Trang nhà của Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc

Tập hợp các bài viết của bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc

Thư đi tin lại: vài bìa sách cũ gởi anh Hai Trầu

By 3 Comments

 

Thư đi tin lại

Vài bìa sách cũ gởi anh Hai Trầu

30.9.2018

Anh Hai Trầu ơi,

Tôi xin mạn phép anh “trích đoạn” lá thư văn nghệ đầy tình cảm của anh gởi “hồi âm Thư gởi bạn xa xôi” của tôi để đưa lên dohongngoc.com chia sẻ cùng bạn bè nhé. Nhiều chuyện hơi riêng tư tụi mình, tôi xin phép anh lược bớt như chuyện đi thăm mộ Thầy Nguyễn Hiến Lê, chuyện anh tìm về địa chỉ bán sách ngày xưa của chị HT… một chiều mưa Saigon tầm tả.

Tôi thấy anh có hỏi các tác phẩm đã in của tôi, thật tình đến nay khá là nhiều, có khi quên cả tựa, quên cả năm xuất bản… Tựu trung gồm 3 nhóm: 1) Thơ văn; 2) Y học phổ cập; 3) Phật học. Thôi thì cũng ráng lục tìm gởi anh cho vui.

Sẵn dịp kèm thêm ít thông tin “cập nhật” trong Một Chút Tôi nữa đây nhé. Để làm kỷ niệm.

Thân mến,

ĐHN

……………………………………………………………………………..

30.9.2018

Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc thân mến,

Cảm ơn Bác sĩ giới thiệu thư hồi âm vừa rồi. Vâng, mình có thể bỏ bớt vài chỗ cho gọn vì người già thường hay kể chuyện lòng vòng, kể hoài hổng hết Bác sĩ ơi! Rồi tới một lúc, như trong Già Sao Cho Sướng, bác sĩ có nói người già sẽ tới thời kỳ bị lú lẫn nữa…

hai trầu

……………………………………………………………………………

1.10.2018

Kính chào Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc,

Tôi vừa tóm lược lại, bổ túc thêm vài cuốn bác sĩ còn bỏ sót  như “Có Một Con Mọt Sách”, “Chuyện trò về Nếp Sống An Lạc” và sắp lại theo thứ tự thời gian xuất bản và gởi lại Bác sĩ để tiện dụng.

Với 50 cuốn sách như vừa lược kết , trong đó có nhiều cuốn tái bản rất nhiều kỳ, như cuốn  Nghĩ Từ Trái Tim viết về Tâm Kinh Bát Nhã (2003) đã tái bản đến lần thứ 14 (hôm tôi thấy ở nhà sách Nguyễn Huệ), và cuốn “Viết Cho Các Bà Mẹ Sinh Con Đầu Lòng” – tái bản hàng năm từ 1974 đến nay- là biết bao tâm huyết và công sức mà Bác sĩ đã để vào chẳng những là công trình nghiên cứu, tìm tòi của Bác sĩ qua 50/60 năm kinh nghiệm trong nghề, trong đời sống chính mình mà còn là những bài học rất cần yếu cho hết thảy bạn đọc đã từng đọc và sẽ đọc sách của Bác sĩ sau này nữa.

(…).

Thân mến,

 

Hai Trầu

 

TÁC PHẨM CỦA BÁC SĨ ĐỖ HỒNG NGỌC

(Lương Thư Trung ghi nhận, 2018)

 

Thơ:

1/ Tình Người (1967)

2/ Thơ Đỗ Nghê (1973)

3/ Giữa hoàng hôn xưa (1993)

4/ Vòng quanh (1997)

5/ Thư cho bé sơ sinh & những bài thơ khác (2010)

6/ Thơ Ngắn Đỗ Nghê (2017)

 

 

Tạp văn, Tùy bút:

 

1/ Gió heo may đã về (1997)

2/ Già ơi…Chào bạn! (1999)

3/ Những người trẻ lạ lùng (2001)

4/ Thầy thuốc & Bệnh nhân (2001)

5/ Như ngàn thang thuốc bổ (2001)

6/ Cành mai sân trước (tuyển tập, 2003)

7/ Thư gởi người bận rộn (2005)

8/ Khi người ta lớn (2007)

9/ Như thị (2007)

10/ Chẳng cũng khoái ru?(2008)

11/ Nhớ đến một người (2011)

12/ Thư gởi người bận rộn 2 (2011)

13/ Ăn vóc học hay (2011)

14/ Ghi chép lang thang (2014)

15/ Già sao cho sướng? (2015)

16/ Có một con mọt sách (2015)

17/ Một hôm gặp lại (2016)

18/ Chuyện trò với Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc về Nếp Sống An Lạc (2016)

 

Phật Học:

 

1/ Nghĩ từ trái tim (về Tâm Kinh Bát Nhã, 2003)

2/ Gươm báu trao tay (về kinh Kim Cang, 2008)

3/ Handing down precious sword (bản dịch tiếng Anh, 2015)

4/ Thấp thoáng lời Kinh (2012)

5/ Thiền và Sức khỏe (2013)

6/ Ngàn cánh sen xanh biếc (về kinh Pháp Hoa, 2014)

7/ Cõi Phật đâu xa (về kinh Duy Ma Cật, 2016)

8/ Thoảng Hương Sen (2018)

 

Y học phổ cập:

 

1/ Những tật bệnh thông thường trong lứa tuổi học trò (1972)

2/ Viết cho các bà mẹ sinh con đầu lòng (1974)

3/ Chăm sóc Trẻ từ sơ sinh đến 3 tuổi (1978)

4/ Những bệnh nguy hiểm thường gặp ở trẻ em (1980)

5/ Săn sóc Trẻ bệnh (1980)

6 /Làm sao để bé được khỏe mạnh và sáng dạ?(1985)

7/ Săn sóc con em nơi xa thầy thuốc (1986)

8/ Nuôi con (1988)

9/ Nói chuyện sức khỏe với tuổi mới lớn (1989)

10/ Bệnh ở tuổi hoc trò (1990)

11/ Sức khỏe trẻ em (1991)

12/ Viết cho Tuổi mới lớn (1995)

13/ Câu chuyện Sức khỏe (1996)

14/ Với tuổi mười lăm (1997)

15/ Bỗng nhiên mà họ lớn (2000)

16/ Bác sĩ và những câu hỏi của tuổi mới lớn (2003)

17/ Tuổi mới lớn (tuyển tập, 2005)

18/ Khi người ta lớn (2011)

 

Ghi chú (1.10.2018):

Anh Hai Trầu ơi,

Cảm ơn anh Hai đã chịu khó ngồi tập hợp và sắp xếp lại giùm các tựa sách của tôi theo thứ tự thời gian cho dễ tìm chớ tôi lâu nay bỏ bê tùm lum, “có mới nới cũ” anh ơi! Sẵn dịp này, tôi tìm lại được một ít cuốn xưa xưa và chụp hình bìa gởi anh coi chơi đây, như một kỷ niệm.

