm biến đổi gen, vấn đề tồn đọng kháng sinh, kim loại nặng trong thực phẩm và vấn đề ”bột nêm”. QuanVenDuong của GS Huỳnh Chiếu Đẳng cũng vừa đưa bài viết của Bác sĩ Trần Văn Ký, Hội Khoa học – Kỹ thuật An toàn Thực phẩm VN về vấn đề ”bột nêm” này. Xin phép được chia sẻ nơi đây.

Trân trọng cảm ơn,

ĐHN

 

QuanVenDuong HCDj 20.3.2018

———- Forwarded message ———-
From: LouisTrung <loui rung@ ya     o.com>
Date: 2018-03-19 22:04 GMT-04:00
Subject: Fw: Fwd: Fw: * Bột nêm’’

Xin đọc bài dưới đây của bác sĩ Trần văn Ký
Bột Nêm

Ngại bột ngọt chứa nhiều hoá chất gây cứng cổ, nhức đầu… nhiều người đã chuyển sang dùng các loại bột nêm từ thịt, cá, một số loại nấm… để tốt hơn cho sức khoẻ. Cách lựa chọn này liệu có thật sự an toàn cho người tiêu dùng? Trong bữa ăn hàng ngày, cần hạn chế việc sử dụng bột nêm.

Trên thị trường hiện xuất hiện nhan nhản hàng chục loại gia vị bột nêm với đủ nhãn hiệu khác nhau và những lời quảng cáo thoạt nghe dễ có cảm giác ngon, tiện lợi và an toàn tuyệt đối.
Mà quả thật, các loại bột nêm này có thể thay thế cho tất cả các loại thịt, cá, tôm, cua… cần thiết cho một món xúp, hay một món xào. Chỉ cần một thìa bột nêm, bạn sẽ có ngay một nồi canh rau ngon ngọt như đã được hầm từ xương.

Rất ít người biết rằng, chính sự thay cá, thịt bằng bột nêm đó tạo ra nguy cơ sức khoẻ của họ ngày càng hao mòn, xuống dốc. Bột nêm không thể thay thế thịt, cá…
Cần nói ngay rằng, bột nêm chính là chất phụ gia siêu bột ngọt. Tính ngọt của loại gia vị này gấp 200 lần các loại bột ngọt khác.
Đặc biệt, trong bột nêm chứa chủ yếu một loại chất tên gọi I & G, kết hợp từ hai chất Disodium 5’ – Guanylate và Disodium 5’ – Inosinate.

Theo nghiên cứu của các chuyên gia thuộc cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ, hai chất trên nếu kết hợp với nhau sẽ tạo ra một số độc chất, mà nếu tích trữ chúng trong cơ thể người quá nhiều, có thể gây quái thai và rối loạn chuyển hoá. Hơn nữa, khi đã cho các loại bột nêm này vào nồi lẩu hoặc món xào, chúng sẽ tạo cho người ăn cảm giác như nếm được món xúp ngon lành từ thịt hầm.

Nguy hiểm hơn, chất I & G còn khiến người ăn luôn cảm thấy ngon miệng, ăn rồi lại muốn ăn nữa. Chính sự ngon miệng này đã đánh lừa cảm giác mọi người và giúp các loại gia vị bột nêm ngày càng được nhiều người tin dùng. Ngoại trừ những nhà sản xuất và các nhà nghiên cứu, ít người tiêu dùng, biết rằng bột nêm chỉ là một chất phụ gia. Chúng hoàn toàn không thể thay thế các nguyên liệu thực phẩm thịt, cá.

Vì vậy, nếu bạn lạm dụng quá nhiều bột nêm trong nấu ăn, thì có nghĩa bạn đang đưa nhiều hoá chất vào cơ thể mình và những người thân trong gia đình. Mà đã là hoá chất thì ít nhất chúng cũng gây nhiều tác hại về tim mạch, gan, thận, hoặc gây dị ứng, tê môi, tê lưỡi, mệt mỏi cho người sử dụng. Không nên lạm dụng bột nêm .

Xử trí khi ngộ độc bột nêm :
Một số trường hợp dùng quá nhiều chất phụ gia như bột nêm có thể đưa đến các biểu hiện bị ngộ độc hoá chất như cứng cổ, nhức đầu, xây xẩm mặt mày hay dị ứng, ngứa ngáy cơ thể… Nếu gặp tình huống đó, hãy cho nạn nhân uống thật nhiều nước, hoặc các loại nước chanh, nước chè đường sẽ giúp tuần hoàn máu, giải độc cơ thể. Một số quốc gia phương Tây, các nước phát triển… hiện không cho phép sử dụng các chất phụ gia như bột nêm trong nấu ăn. Ngay ở Việt Nam, loại chất I & G chứa trong bột nêm cũng không có mặt trong danh sách các chất phụ gia được phép sử dụng của bộ Y tế.

Tuy nhiên, vì lợi nhuận cao ngất ngưởng, một số nhà sản xuất vẫn ngang nhiên sử dụng chất này trong sản phẩm, phủ lấp chúng bằng những lời quảng cáo thái quá. Người tiêu dùng thì lại cứ vô tư tin vào những hình ảnh đẹp, những lời ngọt ngào trên quảng cáo mà mua đem về sử dụng.

Hiện vẫn chưa có nghiên cứu nào xác định liều lượng bột nêm dùng trong ngày bao nhiêu là hợp lý. Việc chọn hay không chọn bột nêm cho bữa ăn hàng ngày chỉ có thể phụ thuộc vào một người tiêu dùng thông minh, tỉnh táo.

Trong bữa ăn hàng ngày, bạn cần hạn chế việc sử dụng bột nêm. Thay vì phải dùng chất phụ gia, các bà nội trợ hãy làm siêng chạy ra chợ mua cá, thịt tươi để đủ chất cho gia đình. Một nồi canh có đầy đủ thịt, rau… thì bạn không cần phải thêm bất cứ gia vị bột ngọt, bột nêm nào khác…

BS TRẦN VĂN KÝ

Trường thuốc Sài Gòn ngày tháng cũ

By Để lại bình luận

 

Trường thuốc Sài Gòn ngày tháng cũ

06:33 AM – 26/11/2017                      Thanh Niên

Đi ngang góc đường Võ Văn Tần – Lê Quý Đôn (TP.HCM) ai cũng biết số nhà 28 Võ Văn Tần là Bảo tàng Chứng tích chiến tranh, nhưng ít người rõ nơi này ngày xưa là chùa Khải Tường, được lập theo lệnh vua Minh Mạng để ghi dấu tích nơi ngài chào đời và sau đó là Trường thuốc Sài Gòn.

 

Trường Y khoa Đại học đường tại số 28 đường Trần Quý Cáp, nay là Võ Văn Tần   ẢNH: T.L

 

Nơi tập hợp những giáo sư cự phách

Người Pháp đã chiếm ngôi chùa để lập đồn lính. Đến tháng 12.1860 viên đại úy Barbet, chỉ huy trú đóng, bị nghĩa quân phục kích giết chết. Khoảng năm 1947 thì số nhà 28 này tấp nập sinh viên (SV) trường thuốc. Trường thuốc ngày xưa mang tên Y Dược hỗn hợp Đại học đường (Faculté mixte de Médecine et de Pharmacie) được thành lập sau Hiệp định Genève. Trước năm 1947, đây là chi nhánh của Trường Y khoa Đông Dương thuộc Viện Đại học Đông Dương đặt ở Hà Nội.