Chuyện vui là thời “xa xưa” đó, như cuốn  Những bệnh nguy hiểm thường gặp ở trẻ em (1980); Săn sóc Trẻ bệnh (1980)…  mỗi lần KHPT in cả 80.000 cuốn, giá 7đ/cuốn. Tái bản khá nhiều lần, có lẽ đến nửa triệu bản anh à! Còn cuốn Làm sao để bé được khỏe mạnh và sáng dạ?(1985) Nxb in lần đầu đã 55.200 cuốn, giá 25đ/cuốn,tái bản mấy đợt. Cuốn Bệnh ở tuổi hoc trò (1990) mỗi lần in cả 10.100 cuốn, giá 60đ/cuốn!

Thời bây giờ thì in vài ba ngàn là quý rồi! Sách tôi được các Nhà xuất bản gọi là “long seller”, có nghĩa là bán… dài dài, thỉnh thoảng mới có một cuốn “best seller” như Gió heo may đã về, Nghĩ từ trái tim… anh à! Nếu mà tác quyền “ngon lành” thì mình khá rồi!

Thôi, người già mình nói chuyện xưa, vui thôi vậy.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

Vài câu chuyện với bạn trẻ…

By 4 Comments

 

Vài câu chuyện với bạn trẻ…

Lời Ngỏ: Một hôm, nhạc sĩ Dương Thụ “chủ xị” Cafe Thứ bảy phone nhờ tôi dành một buổi sáng Chủ nhật (12.8.2018) đến trò chuyện với các bạn trẻ ở một quán Café đường NKKN, quán Cafe Thứ bảy dành riêng cho giới trẻ, đề tài: Khởi Nghiệp!

Tôi kêu Trời! Tôi mà “khởi nghiệp” cái gì ông ơi! “Khởi nghiệp” là chuyện mở mang làm ăn, kinh doanh làm giàu… chớ sao lại mời tôi. Tôi thì chỉ nói về “Thiểu dục, Tri túc”, “Từ bi hỷ xả”… mà! Ông nhầm rồi ông ơi! Nhưng Dương Thụ bảo không, “khởi nghiệp” ở Chương trình này là kể cho các bạn trẻ nghe những bước đầu đi vào nghề nghiệp của mình, những kinh nghiệm thành công thất bại để chia sẻ cùng các bạn trẻ đang loay hoay tìm kiếm. Chương trình này đã mời Tiến sĩ Bùi Trân Phượng, nguyên hiệu trưởng Đại học Hoa Sen, nói về “nghiệp” làm giáo dục của bà buổi đầu tiên và sau đó, buổi thứ hai nhạc sĩ Dương Thụ nói về cái “nghiệp” âm nhạc… Kỳ này BTC muốn các bạn trẻ được nghe Bs Đỗ Hồng Ngọc nói về con đường học Y, hành Y của mình để có thêm kinh nghiệm về lối sống, sức khỏe…

Vậy thì tôi “OK”. Tôi cũng muốn được nghe tâm tình của các bạn trẻ, tôi cũng muốn học từ các em, cách nghĩ, cách làm hiện nay của thời đại các em, thời đại 4.0, và vì tôi cũng biết Nhật bản đang đi vào Thời đại 5.0, trong đó Giáo dục “con người” là yếu tố hàng đầu…

Và, nvquyen đã dựa trên tư liệu livestream của BTC và clip của Bs Trương Trọng Hoàng để hình thành youtube dưới đây. Xin trân trọng cảm ơn tất cả.

Buổi trò chuyện khá là sôi nổi. Hơi dài.

Cứ tùy nghi. Tùy hỷ. Lai rai vậy nhé.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

 

 

Đợt II: Phật học & Đời sống

By Leave a Comment

 

Thông Tin về Sinh hoạt PHẬT HỌC & ĐỜI SỐNG (Đợt II, ngày Thứ bảy 8.9.2018)

Tg các bạn,

Sáng nay, tôi vừa nhận được email dưới đây của cháu MPham Thi Tuyết:

 

MPhạm Thị Tuyết <…@iemh.edu.vn>

date:    Sep 5, 2018, 9:56 AM

Kính gửi BS Đỗ Hồng Ngọc!

Đầu thư, cho con kính chúc Bác luôn sức khỏe khinh an, phúc thọ trường tồn, phúc lành, an vui trong cuộc sống ạ.

Con mạo muội viết thư này gửi Bác vì con không tìm thấy cách đăng ký tham gia lớp học “Phật học với đời sống”. Con nghe tên bác từ lâu nhưng chưa có duyên lành nghe bác chia sẻ về cuộc sống, sức khỏe và tu học. Mới đây thôi, nhờ ba con giới thiệu cho con clip của Bác nói về Thiền với sức khỏe người có tuổi, nghe xong con mê luôn, lần theo tên Bác, con tìm thấy rất nhiều đề tài khác mà Bác chia sẻ và đến trang nhà của Bác, con tìm thấy cả một kho báu tinh thần mà bấy lâu nay con chưa có phúc duyên gặp được. Dù chưa đọc hết nhưng con luôn thấy vui vì từ nay con đã có bạn đồng hành. Đặc biệt, con thấy có lớp Phật học với Đời sống ý nghĩa vô cùng, con rất muốn tham gia nhưng không biết cách nào. Đợt 1 đã qua đi rồi, đợt 2 cũng qua ngày bắt đầu rồi. Con chỉ ở nhà nghe lại các bài ghi hình lại, tuy nhiên con mong muốn được đến lớp nhìn thấy bác và lắng lòng nghe mọi người chia sẻ về vấn đề tu học. Con cảm ơn Bác, xin bác cảm thông vì câu chữ hơi lủng củng của con. Mong nhận được hồi âm của Bác.