Trường thuốc y dược hỗn hợp này ít được biết đến vì chẳng có ngôi trường to đùng như bây giờ. Trường thuốc ngày ấy được đặt trong một tòa nhà cũ kỹ, trước kia là nhà của một bà bác sĩ, lùi mình vào giữa một sân rộng với rào cây xanh tươi, mang số 28 ở góc đường Testard – Barbet một vùng yên tĩnh, ít ai qua lại. Vì trường đặt trong một ngôi biệt thự, chẳng cải tạo lại nên giảng đường là những phòng nhỏ bé, chật hẹp.

 

Bài phóng sự Trường thuốc Sài Gòn của báo Đời Mới (năm 1959) cho biết: “Chỉ có ba gian ở tầng lầu trên dùng cho cả hai trường y dược nên nhiều khi không đủ, SV phải đi học nhờ ở những nơi khác như Viện Pasteur, ở phòng thí nghiệm vật lý học đường hay ở ngay nhà xác Chợ Rẫy khi học giải phẫu. Tại trường, lớp học chỉ vừa đủ để chứa một ít SV nên mỗi năm vô thêm người là cả vấn đề. Lúc sơ khai, nhà trường đóng những bàn nhỏ vừa cho hai người ngồi. Gặp phải “nạn nhân mãn”, ông viện trưởng nghĩ ra một diệu kế là cưa ngay mặt bàn làm hai theo chiều dài để tăng số bàn gấp đôi…”. Các “ông thầy” Nguyễn Chấn Hùng, Đỗ Hồng Ngọc, Trần Đông A, Ngô Thế Vinh, Trương Thìn…. thuở SV chắc đã từng ngồi trên những cái bàn này?

 

Dù nhỏ và chật hẹp như vậy nhưng vào đầu năm 1960, Trường Y Dược hỗn hợp có một dàn giáo sư (GS) cự phách. Được biết đến là GS Khoa trưởng Phạm Biểu Tâm, Phụ tá khoa trưởng là GS Ngô Gia Hy và 83 GS – bác sĩ (BS) Việt lẫn nước ngoài như GS Trần Quang Đệ, GS Nguyễn Đình Cát, GS Trần Ngọc Ninh, GS Nguyễn Ngọc Huy, BS giảng sư Trần Lữ Y, Bùi Duy Tâm, Nguyễn Phước Đại… Khoảng đầu thập niên 1960, Trường Y Dược hỗn hợp tách ra và đổi tên thành Y khoa Đại học đường.

 

Thời nào cũng vậy, mộng ước của cha mẹ của các cô gái là kiếm được chàng rể “BS, kỹ sư” cho nở mày nở mặt với thiên hạ. Tôi thì không dám mơ trở thành BS vì chỉ ham chuyện văn chương còn những thằng bạn tôi, khi còn học trung học đã mơ đời BS nên từ khi lên lớp đệ tam (lớp 10) đã chọn ban A để dễ dàng thi lấy chứng chỉ SPCN (Sciences Physiques, Chimiques et Naturelles) hoặc chứng chỉ sinh lý – sinh hóa. Khi có chứng chỉ này được xem như vào lớp dự bị y khoa. SV phải vượt qua kỳ thi tuyển vì sĩ số có hạn. Niên khóa 1971 – 1972, 952 thí sinh dự thi nhưng chỉ có 203 người vượt vũ môn (trong đó 65 nữ SV). Sau 6 năm học tập và thực tập tại các bệnh viện (chưa kể năm dự bị), SV được xem là y sĩ và có thể hành nghề tại các bệnh viện. Nhưng nếu muốn có được bằng BS y khoa, y sĩ phải trình một luận án trước một hội đồng gồm 5 thành viên. Bằng BS y khoa do trường y khoa cấp được xem là tương đương với văn bằng y khoa nước ngoài.

 

GS Phạm Biểu Tâm nói chuyện với SV tại tòa nhà số 28 đường Testard, sau đổi lại là Trần Quý Cáp (nay là Võ Văn Tần) ẢNH: LIFE

 

Ngôi trường mới của thầy thuốc

 

 

 

Ngày 9.5.1963 là ngày đặt viên đá đầu tiên xây dựng trung tâm giáo dục y khoa (TTGDYK) tại đường Hồng Bàng (Chợ Lớn), nay là Đại học Y Dược TP.HCM, với thiết kế của công ty kiến trúc Mỹ Smith, Hinchman&Grylls và đoàn kiến trúc sư VN do kiến trúc sư Ngô Viết Thụ hướng dẫn. Bắt đầu từ năm 1961, hai bên đã cộng tác để thiết lập đồ án kiến trúc nói trên. Khoảng tháng 6.1962, hai bên đã hoàn thành đồ án xây cất TTGDYK với đầy đủ các chi tiết. Trường có nhiều phòng thí nghiệm, những giảng đường với 200 chỗ ngồi, một đại thính đường với 450 chỗ ngồi, một thư viện 200 chỗ ngồi, một quán cà phê và một bệnh viện y khoa. Với cơ sở lớn như vậy, hằng năm chỉ có độ 200 BS y khoa và 50 nha sĩ tốt nghiệp.

Sau ba năm xây dựng, ngày 16.11.1966, chính quyền Sài Gòn đã làm lễ khánh thành TTGDYK với kinh phí xây dựng là 150 triệu đồng. GS Phạm Biểu Tâm đã đọc một bài diễn văn khai mạc trong đó có đoạn đáng chú ý: “Trung tâm này sẽ xứng danh là một TTGDYK vào bậc nhất nhì vùng Đông Nam Á”.

Sau này, trường được gọi là Y khoa Đại học đường Sài Gòn trực thuộc Viện Đại học Sài Gòn. Trong gần 10 năm cộng tác giữa hai phía, trường đã hợp tác chặt chẽ với 20 bộ môn của 19 trường y tại Mỹ. Ngoài việc 140 giảng viên VN được huấn luyện tại Mỹ từ 6 tháng đến 6 năm, phía Mỹ đã gửi đến VN lượng sách, báo đồ sộ cho thư viện và một lực lượng ban giảng huấn hùng hậu với 171 giảng viên, trong đó 22 chủ nhiệm bộ môn, 37 giảng viên hợp tác dài hạn, 112 hợp tác ngắn hạn, với những tên tuổi lớn của y khoa Mỹ lúc bấy giờ. Từ ngôi trường y khoa này, xuất hiện một loạt BS tài ba, những GS – tiến sĩ y khoa đầu ngành nổi tiếng tại VN hiện tại. Nhiều thế hệ BS kế tục, đã và đang được đào tạo bởi các GS-BS thi đậu vào TTGDYK năm đầu tiên.