……………………………………………………….

Trả lời của Bs Đỗ Hồng Ngọc:

Bác xin phép PTTM cho bác được chia sẻ thư này của con với các bạn nhé.

Cảm ơn con. Lớp Phật Học & Đời Sống tại chùa Xá Lợi, 89 Bà Huyện Thanh Quan, Quận 3, TpHCM vẫn tiếp tục con ạ. Đợt I kết thúc với 31 buổi đã được bạn nvquyen quay video clip và chia sẻ trên youtube cho bè bạn gần xa. Đợt II, sẽ được tiếp tục, từ Thứ bảy 8.9.2018 tuần này, từ 15-16.30h tại Chùa Xá Lợi.

“Lớp” Phật học & Đời sống này không phải đăng ký ghi danh, đóng lệ phí gì cả con ạ.  Chỉ là những buổi thảo luận, chia sẻ giữa bạn bè, anh em, những lời Phật dạy, áp dụng vào đời sống hàng ngày của chúng ta sao cho an lạc hơn, hạnh phúc hơn thế thôi.

Đề tài Thứ bảy 8/9/2018 này là SÁM HỐI (vì còn trong mùa Vu Lan). Các bạn có thể tìm tài liệu đọc trước để buổi thảo luận, bàn bạc thêm sôi nổi… như thông lệ nhé.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

 

 

“Ảo Giác và Ảo Tưởng”

By Leave a Comment

 

TẠI SAO CON NGƯỜI ĐẮM CHÌM TRONG ẢO GIÁC, ẢO TƯỞNG?

Nguyễn Hữu Đức (*)

Ảo giác là tình trạng có sự hư hỏng tạm thời về mặt ý thức đưa đến sự nhận định sai lệch, méo mó về không gian, thời gian. Có những chất từ lâu là ma túy loại mạnh nhưng gây ảo giác không nhiều, như thuốc phiện, heroin (bạch phiến, hàng trắng), cocain… Nay có những thứ gây ảo giác rất mạnh đang bị lạm dụng, đó là cần sa, thuốc lắc, ma túy đá,  N-ethylpentylone – chất tương tự cathinone là chất có trong cây khat, 5FR-MDMB-PICA – là chất tổng hợp giống cannabinoid của lá cần sa, psilocybin có trong cây “nấm thần”.

Suy cho cùng, con người tìm đến và sử dụng chất gây ảo giác để đắm chìm trong ảo giác là nhằm đạt được thứ “hạnh phúc” mà cái tôi của con người tội nghiệp đó nghĩ tưởng. Cái tôi luôn luôn vận hành trong sự lo âu, sợ hãi, thất vọng, tức giận, đau khổ nên thường đồng hóa hạnh phúc là dục lạc, khoái cảm, là sự an bình giả tưởng trong cảm giác cảm xúc khi bất ổn. Thế là con người lao mình, đắm chìm trong ảo giác mà ma túy, chất gây ảo giác đưa đến. Đang nhìn cuộc đời màu xám xịt, nhờ chúng người ta nhanh chóng đạt được sảng khoái, thần kinh được kích thích, có sự rối loạn trong suy nghĩ, cười không kiểm soát để thấy cuộc đời có màu hồng thật tươi. Rồi trí não bắt đầu bị ảo giác, mất các khái niệm về thời gian, không gian để thấy bản thân không còn sầu ải, khổ não nữa. Như nói ở trên, chất gây ảo giác có gây trạng thái gọi là “giải thể nhân cách” (depersonalization): Người bị ảo giác có cảm tưởng mình thành người khác, như trở thành siêu nhân, vị thánh, đấng cứu thế, làm thầy thiên hạ . Đối với nhiều người, cảm giác “trở thành siêu nhân, vị thánh, đấng cứu thế, làm thầy thiên hạ” cũng là một thứ “hạnh phúc”.

Triết lý Phật Giáo giúp tôi hiểu biết về nguyên nhân tại sao con người tìm đến ảo giác, ảo tưởng. Đức Phật Thích Ca là bậc giác ngộ về sự khổ, Ngài khẳng định: “Mọi người bình đẳng với nhau về khổ và đều có thể tự đi, tự đến trên con đường giải thoát khỏi khổ”. Đức Phật không chỉ lý giải về nỗi khổ của chúng sinh mà còn chỉ ra con đường diệt khổ. Năm giới (ngũ giới cấm) được Đức Phật chỉ ra nhằm cho mọi người thấy các phương pháp sơ bộ cần thực hiện (cũng là sự lưa chọn cần thiết) để ngăn ngừa những điều ác phạm phải gây thiệt hại cho mình và cho người, và làm những điều thiện có lợi cho mình và cho người. Năm giới đó là: Không sát sinh, không trộm cướp, không tà dâm, không nói dối, không uống rượu. Năm giới rất cụ thể và tưởng chừng đơn giản, nhưng suy đi ngẫm lại là con đường hiệu quả thoát khổ, có thể tạo nên hạnh phúc cho mỗi con người, cho gia đình và cho xã hội.

Riêng giới thứ năm, vào thời Đức Phật sống, người ta chỉ chứng kiến tệ nạn nghiện rượu tàn phá thân tâm của nhiều người, đã làm băng hoại hạnh phúc của biết bao gia đình. Khi đó chưa có các chất gây nghiện khác như ngày nay nên Đức Phật đã đề ra giới thứ năm là “Không uống rượu”. Trong thời đại ngày nay, rất cần mở rộng giới thứ năm là “Không dùng chất gây nghiện và gây  ảo giác”. Bởi vì, không chỉ có rượu là chất gây nghiện mà nhiều chất gây nghiện khác như ma túy, các chất gây ảo giác đang làm khổ sở biết bao nhiêu con người. Nếu con người thấu hiểu và thực hiện ngũ giới cấm, và nhất là thấm nhuần thuyết vô ngã của nhà Phật thì không chạy theo “hạnh phúc” mà cái tôi của con người đó nghĩ tưởng. Làm sao người ta phục tùng cái tôi chạy theo dục lạc, ảo giác khi thấu hiểu đó chỉ là ảo tưởng, và sự thật chỉ là “vô ngã”?

Ảo giác là ảo tưởng liên quan chủ yếu đến cảm giác, cảm xúc, nhất là do dùng chất gây nghiện gây ra. Nhưng xét cho cùng, ở mức độ cao hơn liên quan đến nhận thức, suy tưởng, bao trùm tâm thức con người, đó là ảo tưởng. Đang đè nặng lên con người chính là ảo tưởng trong suy nghĩ, và rồi ảo tưởng trong hành động.

Theo triết lý Phật Giáo, suy nghĩ hành động thường xuất phát từ vô minh, và nếu là vô minh sẽ chất chứa những ảo tưởng bản chất là tham sân si, chúng chỉ gây nên phiền não. Do sự tương tác không ngừng của những ảo tưởng mà tạo nên, nảy sinh quá trình tạo ra bản ngã tức “cái tôi”. Nếu bạn xem xét nó sâu hơn, bạn sẽ thấy rằng mỗi cá thể con người chỉ là những ảo tưởng tạo ra ý thức của một nhân dạng gọi là bản ngã. Bản ngã chỉ là một loạt ảo tưởng giữ chặt những hồi ức mà con người trân trọng trong quá khứ, những dự phóng, kỳ vọng tươi đẹp về tương lai. Muốn tự hiểu được con người mình, bạn phải ý thức được về quá trình xây dựng cái bản ngã đầy ảo tưởng đó.

Krishnamurti, nhà hiền triết nổi tiếng của thế kỷ 20, có thái độ rất quyết liệt với những “ảo tưởng” của con người.

Chân lý con người ước vọng đạt tới, nhưng thèm khát chân lý thường là một ảo tưởng. Krishnamurti cho rằng “Con người thèm khát chân lý, muốn vươn đến chân lý, muốn thu đạt chân lý trong tay, nhưng chân lý giống như ngọn gió, không thể bắt lấy nó, không thể cầm giữ nó trong nắm tay”. “Vậy thì đường nào đến chân lý?”, Krishnamurti lạnh lùng trả lời “Chân lý không có đường vào. Nó có ở đó cho ngài, ngài hãy nhận lấy hoặc ngài bỏ đi”.

Con người cần hy vọng, cần niềm tin, nhưng Krishnamurti lại bảo hy vọng thường là ảo tưởng của một tâm trí cùn lụt chẳng biết phải làm gì với hiện tại; còn niềm tin chỉ là sự ám thị hoang tưởng. Con người chạy tìm tình yêu, nhưng Krishnamurti lại bảo tình yêu theo nhiều kiểu hiện nay chỉ là sự dối gạt, vì con người hiện nay chỉ biết bảo toàn cho “cái tôi” của mình.

Con người hỏi vậy phải làm gì, Krishnamurti lại nói chẳng cần làm gì cả ngoài việc nhận ra và hiểu biết, chính sự nhận biết thấu hiểu đã là hành động tích cực rồi. “Chân lý không mang lại hy vọng, nó chỉ mang lại sự hiểu biết”.

Trong triết lý Phật Giáo, có phương cách nhận biết thấu hiểu ảo tưởng. Đó là tu tập chánh niệm, để có sự tỉnh giác, suy nghĩ sáng suốt, có thái độ đúng đắn trong mọi hành vi của con người.

(NHĐ)

……………………………………………

(*) GSTS Dược sĩ Nguyễn Hữu Đức còn là một họa sĩ vẽ biếm họa nổi tiếng! Bài viết này khá dài, phần đầu chuyên khảo về Y dược học, đã đăng trên tạp chí Văn hóa Phật giáo (ĐHN).

 

 

 

 

Từ một lá thư kỷ niệm…

By Leave a Comment

 

Thư gởi bạn xa xôi,

Từ một lá thư kỷ niệm…

 

Bạn còn nhớ chị Minh Quân chớ phải không? Bà chị nhà văn tánh tình thiệt dễ thương, bụng dạ thẳng như ruột ngựa, nhớ không? Thiệt là tình cờ, mình vừa nhận được một email của Đèn Biển (Võ Quang)- người không xa lạ với Nguyệt Mai- kể về “một lá thư kỷ niệm” do anh Nguyễn Hữu Thuần, thư ký tòa soạn báo Tuổi Hoa năm xưa gởi Đèn Biển, vậy rồi Đèn Biển bỗng trở thành cái “cầu nối” giúp mình gặp lại mấy người con chị Minh Quân, trong đó bé út Minh Vĩnh hôm nào còn bế trên tay Mẹ mà nay đã đọc… Gió heo may đã về, Già ơi chào bạn! Minh Vĩnh viết: “thật là như giấc mơ”…

Xin phép Đèn Biển, Minh Vĩnh… cho anh Ngọc, cậu Ngọc được chia sẻ chút riêng tư nơi đây với những người bạn xa xưa của mình vậy. Chẳng qua đó cũng là một thứ bệnh của tuổi già thôi!

  • Nhà văn Minh Quân tên thật là Công Tằng Tôn Nữ Bích Lợi (1928-2009) còn có các bút danh khác là: Lan Vinh, Bửu Lợi…Bài thơ đầu tiên của chị đăng trên tuần báo Dân Chủ vào năm 1951. Truyện ngắn, thơ, bút ký rải rác ở Nhân Loại, Thần Chung, Nữ Lưu, Tuổi Hoa, Phổ Thông, Phụ Nữ Việt Nam, Văn Nghệ TP, Người Lao Động, Kiến Thức Ngày Nay… (theo Internet).

 

Nhà văn Minh Quân và các con. Bé út Minh Vĩnh còn bế trên tay.

Chị nổi tiếng với Những ngày cạn sữa (Giải thưởng Văn bút 1964-1965),

(internet)

(internet)

và nhiều tác phẩm khác như Khi ông cậu quý bị đắm tàu, Trên đường tìm ngọc, Lưới trời, Lữ quán giết người, Máu đào nước lã, Ngục thất giữa rừng già, Những ngày xanh, Vượt đêm dài, Mưa sa mạc, Theo chân thần tượng, Về thăm thầy cũ…

……………………………………………………………………

Đèn Biển gởi Đỗ Hồng Ngọc:

24.8.2018

Em chào anh Ngọc,

Anh khỏe không anh. Nhân hôm kia em có đăng một bài viết về bác Minh Quân, anh Hà Tĩnh (Nguyễn Hữu Thuần), thư ký tòa soạn Tuổi Hoa xưa có vào “còm” kèm theo một lá thư kỷ niệm. Em thấy thư có mấy chi tiết thú vị, trong đó có nhắc đến anh, nên gởi anh hình chụp lá thư, cùng “lời bình” của anh Hà Tĩnh, anh đọc chơi cho biết. Có chuyện này vui: chính nhờ lời giới thiệu cuốn Những Tật Bệnh… trên Tuổi Hoa của anh Hà mà em biết anh, và kiếm mua được cuốn này ở chợ sách Đặng thị Nhu sau 1975. Tiếc là nhỏ cháu mượn đọc rồi quăng đâu mất, nhưng em vẫn còn nhớ sách do La Ngà xuất bản, hình bìa giống bìa Tuổi Ngọc… Chúc anh nhiều sức khỏe!