Năm 1976, các trường Y khoa Đại học đường Sài Gòn, Dược khoa Đại học đường Sài Gòn, Nha khoa Đại học đường Sài Gòn và Trường Đào tạo cán bộ y tế miền Nam hợp nhất thành Trường đại học Y Dược TP.HCM trực thuộc sự quản lý của Bộ Y tế.

 

Từ năm 1947 đến nay, 70 năm qua, Trường đại học Y Dược TP.HCM ngày càng phát triển, cũng nên nhớ lại địa chỉ 28 Võ Văn Tần – nơi xưa kia đã có một trường đào tạo những sinh viên trường thuốc “sẽ săn sóc miễn phí cho người nghèo và không bao giờ đòi hỏi một thù lao quá đáng so với công việc làm” (trích lời thề Hippocrates do BS Nguyễn Đình Cát dịch).

Lê Văn Nghĩa

(báo Thanh Niên)

…………………………………………………………………………………………

Trường Đại học Y khoa Sài Gòn

Trường Đại học Y khoa Sài Gòn là trường đại học đào tạo bác sĩ y khoa của Việt Nam Cộng hòa. Đây là một phân khoa đại học của Viện Đại học Sài Gòn.

Trường Đại học Y khoa đầu tiên ở Việt Nam là Trường Y khoa Đông Dương thuộc Viện Đại học Đông Dương (tiếng Pháp: Université de l’Indochine) đặt ở Hà Nội. Năm 1946 mở thêm một trường phụ thuộc ở Sài Gòn với tên Faculté de Médecine et de Pharmacie de Hanoi, Section de Saigon. Sau Hiệp định Genève năm 1954, cơ sở và nhân sự được dời từ ngoài Bắc vào Sài Gòn dưới tên mới: Faculté de Médecine et de Pharmacie, Université de Saigon. Đó là khởi điểm của trường Y khoa riêng của Sài Gòn. Khoảng 2/3 sinh viên y khoa Hà Nội cùng các giáo sư cũng di cư vào Nam tăng sĩ số và giảng viên.

Trụ sở của trường là số 28 đường Testard gần góc với đường Barbé (sau năm 1955 đổi là Trần Quý Cáp và Lê Quý Đôn). Đó nguyên là đất cũ của ngôi chùa Khải Tường lịch sử. Sang thời Pháp thuộc chùa bị phá. Lấp lên trên nền chùa cũ là biệt thự tư gia. Năm 1940 nữ bác sĩ Henriette Bùi, mở dưỡng đường sản phụ khoa ở đó. Bà là nữ bác sĩ đầu tiên của Việt Nam, cũng là con gái của nghị viên Bùi Quang Chiêu, một nhân vật chính trị quen thuộc ở Nam Kỳ. Bà đã hiến biệt thự cho chính phủ để trường có nơi hoạt động.

Năm 1955 Bệnh viện Bình Dân được lập để làm nơi thực nghiệm giải phẫu, bổ túc thêm cho Bệnh viện Chợ Rẫy. Năm 1956 thì mở Bệnh viện Nhi đồng trên đường Sư Vạn Hạnh; đó là cơ sở y tế đầu tiên tại Việt Nam dành riêng cho nhi khoa.[4] Cùng năm đó Trường mở riêng Cơ thể học Viện ở đường Trần Hoàng Quân, cạnh Bệnh viện Hồng Bàng.

Tháng Tám năm 1961, Trường tách Y khoa và Dược khoa làm hai. Năm 1963 thì tách Nha khoa ra khỏi. Cũng vào những năm này các giáo sư người Pháp lần lượt giải nhiệm và ban giảng huấn chuyển qua tay người Việt. Năm 1962 là năm cuối cùng bằng Bác sĩ Y khoa của Viện Đại học Sài Gòn được công nhận tại Pháp.

Trường Đại học Y khoa giữ nguyên địa chỉ ở số 28 đường Trần Quý Cáp đến Tháng Sáu năm 1966 thì dọn đến địa điểm mới là Trung tâm Giáo dục Y khoa vừa hoàn tất trên Đại lộ Hồng Bàng. Kinh phí 4 triệu rưởi Mỹ kim một nửa do cơ quan USAID của Hoa Kỳ tài trợ với sự trợ lực của Hội Y khoa Hoa Kỳ (American Medical Association, AMA), 50% góp từ ngân sách quốc gia Việt Nam Cộng hòa. Cơ sở mới được một nhóm kiến trúc sư Mỹ Việt thiết kế, trong đó Công ty CRS (Houston) là trưởng nhóm Hoa Kỳ, và Văn phòng tư vấn kiến trúc của KTS Ngô Viết Thụ là trưởng nhóm Việt Nam. Sau khi xây dựng xong, nhóm kiến trúc sư Mỹ Việt đang tiến hành thiết kế bệnh viện Y khoa thực hành cho trường Y tại một khu đất lân cận (có sân bay trực thăng) nhưng phải ngưng khi chính thể Việt Nam Nam Cộng hòa sụp đổ.

Ở Gia Định thì đặt Trung tâm Thực tập Y khoa trong Bệnh viện Nguyễn Văn Học dưới sự điều hành của Tổng quản đốc làm nơi sinh viên y khoa đem áp dụng kiến thức điều trị.

Ngoài 1 năm đầu dự bị khoa học tổng quát, học trình y khoa chính quy là sáu năm theo khuôn mẫu y khoa Pháp. Hai năm đầu học các môn cơ thể học, mô học, sinh hóa học, sinh lý, và triệu chứng học. Năm thứ ba và tư học các môn cơ thể bệnh lý, nội khoa và ngoại khoa. Cũng hai năm này sinh viên bắt đầu đi thực tập ở các bệnh viện.

Năm thứ năm và sáu chuyển sang các môn bệnh lý chuyên môn: nhi khoa, sản phụ khoa, tâm thần… và tăng thời gian thực tập ở các bệnh viện.

Năm thứ sáu cũng là năm hoàn tất luận án.

 

Một buổi trình luận án 1960

Sau buổi trình luận án của 2 Bs tân khoa: Nguyễn Khắc Minh, Đào Hữu Anh tại Đại học Y Khoa Sài Gòn (1960); với Hội đồng Giám khảo, hàng trước từ trái: Giáo sư Nguyễn Hữu, Giáo sư Phạm Biểu Tâm, Giáo sư Trần Đình Đệ, Giáo sư Trịnh Văn Tuất. (Bs Nguyễn Khắc Minh, Bs Đào Hữu Anh, cả hai đều trở thành giáo sư của trường Y Khoa sau này).

 

Đọc Lời thề Hippocrate

 

Serment d’Hippocrate:

 “ En présence des Maîtres de cette école, de mes chers Condisciples et devant l’Effigie d’Hippocrate, je promets et je jure, au nom de l’Être Suprême, d’être fidèle aux lois de l’honneur et de la probité dans l’exercice de la Médecine. Je donnerai mes soins à l’indigent et n’exigerai jamais un salaire au-dessus de mon travail. Admis dans l’intérieur des maisons, mes yeux n’y verront pas ce qui s’y passe, ma langue taira les secrets qui me seront confiés, et mon état ne servira pas à corrompre les mœurs ni à favoriser le crime. Respectueux et reconnaissant envers mes Maîtres, je rendrai à leurs enfants l’instruction que j’ai reçue de leurs pères.