Lá thư của Nguyễn Hữu Thuần, thư ký tòa soạn Tuổi Hoa:

Nhân Quang Vo (Đèn Biển) nhắc tới tác giả Minh Quân, tôi xin chia sẻ một kỷ niệm – một bút tích của Chị – tôi may mắn còn giữ, được tìm thấy cùng chỗ với mấy bản film tách màu Bìa Tuổi Hoa số Giáng Sinh 229. Thời điểm này chiến sự đang sôi động, tôi chỉ ghé tòa soạn nhận bài vở, thư từ mỗi chiều sau giờ tan sở. Thấy lá thư tôi vội gọi điện cho chị, ngỏ ý nhân tiện muốn được làm quen với BS Đỗ Hồng Ngọc, đang rất nổi trong giới học sinh, sinh viên bấy giờ. Bản thân tôi cũng rất ái mộ cái giọng văn hài hước, nhẹ nhàng mà rất chuyên sâu của ông thầy thuốc trẻ này Chị vui vẻ đồng ý ngay, còn thêm : ” Hay lắm. Ngọc nó dễ thương lắm em ” và hẹn sáng Chủ Nhật chị ghé tòa soạn rồi đi luôn. Tiếc rằng tối thứ 7 đó chúng tôi nhận được lệnh cấm trại 100%, và cuộc hẹn phải bỏ ngõ …

Thủ bút nhà văn Minh Quân
(hình của Nguyễn Hữu Thuần, Tuổi Hoa)

………………………….

Thư ĐHN gởi Đèn Biển (Võ Quang)

“Lúc anh đến chơi nhà chị MQ ở đường Phan Thanh Giản, nay là ĐBP, thì bé Vĩnh cũng còn nhỏ xíu. Lần đó cậu con trai (bé Minh? khoảng 10-12 tuổi) bị đau bụng, nghi Viêm ruột thừa (thời đó gọi Sưng ruột dư), chị MQ sai bé Nguyện, cô con gái thứ hai, xinh như mẹ, đến nhà chở anh đi khám bệnh cho Minh, cô vừa chạy xe vừa hát “Hạ Trắng” của TCS, anh nhớ mãi. Bây giờ các cô, các em đã về đâu cả rồi? Làm sao có buổi nào Đèn Biển về SG tụ họp một bữa cho vui, nhớ mời anh NHT nữa nhé. Anh NHT nay ở đâu, khỏe không?

……………………………………..

Và thư của Minh Vĩnh gởi Đèn Biển:

30.8.2018

“Chao ơi, anh Quang ơi, anh thật là cầu nối tuyệt vời.

Nghe anh nói bs Đỗ Hồng Ngọc vẫn nhớ tụi em làm em mừng quá. Hồi đó tụi em gọi bs là “cậu Ngọc” (mẹ em nhiều “em tinh thần” nên tụi em cũng có nhiều “Cậu”, “Chú” mà không phải bà con ruột thịt)  và rất quý và nể cậu. Cậu là ân nhân của gia đình em, hồi đó mẹ hay “tư vấn” cậu mỗi lần tụi em bệnh và đặc biệt, đúng như cậu kể, mà thật ra là 2 lần lận, cậu đã cứu sống anh Minh em vì định được bệnh khi mà nơi khác chẩn đoán không ra. Một lần là sốt xuất huyết mà y tế phường  không phát hiện ra, đến khi qua giai đoạn nặng, cậu biểu đem ngay vô bệnh viện. Một lần nữa là đau ruột thừa mà bs cũng không biết vì cứ đau âm ỉ, đến lúc gần vỡ…Ở nhà mẹ hay nhắc và khen cậu hoài.

Mấy năm sau này BS quá nổi tiếng, em vẫn “âm thầm” làm fan hâm mộ, mua sách của BS đâu sót quyển nào mà đâu có dịp nào để được gặp, cũng sợ “thấy người sang bắt quàng làm họ”. Em không ngờ cậu vẫn nhớ được nhiều như vậy. Anh Quang ơi, em cũng muốn được gặp lại cậu lắm. (…)

Em cảm ơn “cầu nối” nhiều nhiều.

Em Bé

……………………………………………………………………

Và, Minh Vĩnh viết cho cậu Ngọc:

31.8.2018

Kính thưa cậu Ngọc,

Con là Minh Vĩnh, con Bé (út) của bà Minh Quân. Cậu cho phép con được gọi là cậu như hồi trước nhe!

Vừa rồi, qua anh Quang Võ (Đèn biển), con được biết cậu còn nhớ tụi con và đồng ý cho con trực tiếp liên hệ với cậu qua email. Con mừng lắm.