Que les homes m’accordent leur estime si je suis fidèle à mes promesses!

Que je sois couvert d’oppobre et méprisé de mes confrères si j’y manque!

……………………………………………………………………………………….

(theo Tài liệu Dr HKCUONG)

 

Thư gởi bạn xa xôi (10/2017)

By Để lại bình luận

Thư gởi bạn xa xôi (10/2017)

Chuyện năm học mới ở trường Y

 

Có gì mới không hả? Nhiều chớ. Nhưng làm biếng quá rồi. Nói chuyện gẫu bên tách café với bạn bè thì khoái hơn viết lách. Nhưng thôi, để mình kể bạn nghe vài chuyện hay hay vậy.

Năm học mới ở Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch đã bắt đầu. Ngày thứ Hai, 2/10, như thông lệ các năm trước đây, mình có một buổi ”trò chuyện” với các em sinh viên Y khoa năm thứ nhất (Y1).

Bài giảng của mình là Tổng quan về Y đức và về Khoa học hành vi & Giáo dục sức khỏe, vốn là Bộ môn mình phụ trách trước kia, nay là Cố vấn vì tuổi đã cao.

Một thầy thuốc già nói chuyện gì với các em sinh viên Y1, mới 18 tuổi bước vào trường Y trong buổi gặp gỡ đầu tiên này ư? Mình nói rằng hơn nửa thế kỷ trước, năm 1962, thầy cũng bước vào trường Y như các em hôm nay, lúc đó hẳn các em còn… bay bay trên trời! Rằng không có ai chọn học ngành Y với mong ước làm giàu cả, rằng thời của thầy thi vào Y phải trả lời 20 câu hỏi về ”kiến thức tổng quát” như về Hippocrates, Hải Thượng Lãn Ông, Biển Thước, về âm nhạc, hội họa, địa lý… đặc biệt có hai câu hỏi rất hay: “Giá gạo trên thị trường bao nhiêu một ký?” và “Giá than trên thị trường bao nhiêu một ký?”… Một số nước còn có cuộc phỏng vấn, coi giò coi cẳng người sinh viên muốn học ngành Y, có nước có tới 4 người trong Ban phỏng vấn gồm một giáo sư, một bác sĩ, một điều dưỡng và một… bệnh nhân! Vậy đó. Vì y khoa là làm việc với con người. Và y khoa là phải học suốt đời.

Rồi mình kể những vui buồn trong những năm học ngành y dài đăng đẵng (xưa 7 năm, nay 6 năm). Năm thứ nhất, học cơ thể học, em nào có nắm tay người yêu thì thường không phải âu yếm chi đâu mà chẳng qua mò mò mấy đốt xương lẩm nhẩm học, rồi những ngày mổ xác chết, với lòng biết ơn vô hạn những người hiến xác cho khoa học, rồi những ngày đi lâm sàng, học ”nhìn, sờ, gõ, nghe” tuyệt vời đến thế nào, không để quá lệ thuộc vào xét nghiêm máy móc như bây giờ…

Biết bao nhiêu chuyện học, chuyện hành, chuyện đời, chuyện nghề, chuyện nghiệp… Rằng ”bác sĩ” nghĩa là người học rộng, đa văn hóa, trước hết phải giỏi… tiếng Việt, rằng các Nguyên lý căn bản (giá trị) của Y đức phải được tôn trọng thế nào: Primum non nocere (Trước hết không làm hại, First do no harm); Giữ bí mật nghề nghiệp, Tôn trong nhân phẩm, tôn trọng quyền tự quyết (autonomy)… Rồi khuyến khích các em duy trì và phát triển các năng khiếu về nghệ thuật, đừng để thui chột chỉ vì mải học Y: văn thơ nhạc họa, ca hát nhảy múa, thể dục thể thao… rằng phải biết giải stress, cân bằng cuộc sống…

Về Khoa học hành vi thì cần hiểu tại sao con người có hành vi này hay hành vi khác, đặc biệt các ”hành vi sức khỏe” và việc giáo dục sức khỏe là nhằm thay đổi hành vi thế nào… Dĩ nhiên, sau này các em sẽ được học những bài học chi tiết hơn, với cả phần thực hành với Bộ môn.

Cảm ơn thầy Trương Trọng Hoàng, Bs Mai Ngọc Thanh Ngân, Bs Nguyên Hùng, Bs Kim Chi đã hỗ trợ tích cực cho thầy Ngọc buổi hôm đó.

Buổi ”trò chuyện” của một thầy thuốc già và các bạn trẻ ”đồng nghiệp tương lai” chỉ có vậy, nhưng theo mình, đó thực sự quan trọng, dù thời gian chỉ có 2 tiết học. Mình vẫn nhớ mãi buổi học đầu tiên với Thầy Phạm Biểu Tâm ngày xưa khi thầy nói “Nghề Y là một nghề cao quý nếu ta muốn cao quý nhưng cũng là nghề thấp hèn nếu ta muốn thấp hèn…v.v…”.

Đáng tiếc là lớp Y1 năm nay quá đông, cả ngàn em, nên chỉ có vài trăm em ở Giảng đường 508 là được tiếp xúc trực tiếp, còn các giảng đường khác, các em chỉ nghe tiếng và xem slides trên màn hình, thậm chí chẳng biết mặt thầy! Lớp quá đông thì khó mà có chất lượng đào tạo như mục tiêu đề ra được!

Hẹn thư sau,

ĐHN

 

Buổi ”trò chuyện” thân mật của một người thầy thuốc già Đỗ Hồng Ngọc với các em sinh viên y1 Trường ĐHYK PNT ngày 2/10/2017

 

Giảng đường 602

Nói với Sinh viên Y5 (tiếp theo)

By Để lại bình luận

 

Nói với Sinh viên Y5 (tiếp theo)

Bs Đỗ Hồng Ngọc

Đây là phần trình bày dưới dạng Powerpoint của thầy Đỗ Hồng Ngọc dành cho các bạn Sinh viên Y5 trong buổi Hội thảo Y đức của Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, thành phố Hồ Chí Minh (Saigon) ngày 17.6.2017.

Theo yêu cầu của một số các em, thầy Ngọc đưa lên để tiện tham khảo.

Thân mến,

 

 

  1. Tại sao em nên là một Bác sĩ?

 

 

 

 

 

 

 

 

2. Làm thế nào để trở thành một Bác sĩ giỏi (tốt)?

 

 

 

3. Làm thế nào để là một Bác sĩ “hạnh phúc”?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

………………………………………………………………………………………………..

(*) Một số hình ảnh được lấy từ Internet. Xin trân trọng cám ơn. (ĐHN)

Nói với Sinh viên Y5

By Để lại bình luận

 

Nói với Sinh viên Y5

Bs Đỗ Hồng Ngọc

Hội thảo Y đức cho SV Y5 Trường ĐHYK Phạm Ngọc Thạch, Tp HCM 17.6.2017

Năm nay có sự chuẩn bị khá hơn các năm trước, dù số lượng SV khá đông, trên 500 em. Trước đó các em đã sinh hoạt ở lớp và đề xuất mỗi lớp một chủ đề để “thảo luận hội trường”: Đó là 4 chủ đề lớn: 1) First do no harm, 2) Hoa hồng thuốc, 3) Giáo dục sức khỏe cho bệnh nhân, 4) Bạo lực y tế.

Mỗi lớp đều thực hiện các “tiểu phẩm” với kịch bản cô đọng và ‘diễn xuất’ cũng khá hay, sau đó là cuộc thảo luận chung quanh vấn đề được đặt ra rất sôi nổi. Tiếc thời gian quá ít. Phải nói năm nay nhờ nhóm các bác sĩ trẻ trong bộ môn Y đức – Khoa học hành vi hoạt động tích cực, cùng với sự trợ giúp của nhóm hỗ trợ từ Sinh viên, nên Hội thảo có thể nói là thành công. Ngoài thầy Hiệu trưởng Ngô Minh Xuân, kiêm Trưởng Bô môn, thầy Trương Trọng Hoàng, Phó TBM, thầy Ngọc, Cố vấn, còn có các thầy cô được mời tham gia vào từng vấn đề như Cô Phi Yên, cô Hà, thầy Thanh, thầy Tuấn, anh Tân, cùng các cô bên mảng tâm lý. Bộ môn thì có Thanh Ngân, Kiều Chinh, Nguyên Hùng… trực tiếp trong BTC.

Riêng tôi, một “thầy thuốc già”, làm Cố vấn Bộ môn Y đức – Khoa học hành vi của Trường mấy năm nay cũng đã tham gia vào “chủ tọa đoàn” và có một bài phát biểu ngắn với các em: Nói với Sinh viên Y5 trong dịp này. Nhìn lại các bạn bác sĩ trẻ trong Bộ môn và các em sinh viên Y5, đã thấy giật mình: thầy trò cách nhau đã hơn… nửa thế kỷ. Biết bao nhiêu nước chảy qua cầu! Thời mình đã khác xa các em nhiều quá! Tuy nhiên, vẫn còn đó những vấn đề trong mối quan hệ Thầy thuốc – Bệnh nhân…

 

 

Từ lâu, tôi nghe ngóng, biết các em bây giờ không ít em chán nản, không muốn theo đuổi nghề y nữa. Thầy Thanh cho biết chắc có đến 50% các em Y5 đang chán nản, thầy Hoàng thì bảo chắc đến 90% muốn… bỏ nghề!

Tôi nghĩ, với tư cách là một người thầy thuốc già, có lẽ nên chia sẻ với các em về vài vấn đề như : Tại sao nên là Bác sĩ? Làm thế nào để trở thành một bác sĩ giỏi? và Làm thế nào để là một bác sĩ “hạnh phúc”?

Nhưng trước hết, tôi muốn ghi lại đây (trích dẫn) vài kết quả thăm dò ý kiến một vài SV Y5 để hiểu rõ hơn “nỗi lòng” các em, thế hệ thầy thuốc tương lai. Xin cảm ơn các em SV Y5 đã trả lới câu hỏi của thầy Ngọc, cám ơn Bs Mai Ngọc Thanh Ngân đã giúp thầy tiếp cận với các em.

 

Câu hỏi: “Trong thời gian học y khoa, đã bao giờ em chán nản, muốn bỏ nghề chưa? Và vì sao em mất động cơ học để trở thành BS?”

 

TLM

Ngày: 21:47 9 tháng 6, 2017

Con là sinh viên Y5, trong quãng đời sinh viên, đôi lúc con đã chán nản.

Có thể đó là lúc con thấy các bạn, anh chị có người thân làm trong ngành, hay còn gọi là “con ông cháu cha” chỉ cần học tàn tàn nhưng rồi lại kiếm được chỗ làm “ngon”.

Hay là đôi lúc con thấy các bạn “copy” bằng nhiều hình thức trong thi cử nhưng điểm lại cao hơn so với mình.

Rồi còn vấn đề bệnh nhân tin ông/bà hàng xóm hơn tin bác sĩ điều trị. Đôi khi con nghĩ không biết là do thói quen thì khó thay đổi hay do bác sĩ chưa biết cách truyền đạt. Rồi con thấy mỗi buổi sáng 1 bác sĩ phải khám tầm 50 bệnh, mỗi bệnh vài phút, con lại nghĩ là với thời gian như vậy làm sao có thể giải thích hay truyền đạt cho bệnh nhân, thế là lại hơi chán.

Đời sinh viên con cũng không ít lần bị bệnh nhân chửi, to tiếng, bây giờ còn thêm nạn bạo hành nhân viên y tế, rồi những tai biến y khoa lúc nào cũng lơ lửng trên đầu …

Năm 1 thầy có bảo tụi con viết vào giấy những lý do mà tụi con chọn ngành y. Con thấy các bạn viết rất nhiều, rất dài nhưng con chỉ nhớ là con viết rất ngắn gọn “Vì con thích”. Nhiều anh chị nói là nghề chọn mình chứ mình không chọn nghề, có lẽ vì lý do của con quá ít nên khi gặp bế tắc thì không có nhiều sự lựa chọn chăng. Nhưng mà giờ nếu hỏi lại câu hỏi đó chắc con cũng chỉ trả lời được là vì con thích, nếu không thích thì con nghĩ con chẳng làm được.

Tuy đời sinh viên đôi khi tự nhiên có cảm giác chán chán nhưng vẫn còn rất nhiều kỉ niệm thú vị lắm ạ. Bây giờ bác sĩ thì đông, nhiệm sở lại ít. Không biết lúc đi làm con sẽ có những cảm nhận và trải nghiệm như thế nào. Nhưng mà cũng đáng mong chờ phải không ạ?

 

From: Hương

Date: June 9, 2017 at 8:50:49 PM GMT+7

Em là sinh viên Y4. Năm thứ tư chỉ còn vài ngày nữa sắp kết thúc và bước sang năm 5, giờ trong em cảm thấy chán lắm. Em còn nhớ khi được đứng trước lớp để trình bày suy nghĩ của mình về câu hỏi: ’10 năm nữa , tôi là ai?’ lúc đó em đang học lớp 10. Em đã không ngần ngại trả lời em sẽ làm bác sĩ, em sẽ giúp dân mình vì dân mình còn nghèo và khổ. Em đã đậu vào trường với số điểm không phải lắng lo là mình có bị rớt hay không. Năm 1, có vẻ như chưa quen được cách học và bạn bè, em có thi lại nhiều môn và đậu, lúc đó buồn dữ lắm. Năm 2 và 3 , không còn phải thi lại, được đi lâm sàng, cọ xát nhiều hơn, tiếp xúc với bệnh nhân được nhiều hơn, có nhiều động lực hơn. Có thể là do cách học của em, lúc đầu  em học đọc bài từ từ gần đến thi học nhiều hơn chút; nhưng cho đến bây giờ dù thi ngập đến mặt vậy, em không hiểu sao em không cảm thấy sợ nữa mà thấy đơ ra thì đúng hơn… Sau mỗi kì thi, kiến thức của em giành cho môn đó tự động auto shift-delete; nên khi đi lâm sàng em như trên trời rơi xuống, dù có coi lại bài, cũng hiểu chút chút; rồi đâu lại đó. Em cũng biết muốn nắm những cái trên trời thì phải nắm những cái cơ bản trước là Sinh Lý, hoá sinh, sinh lý bệnh.  Đi lâm sàng gặp thầy cô nhiệt tình đôi khi họ truyền lửa trong lúc dạy em còn hứng thú, rồi đi những khoa để tự bơi là đầu em như mớ hỗn độn.