Thưa cậu,

Chắc cũng như rất nhiều độc giả của cậu, con đã lớn lên với các cuốn sách của cậu, từ lúc ở tuổi teen đọc “Những tật bệnh thông thường trong lứa tuổi học trò”, đến khi lần đầu làm mẹ được mẹ con đưa cuốn “Viết cho các bà mẹ sinh con đầu lòng”, khi già đi để tìm đọc “Gió heo may đã về”, “Già ơi…chào bạn”, và đặc biệt là khi bắt đầu thấm triết lý nhà Phật để hiểu được “Nghĩ từ trái tim”, “Thấp thoáng lời kinh”, “Gươm báu trao tay”…

Nhưng con chắc con khác với rất nhiều độc giả âm thầm “ngưỡng mộ” cậu ở chỗ con có lòng biết ơn đặc biệt vì cậu là ân nhân của gia đình con. Mẹ con thường nhắc (mà lúc đó con cũng đủ lớn để nhớ) rằng cậu đã cứu sống anh Minh con hai lần. Một lần khi mới giải phóng, ít ai biết về sốt xuất huyết, cứ đem ra y tế phường, được cho thuốc hạ sốt, đến khi cậu đến và la lên, bắt nhập viện lập tức trong giai đoạn đã đi tiêu ra máu. Một lần nữa là anh Minh bị đau ruột dư mà biểu hiện không quá rõ, chỉ đau âm ỉ, đến khi cậu kêu nhập viện thì đã sắp vỡ…

Đã bao nhiêu năm qua. Con nghĩ là lúc đó mẹ con cũng đã trực tiếp nói lời cảm ơn cậu, nhưng con nghĩ đến lượt tụi con cũng phải nói được lời cảm ơn. Có lẽ cậu đã nhận được rất nhiều những lời cảm ơn, ca ngợi, nhưng tình cảm chân thành thì đâu có bao giờ thiếu chỗ để chứa, cậu nhỉ. Cậu cho phép con, thay mặt cả gia đình con được gửi lời cảm ơn và lòng trân trọng đến cậu, cậu nhé. Con là con của nhà văn nhưng chắc chỉ nhận được gen lặn của mẹ nên không diễn đạt được hết mọi điều và lại nói rất lộn xộn (do con hơi xúc động), nhưng con nghĩ sự chân thành chắc là điều quan trọng hơn, cậu nhỉ.

Anh Đèn biển có nói với con là cậu có hỏi thăm gia đình tụi con ra sao. Chị Quý (lớn nhất nhà) đã đi Canada, anh Minh thì đi Mỹ, Ở VN còn hai chị em: chị Nguyện và con. Con bây giờ cũng đã 55, con đi dạy và mới nghỉ hưu. Con rất mừng khi nghe anh Đèn biển nói có thể bữa nào cậu rảnh, cậu cháu mình, anh Đèn biển có thể hẹn gặp nhau nói chuyện chơi (thật là như giấc mơ!). Con hy vọng sẽ có dịp vui đó.

Con xin tạm dừng thư. Con kính chúc cậu luôn vui khỏe.

Con Minh Vĩnh

………………………………………………………

Tuổi già, hay nhắc chuyện xưa, bạn thông cảm cho vậy nhé.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

 

Y Đức qua cái nhìn của Sinh viên y khoa

By Leave a Comment

 

Vào năm học mới

Y Đức qua cái nhìn của Sinh viên y khoa

Bs Đỗ Hồng Ngọc (*)

Một khảo sát nhanh của chúng tôi, Bộ môn Y đức – Khoa học hành vi tại trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch Tp.HCM dành cho sinh viên y khoa năm thứ 6 (năm cuối) vài năm trước đây để chuẩn bị cho một Hội thảo về Y đức, được tổ chức hàng năm cho SV ở trường. Có 6 câu hỏi cho khảo sát này, và dưới đây là câu hỏi đầu tiên: “Em nghĩ gì về vấn đề Y đức của ngành Y chúng ta hiện nay?” vẫn còn rất nhiều trăn trở để suy gẫm cho một niên học mới tại các trường Y.

Trân trọng cảm ơn Bs Trương Trọng Hoàng, Bs MinhTrang, Kiều Chinh, Thanh Ngân cùng các giảng viên của Bộ môn đã nhiệt tình hỗ trợ.

Dưới đây xin trích một phần những câu trả lời của sinh viên:

 

Em nghĩ gì về vấn đề Y đức của ngành Y chúng ta hiện nay?

SV1
Không được tạo điều kiện
– Báo chí thì chờ chực soi mói
– Bác sĩ thì nhiều áp lực : bệnh nhân đông, lương, chuyên môn

SV2
Khó nói lắm. Lượng bệnh nhân phải khám quá nhiều, muốn khám kỹ, dặn dò kỹ cho bệnh nhân hiểu cũng khó khăn. Các bác sĩ hằng ngày thấy bao nhiêu ca bệnh phức tạp, hiểm nghèo, thấy người chết như cơm bữa, nếu ko hơi máu lạnh một chút thì làm sao có thể bình tinh đưa ra y lệnh được. Riết rồi chỉ số EQ cũng thấp đi.
Thêm nữa, hở cái là bị chụp hình, quay lén, rồi cánh nhà báo đưa tin để câu like. Bị thiếu tôn trọng thì làm sao có tinh thần nữa.

SV3
Rõ ràng là y đức hiện nay bị chi phối bởi quá nhiều yếu tố tác động. Sih viên ra trường đa số ai cũng mang trong mình một tiêu chí “tích cực”. Vậy đâu là yếu tố tác động, có thay đổi được không?

SV4
Theo quan điểm cá nhân của em, Y đức của ngành y chúng ta hiện nay đang bị chi phối quá nhiều bởi 4 chữ : cơm – áo – gạo – tiền. Sở dĩ như vậy vì sau khi học 6 năm ở đại học với nhiều thời gian và công sức bỏ ra, cái mà bác sĩ nhận được hiện nay là đồng lương không xứng đáng với những gì phải trải qua. Y đức chỉ thực sự đúng với tên gọi của nó khi những ng làm nghề thầy thuốc không phải lo lắng quá nhiều cho cuộc sống của họ.

SV7
Eem nghĩ rằng một số bác sĩ còn rất kém về vấn đề này. Theo em do cách cư xử của bác sĩ đối với người bệnh kém khiến người dân bức xúc mà dẫn đến việc không tôn trọng bác sĩ nữa. Bản thân em khi đi lâm sàng cũng rất bức xúc với cách mà một số bác sĩ đối xử với bệnh nhân, xem mình như kẻ bề trên và ban ơn cho người bệnh chứ không phải xem bệnh nhân như những “người thầy” nữa.

SV8
Theo em vấn đề Y đức hiện nay có nhiều điểm cần phải lưu tâm, sự vô cảm trước bệnh nhân, khôg còn xem bệnh nhân như người nhà, thiếu tôn trọng đồng nghiệp, thiếu sự đoàn kết trong y giới. Nếu nhìn một cách bi quan thì hầu hết, những điều trong lời thề Hyppocrate chúng ta đều đang lãng quên hay thậm chí là vi phạm nặng nề.