Có phải vì điểm số của bài thi làm em chán nản hay tại em không cố gắng hết mình. Em suy nghĩ lại giúp dân mình thì có đủ thứ cách, có nhất thiết phải làm bác sĩ? ….có phải em đang đổ lỗi cho mọi việc xung quanh? hay em cứ học hết 6 năm rồi chuyển sang ngành học khác.

 

From: Lan
Date: June 15, 2017 at 6:37:35 PM GMT+7

(…) Đây là ít dòng của em về vấn đề “Trong thời gian học y khoa, đã bao giờ em chán nản, muốn bỏ nghề chưa? Và vì sao em mất động cơ học để trở thành BS?”.

Từ năm 3 tới năm 5 này năm nào em cũng muốn bỏ học 3,4 lần !

Giáo dục và y tế, khi bị đem ra kinh doanh, tính lời tính lỗ, thì chả còn gì là nhân đạo, nhân văn, hay nhân bản. Liệu tôi có phải tiếp tục thỏa hiệp để tồn tại? Nghĩ tới đó lại càng chán ngán, ê chề.

(…)

Lương bác sĩ quá bèo bọt. 1 giờ làm nhân viên phục vụ ở Sh café được 18k, làm nhân viên ở cửa hàng tiện lợi FMart được 22k/giờ, làm nhân viên phục vụ ở nhà hàng Gy được 20k/giờ. Học bác sĩ 6 năm ra xin việc trầy trật nhận mức lương 11k/giờ.

(…)

Điều này dẫn tới các hậu quả như:

1.      Bác sĩ không đủ sống với đồng lương chân chính. Muốn sống với nghề phải đi đêm với trình dược viên, phải ngồi phòng khám bệnh viện… Ngồi phòng khám rồi phải khám thiệt nhiều bệnh trong thời gian ngắn nhất, phải có “thái độ phục vụ rất công nghiệp”.

2.      Bệnh nhân được khám như gà, mỗi người 2 phút. Bác sĩ bị đuổi đánh là do vậy; bệnh nhân không hết bệnh đi khắp các bệnh viện góp phần quả tải bệnh viện cũng do vậy; bệnh nhân tìm đến phòng khám có bác sĩ Trung Quốc, bị lừa hàng chục hàng trăm triệu cũng do vậy; bệnh nhân quay ra uống thuốc tàu thuốc nam thuốc bác thuốc tễ đầy corticoid cũng do vậy; ngành y tế bị chửi nhiều như hôm nay cũng là do vậy. Cay đắng không?

Đối mặt với những sự thật này, nói ra những sự thật này không hề dễ dàng. Tôi nói ra vì tôi dám nói, vì tôi thực sự muốn thay đổi, để bác sĩ no ấm hơn, để đồng bào tôi khỏe mạnh hơn.

(còn tiếp)

 

 

 

 

 

 

 

Nâng chất lượng đào tạo nguồn nhân lực y tế (*)

By Để lại bình luận

Nâng chất lượng đào tạo nguồn nhân lực y tế (*)

theo TUOI TRE                              11/06/2017 10:56 GMT+7

Đây là đề xuất của Cục Khoa học công nghệ và đào tạo – Bộ Y tế trong hội thảo về đổi mới đào tạo nguồn nhân lực y tế, diễn ra ngày 10-6 tại TP.HCM.

Hội thảo do Trường ĐH quốc tế Hồng Bàng (TP.HCM) tổ chức, với sự tham gia của đại diện Bộ Y tế, các trường đào tạo nhóm ngành sức khỏe và sở y tế một số địa phương.

Ông Nguyễn Minh Lợi, phó cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và đào tạo – Bộ Y tế, cho rằng vấn đề hiện nay là nâng chất lượng đào tạo nguồn nhân lực y tế chứ không phải số lượng.

Mới chỉ cung cấp kiến thức

Thống kê từ Bộ Y tế cho thấy cả nước hiện có 196 cơ sở đào tạo nhóm ngành sức khỏe. Riêng ngành y đa khoa có 24 trường đào tạo, trong đó có 6 trường ngoài công lập.

Chất lượng đào tạo ngành y đa khoa trong thời gian qua vẫn còn nhiều bất cập, việc thực hành thực tế chưa đáp ứng được yêu cầu.

PGS.TS Lê Quang Cường – thứ trưởng Bộ Y tế – cho biết ở các nước, việc đào tạo ngành y rất đặc biệt, tuyển sinh đặc biệt chứ không chỉ dựa vào điểm số, phân chia hệ thống năng lực tách bạch, không bất cập như ở Việt Nam.

Theo ông Cường, muốn có bác sĩ năng lực chuyên môn tốt, sinh viên phải được những bác sĩ giỏi ở bệnh viện hướng dẫn. Nếu không tổ chức thực hành tốt thì kiến thức cỡ nào cũng bỏ đi. Hiện tại, chương trình đào tạo của chúng ta mới chỉ dừng lại ở việc 
cung cấp kiến thức.

Theo PGS.TS Trần Diệp Tuấn – hiệu trưởng Trường ĐH Y dược TP.HCM, giữa hệ thống y tế và các trường đào tạo ngành y dường như mạnh ai nấy làm. Các cơ sở y tế không phản hồi với cơ sở đào tạo về chất lượng nguồn nhân lực, có đáp ứng được yêu cầu chưa, cần kiến thức và kỹ năng nào…

Trong khi đó, cơ sở đào tạo lại đào tạo những gì mình muốn mà không tham khảo ý kiến đơn vị sử dụng nhân lực, xem họ cần những gì. Giữa cơ sở đào tạo và sử dụng nhân lực chưa có sự tương tác, thảo luận với nhau.

Việc tách bạch hệ thống năng lực ở Việt Nam cũng có nhiều bất cập. Theo ông Cường, ở Việt Nam người có bằng thạc sĩ, tiến sĩ y khoa cũng tham gia khám chữa bệnh. Mong muốn bằng cấp quá lớn khiến nhiều người coi trọng bằng cấp hơn năng lực chuyên môn.

“Ở nước ngoài, người ta chia ra rõ ràng. Người có bằng thạc sĩ, tiến sĩ chỉ thiên về nghiên cứu, giảng dạy; bằng chuyên khoa thiên về khám chữa bệnh. Năng lực chuyên khoa có giá trị cao hơn, được đãi ngộ tốt hơn” – ông Cường nói thêm.

“Ở ta lẫn lộn cái này. Luật giáo dục ĐH không coi những bác sĩ giỏi ở bệnh viện là thầy giáo. Việc hành chính hóa đã làm mất nguồn lực đào tạo của ngành y”.

Phải thi năng lực hành nghề

Tại hội thảo, ông Nguyễn Minh Lợi cho hay khung cơ cấu giáo dục quốc dân quy định đào tạo ĐH từ 3 đến 5 năm. Hiện nay nhóm ngành sức khỏe gồm hai ngành là y và dược có thời gian đào tạo vượt khung này, đòi hỏi phải sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật liên quan.

Ông Lợi đề xuất mô hình đào tạo bác sĩ theo yêu cầu mới. Hiện chương trình đào tạo ngành y đa khoa liền mạch 6 năm, cấp bằng bác sĩ. Mô hình đào tạo mới tách thành hai giai đoạn: học 4 năm cấp bằng cử nhân y khoa, học thêm 2 năm (tại trường và bệnh viện) cấp bằng bác sĩ y khoa, tương đương trình độ thạc sĩ, nhưng chưa được hành nghề.

Người có bằng bác sĩ y khoa phải có một năm thực tập hành nghề tại bệnh viện và thi chứng chỉ hành nghề, nếu đạt mới được khám chữa bệnh và có thể tiếp tục học chuyên khoa. Hệ nghiên cứu (thạc sĩ, tiến sĩ) do Bộ GD-ĐT quản lý, hệ khám chữa bệnh do Bộ Y tế quản lý.

Với mô hình đào tạo mới này, ông Cường cho biết sẽ giải quyết được những bất cập hiện nay trong đào tạo nguồn nhân lực y tế. Theo ông Cường, người học 6 năm ra nhưng lương chỉ tương đương với người học cử nhân 4 năm là vô lý. Chế độ sẽ được thay đổi, để có chính sách người học 6 năm hưởng lương tương đương thạc sĩ.

Bộ Y tế cũng sẽ đưa ra hai hệ thống năng lực: nghiên cứu và chuyên khoa. Người có bằng thạc sĩ, tiến sĩ chỉ nghiên cứu, giảng dạy, chứ không tham gia khám chữa bệnh. Theo quy định mới, Bộ Y tế cũng sẽ xây dựng chuẩn năng lực nghề nghiệp cho nhóm ngành sức khỏe.

“Việc thi chứng chỉ hành nghề rất quan trọng. Bằng lái xe còn phải thi, trong khi khám chữa bệnh lại không đánh giá năng lực là điều rất đáng quan ngại”  – ông Cường nói thêm.

“Ở các nước, người ta có bộ phận đánh giá năng lực độc lập, thường là hội đồng y khoa của nhà nước, không liên quan đến các trường. Ứng viên phải qua bài kiểm tra của hội đồng này mới được hành nghề y. Sắp tới chúng ta cũng sẽ làm như thế”.

(theo Tuổi Trẻ 11/6/2017)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(*) Tựa do ĐHN

Chia sẻ kinh nghiệm

By Để lại bình luận

Như đã hứa, tôi sẽ lần lượt chia sẻ vài kinh nghiệm nho nhỏ cùng các bạn sinh viên và các đồng nghiệp trẻ trong ngành Y.

Dưới đây là bài phát biểu của tôi trong Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27-2 năm 2016 tại Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch Tp HCM do thầy Trương Trọng Hoàng ghi lại và post trên youtube.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

 

Chia sẻ kinh nghiệm: Dạy và Học

By Để lại bình luận

Đỗ Hồng Ngọc

Tg Trần Thiện Tùng: Thầy cảm ơn em đã “tiếp thị” thầy với các bạn giảng viên trẻ nhiều nơi nên gần đây thầy nhận được nhiều “meo” của các bạn, muốn có thêm tài liệu về Dạy và Học để tham khảo, thầy gởi bài này để em và các bạn tùy nghi nhé.

ĐHN.

 

Thư của một Giảng viên trẻ gởi ngày 5.2.2017

Con chào thầy ạ,

Lời đầu tiên con xin chúc thầy sức khỏe và bình an.

Con là NN, hiện con đang công tác tại Bộ môn Y tế công cộng, con được biết thầy qua trang dohongngoc.com và được anh Trần Thiện Tùng giới thiệu. Con đã muốn viết thư cho thầy rất lâu rồi, nhưng con cứ ngại và chần chừ mãi, hôm nay con mới dám bày tỏ cùng thầy.

Trước khi được anh Thiện Tùng giới thiệu, con đã có lần lên trang nhà của thầy để tìm tài liệu dạy học và nuôi con. Con rất ngưỡng mộ kiến thức và tâm huyết của thầy, và mong ước có ngày được thầy chỉ bảo để con có thêm hiểu biết, niềm tin trong công việc giảng dạy của mình. Mong muốn của con là trở thành người giảng viên có ích cho sinh viên: Có thể khơi dậy tình yêu và cái Tâm làm nghề cho các em, truyền đạt cho các em những kỹ năng cần thiết về Truyền thông – Giao tiếp – Lập kế hoạch, và cổ vũ các em tự học.

5 năm công tác vừa qua, con đã cố gắng là 1 giảng viên nhiệt tình (với mong muốn sự nhiệt tình của mình sẽ phần nào lan tỏa được tới các em) . Nhưng con cũng nhận thấy mình còn rất nhiều hạn chế cần khắc phục để đáp ứng được công việc khi mà xã hội có nhiều thay đổi:

–         Học trò của con nhiều bạn ra trường chưa xin được việc. Học trò thiếu niềm tin và chính con cũng có lúc xót xa mà thiếu niềm tin.

–         Về tài liệu học tập và cách thức tổ chức dạy học còn hạn chế. Con dạy Khoa học hành vi – Truyền thông Giáo dục Sức khỏe và Nâng cao Sức khỏe – Giao tiếp – Tâm lý y học – Tổ chức quản lý y tế.  Con thấy nhiều nội dung còn nặng lý thuyết.

Con tự hỏi:

–         Làm thế nào để các em tin rằng học điều dưỡng là có cơ hội, các em yêu nghề và sau này muốn gắn bó với nghề?

–         Làm thế nào để các em có thể tăng cơ hội xin việc – thông qua tăng kỹ năng?

–         Tổ chức dạy học thế nào để các em có thể nhạy cảm với người bệnh? tư vấn tốt cho người bệnh? Biết cách chọn hình thức truyền thông phù hợp và Lập được kế hoạch can thiệp phù hợp với vấn đề sức khỏe cộng đồng?

–         Bản thân mình cần có chiến lược tự học như thế nào? Nguồn tài liệu nào?…

Con có rất nhiều thắc mắc muốn được thầy trợ giúp và mong thầy dành chút thời gian cho con cũng như học trò của con!

Con cảm ơn Thầy rất nhiều.

Một lần nữa con Kính chúc Thầy sức khỏe và Chúc một năm mới Bình an tới Thầy cùng toàn thể gia đình!