SV11
Dạ thưa thầy, theo em nghĩ, con người ta sống và làm việc ai cũng cần có đạo đức. Đạo đức con người không bị ràng buộc bởi các chuẩn mực xã hội mà phụ thuộc vào chính bản thân của mỗi người. Vì vậy, dù là ai, làm gì, bất cứ ngành nghề nào, cũng cần có cái “đức” của chính mình chứ không phải chỉ ngành Y. Do đó, “Y đức” cũng chỉ là một phần của đạo đức con người, đối với những người làm ngành y và đạo đức con người là điều ai cũng cần phải có để có thế làm điều tốt cho mình, cho người khác. Sở dĩ em đặt việc làm điều tốt cho mình lên trước là vì em nghĩ rằng, chúng ta ai cũng rất ích kỉ, luôn coi trọng bản thân hơn người khác nên đa phần làm gì cũng đều là vì mình trước khi vì người khác. Nhưng điều đó không có nghĩa là mình là người xấu. Đôi khi mình giúp đỡ một ai đó, người ta vui mình cũng vui theo thì đó có phải chăng cũng là những việc mình có thể làm vì bản thân mình, để sống được nhẹ nhàng, thanh thản, vui vẻ. Những người làm ngành Y cũng vậy, không ai trong chúng ta muốn bệnh nhân của mình trở nặng, hay có biến chứng hay thậm chí là mất đi bệnh nhân. Khi có những tình huống đó xảy ra, người ta hay đổ lỗi cho y đức, thực tế dù có hay không có y đức thì em nghĩ cũng không một nhân viên y tế nào muốn điều đó xảy ra cả, vì đó hoàn toàn không phải là điều tốt gì cho bản thân ai hết. Còn nếu muốn nói về đạo đức của con người nói chung và người nhân viên y tế nói riêng thì em nghĩ, điều chung nhất mà tất cả chúng ta ai cũng phải làm, ai cũng phải có đó là không làm hại tới người khác. Thực tế, em nghĩ y đức hay đạo đức có phạm vi rất rộng, đó còn là cách mình cư xử với người khác như thế nào, cách mình đối mặt với những điều sai trái ra sao, … nhưng chung quy, tất cả chúng ta ai cũng vậy, con người ai cũng có điều tốt và điều xấu, và nếu đòi hỏi y đức thì cần phải đòi hỏi đạo đức của cả xã hội như thế nào. Còn con người, thì chúng ta nên tự ý thức về đạo đức và trách nhiệm của mình, chứ đó không phải là thứ có thể kêu gọi hay hô hào mà có thể thay đổi được.

SV13
Rất tệ, nhưng căn nguyên không phải ở từng bác sĩ mà là cách quản lý của lãnh đạo khoa phòng, bệnh viện … đến cả ngành y tế. Em nghĩ rằng hầu hết con người (không nói riêng nhân viên Y tế) đều hướng thiện, và bản thân em nhận thấy rằng sự suy đồi đạo đức ngành Y thường có tính hệ thống (trong cùng 1 khoa hay 1 BV)

SV14
… em muốn nói rằng  người bác sĩ ngày nay ở VN phải lo toan quá nhiều, trước tiên là bệnh nhận, rồi phải lo cho gia đình với đồng lương ít ỏi, rồi phải lo làm sao cho phù hợp qui chế phức tạp của BV của Bộ Y tế,..

Chưa hết, bác sĩ ở Vn còn phải dè chừng các nhà báo không hiểu chuyện và những cá nhân hung dữ sẵn sàng đánh bác sĩ -người đang ra sức cứu người nhà họ. Trong vô vàn khó khăn, em nghĩ sẽ là vô cùng khó khăn cho bất cứ bác sĩ nào có thể giữ trọn vẹn lời thề Y đức được bất chấp lòng họ không xấu.

Em tin rằng hầu như tất cả bác sĩ đều muốn cứu được người bệnh mình dù có ai dạy họ về y đức hay không đi nữa…Có quá nhiều thứ ảnh hưởng đến người bác sĩ, giữ được cái tâm trong sáng như hồi còn là sinh viên là rất khó.

SV15
– Hành hung bác sĩ, không tôn trọng bác sĩ. Bác sĩ ngày càng bị mất giá, bị xúc phạm nhân phẩm.
– Xã hội đối đãi không công bằng với bác sĩ, lương thấp, trách nhiệm nặng nề.
– Không ai đứng ra bảo vệ bác sĩ.

SV16
Bên cạnh sự suy đồi về đạo đức con người của xã hội ngày nay, vấn đề đạo đức trong các ngành nghề đòi hỏi chữ đức hàng đầu như ngành Y, nghề Giáo đang được quần chúng nhân dân theo dõi sát sao, soi mói đủ điều mà thiếu kiến thức chuyên môn cũng như cái nhìn khách quan và sự quan tâm, giúp đỡ 1 cách thực tế từ cộng đồng cũng như sự thấu cảm dành cho những người phải gánh trên vai những áp lực nặng nề của việc cứu người lẫn nuôi sống gia đình.

SV20
Theo em Y đức của ngành Y chúng ta hiện nay đã bị chi phối nhiều mặt ví dụ: tiền lương, các nguyên tắc làm việc trong cộng đồng, tính an toàn của bác sĩ trong ngành Y, bạo hành Y tế. Về nguyên tắc là bác sĩ phải có tâm chữa bệnh hết mình như câu lương y như từ mẫu. Tuy nhiên hiện tại xã hội lên án nhiều vì Bác sĩ làm việc vì tiền, có tiền mới chữa bệnh, nhưng e nghĩ mỗi người đều có lương tâm và ai cũng muốn mình giúp người chẳng ai muốn hại người cả nhưng tại sao bác sị không được quyền kiếm tiền. Sinh viên ra trường ai cũng mong muốn có được lương bổng tốt như những bạn không theo ngành y (…).

SV21
Theo em, Y đức là đạo đức của người thầy thuốc. Y đức biểu hiện bằng quan hệ của thầy thuốc- bệnh nhân
Rắc rối của quan hệ thầy thuốc và bệnh nhân đến từ sự phòng thủ của cả thầy thuốc lẫn bệnh nhân. Thật ra, bản thân e từng là 1 bệnh nhân, và cũng là 1 người đi hỏi bệnh nhiều lần nên e hiểu được cảm xúc của 2 đối tượng.
Với thầy thuốc, họ sợ phải đưa cái dở trong giao tiếp và chuyên môn của mình ra, biện hộ dưới dạng không có thời gian, môi trường không phù hợp mà qua loa cho xong chuyện.
Với bệnh nhân, họ sợ phải gặp lang băm, không được tôn trọng, bị lừa lấy tiền.