Con NN.

………………………………………………………………………………………………………………………………………..

16.2.2017

Tg NN,

 

Thầy rất vui nhận thư con.

Năm còn mới nên thầy chúc con và gia đình một năm an vui, hạnh phúc.

Cài lý tưởng “trở thành người giảng viên có ích cho sinh viên: Có thể khơi dậy tình yêu và cái Tâm làm nghề cho các em và cổ vũ các em tự học” rất đáng quý, không dễ tìm thấy ở thời buổi này nên phải nói là thầy rất khen con.

Thầy bây giờ đã già, gần 80 rồi, không còn đứng lớp như xưa, thầy chỉ có một số bài chia sẻ về kinh nghiệm giảng dạy (giáo dục chủ động), các bài về Chăm sóc Sức khỏe Ban đầu (Primary Health Care), Giáo dục Sức khỏe (Health Education) và Nâng cao Sức khỏe (Health Promotion) , đào tạo Nhân viên Sức khỏe Cộng đồng (Community Health Worker)… và Y Đức con có thể tìm thấy rải rác trên trang  dohongngoc.com .

Những năm gần đây thầy nghiêng về lãnh vục Phật học như con đã biết. Vì thế, thầy không có gì để giúp được con nhiều. SV của con phải giỏi cả lý thuyết lẫn kỹ năng điều dưỡng thì có thể đi làm việc ở Nhật hoặc các nước khu vực v.v… Ngành y còn bị coi rẻ và thiếu quan tâm nên SV chán nản không lạ. Con đọc thêm các bài viết về Y Đức của thầy nhé.

Thầy Đỗ Hồng Ngọc.

…………………………………………………………………………………………………………………………..

18.2.2017

Con cảm ơn Thầy,

Con rất vui nhận được thư của Thầy. Con cũng đã vào trang nhà dohongngoc.com để tham khảo tài liệu cho các bài giảng. Con xin phép Thầy, con đã lấy bài thơ dành cho các bạn Nữ hộ sinh, tài liệu về Nâng cao sức khỏe, và tham khảo những tổng hợp khi thầy chuẩn bị Hội thảo về Y đức cho sinh viên trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch. Con cũng lên diễn đàn của trường Phạm Ngọc Thạch để down tài liệu của Thầy và bác sỹ Trương Trọng Hoàng. Tuy nhiên, có nhiều chỗ con đọc cũng chưa hiểu hết.

Con biết là tuổi Thầy đã cao, thực lòng con tiếc là không biết Thầy sớm hơn, khi học Y tế công cộng mà lại dạy về Truyền thông cho Điều dưỡng và Y sỹ, con nhận thấy một Bác sỹ nhiều kinh nghiệm mà lại có nhiều kinh nghiệm về Truyền thông như Thầy thât đáng quý. Con mong ước những kinh nghiệm và tài liệu của Thầy được nhiều học sinh, giảng viên trẻ biết đến.

Vậy con xin Thầy có thể cho con xin thêm tài liệu về Giáo dục sức khỏe và Y đức, khi Thầy có thời gian,được không ạ.

 

Con NN!

…………………………………………………………………………………………………………………………….

Tp HCM 18.4.2017

Tg NN và các bạn,

Gần đây, không biết sao thầy thấy nhiều bạn vào trang www.dohongngoc.com/web/ tham khảo bài Giáo dục Sức khỏe, Nâng cao Sức khỏe, Chăm sóc Sức khỏe Ban đầu, Y đức… Thầy cũng nhận được nhiều “meo” từ các giảng viên trẻ ở Phú Thọ, Hà Nội, Hà Tĩnh, Huế, Thái Bình, Đồng Nai, Bà Rịa Vũng Tàu, Cà Mau… hỏi thêm về phương pháp giảng dạy sao cho đỡ nhàm chán và có hiệu quả.

Trên trang web này, thầy cũng có vài bài về phương pháp “giảng dạy người lớn” (Giáo dục chủ động), cũng sẽ cần thiết cho các bạn tham khảo, vì phải luôn nhớ rằng sinh viên là những “người lớn”, đừng dạy kiểu nhồi nhét như học sinh cấp 4 nữa thì mới thành công.

Phần thầy, dù đã tham gia giảng dạy ở Trường Đại học Y dược Tp HCM từ năm 1981 và ở Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch từ năm 1989 (Chủ nhiệm Bộ môn, bây giờ già, Cố vấn), thầy chưa bao giờ là một giáo sư… thứ thiệt, mặc dù văn bằng ngày xưa của thầy, tốt nghiệp năm 1969 Y khoa đại học đường Saigon, đã là Tiến sĩ Y khoa Quốc gia (thời đó học y 7 năm) và với 2 năm Cử nhân xã hội học Đại học Vạn Hạnh Saigon trước 75.  Có lúc Trường kêu làm hồ sơ lấy Phó Tiến sĩ nhưng thầy xin từ chối. Cho nên nhớ đừng gọi thầy là… giáo sư gì cả đó nhé.

Gần đây, trong lúc thu dọn sách vở, tài liệu cũ, thầy tìm thấy vài “giáo án” viết tay hơi kỳ cục này, nghĩ có thể chia sẻ với các em để tùy nghi. Thời đó chỉ dùng Overhead nên viết tay trên giấy trong (transparency) như vầy thôi em ạ.

Dạy học là một khoa học và là một nghệ thuật phải không? Vậy, trước hết, phải “say mê” với nghề nhé!

Thầy chỉ  chụp hình đưa lên đây thôi. Dĩ nhiên thỉnh thoảng sẽ “bàn rộng” khi cần.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

 

YTCC 1

 

YTCC 2

 

YTCC 3

 

Ghi chú thêm:

 

18.4.2017

Tg NN,

Thầy xin phép chọn bức thư con gởi như một gợi ý- để đưa lên trang  www.dohongngoc.com/web/ vài tư liệu về công tác giảng dạy sao cho hấp dẫn và hiệu quả để các bạn giảng viên trẻ thảo luận… cho vui nhé. Con thử xem qua, và cho biết điều nào theo con là quan trọng nhất, tại sao? Con chia sẻ thêm các kinh nghiệm cá nhân, và cho biết Sv quan tâm tới điều gì khi học các môn con đang giảng dạy nhé? Nếu được, tham khảo thêm các bạn đồng nghiệp thì tốt? “Theo bạn thì điểm nào là quan trọng nhất? Tại sao?”. Sau đó, thầy sẽ đóng góp thêm ý kiến, tạo thành một “forum” nho nhỏ cũng hay. Cảm ơn con.

Thầy Đỗ Hồng Ngọc.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Vâng thầy,

Con rất vui nhận được thư của thầy. Con sẽ thảo luận với một số bạn giảng viên nữa, và nếu có 1 forum cho chúng con thì tuyệt quá.

Con kính chúc thầy sức khỏe!

Con NN,

P/s: Con mới lên thhuvienhoasen và đọc được bài viết của thầy về Phật pháp, bài “Gươm báu trao tay” ạ.