SV25
em nghĩ y đức giống như môn giáo dục công dân của cấp 2,3. tính lý thuyết cao, nhưng thực tiễn lại thấp. nhưng xét cho cùng, y đức cũng là đạo đức, phải đào tạo từ nhỏ, nếu như đạo đức kém thì học y đức cũng như học giáo dục công dân… vô ích!

SV26
Thưa Thầy, theo em Y đức của ngành Y chúng ta hiện nay đang bị xuống cấp trầm trọng! Bác sĩ, Điều dưỡng ngày nay đa phần đã không còn quan tâm đến Bệnh nhân bằng cái tâm chân thành nữa! Họ chỉ đặt mình vào vai trò người ra các chỉ định cận lâm sàng, ra toa thuốc mà không nghĩ đến hoàn cảnh mỗi người mỗi khác, và còn rất nhiều sự bất công trong cách đối xử giữa nhân viên y tế và bệnh nhân… Và cả khu vực khám Dịch vụ trong các BV đó là một biểu hiện của sự không công bằng cho bệnh nhân rồi!

SV27
_ Trước hết em xin kính chào Thầy ạ. Sau 5 năm học ở trường y, quan nệm về y đức của em thay đổi nhiều lắm Thầy ạ. Em xin lỗi thầy, nhưng em xin viết vài dòng cảm xúc của em nếu
_ Từ năm lớp 12 em quan niệm một bác sĩ là người sẽ biết hy sinh luôn cố gắng giúp đỡ bệnh nhân, khoác lên mình áo blouse trắng là mục tiêu của em lúc đó, em nỗ lực hết mình để thi đậu trường y.
_ Bước vào năm nhất gia đình em rất hãnh diện về em, em được tiếp xúc với một môi trường học tập mới hoàn toàn khác với gì 12 năm học trước đó, từ cách học đến cách thi cử. Bây giờ em ước rằng lúc đó có ai đó hướng dẫn sinh viên Y1 cách học đại học như thế nào, cảnh báo tụi em về những gian nan trong 6 năm tới như thế nào, thay vào đó là để các bộ môn như giải phẫu, mô phôi di truyền vùi dập tụi em trong ngỡ ngàng, đến bây giờ nghĩ lại thật kinh hoàng…
_ Ngày trước em có tìm hiểu về hệ thống dạy học ngành y ở các nước phát triển, em rất thắc mắc tại sao họ phải bắt tất cả các sinh viên ngành y phải học 4 năm khoa học cơ sở, em nghĩ 4 năm đó là bước đệm để họ chín chắn hơn trong suy nghĩ và thay đổi cách học tự học ở bậc đại học. Chúng em mới 18 tuổi đầu còn bỡ ngỡ ở ngôi trường đại học còn đang hãnh diện tự hào về bản thân, bị vùi dập như thế ? thì liệu có sang chấn tâm lí không? Em không biết các bạn như thế nào nhưng em thì em bị hụt hơi, chỉ ráng theo kịp các bạn theo kịp lịch trình học của nhà trường. Như vậy em có đủ năng lực không? Em cũng không dám chắc sau khi ra trường em có phạm sai lầm nào không? Rồi em có giữ được Y đức không?…
_ Lúc trước học trung học em không nghĩ gì về tiền bạc đâu… vì gia đình em chu cấp đầy đủ, lên bậc Đại Học chi tiêu nhiều hơn nên bắt đầu em nghĩ về tiền bạc nhiều hơn, lúc đi thực tập bệnh viện nhiều anh chị đàn anh chia sẽ kinh nghiệm, em nhớ có anh Bác sĩ nội trú vừa làm giảng viên vừa làm bác sĩ thu nhập khoảng 10tr/ tháng, ảnh tính sơ sơ nếu trừ khoảng 3-4tr chi tiêu hàng tháng dư khoảng 6tr/tháng thì sau 20 năm ảnh mới mua nổi nhà vùng ven thành phố, ảnh kể bạn ảnh nhiều người bỏ ngành đi làm trình dược viên, làm bệnh viện tư với mức lương cao hơn… Nếu em nói em ko quan tâm tới tiền bạc thì em nói dối rồi, ai mà không phải lo kinh tế xây dựng gia đình phải không thầy, nếu lương bác sĩ Việt Nam mà cứ đà này thì các bác sĩ giỏi đều bỏ bv công đi làm bv tư hết quá!
_ Việc chia 2 loại khám dịch vụ và khám bảo hiểm là em thấy vi phạm Y Đức rồi chứ nói chi xa, tại sao phân biệt đối xử bệnh nhân? Vẫn là bài toán bệnh nhân đông bv thiếu chỗ, thiếu bác sĩ…Giờ thì xây 2 bv Nhi đồng và ung bướu tp, rồi tuyển sinh đại trà cho đủ chỉ tiêu Bác sĩ, mà không cần quan tâm năng lực, ngày xưa chỉ tiêu bs là 400 ở PNT giờ đã gần 1000, chất lượng có đảm bảo? …
_ Bác sĩ thì cũng có người này người kia, có người điềm tĩnh có người nóng nảy, bệnh nhân đông, 1 ngày ở phòng khám ung bướu có thể lên vài trăm bệnh nhân mỗi phòng khám mỗi bệnh nhân chưa được hỏi bệnh đến 3p đã viết cho giấy đi xét nghiệm các loại, không một lời giải thích, đã vậy nhiều xét nghiệm không cần thiết…. bệnh nhân hỏi thì người bác sĩ điềm tĩnh thì cũng trả lời 1-2 câu, bác sĩ nóng tính thì cọc cằn quát tháo,…. chắc em làm trong môi trường đó e cũng sẽ stress như vậy quá thầy ơi!
_ Còn nhiều nhiều điều e cũng muốn nói lắm… nhưng em xin kết ở đây. Đối với em Y Đức của ngành Y chúng ta hiện nay đang xuống cấp,… cần cải cách việc giáo dục đào tạo sinh viên Y hiện nay,…

SV30
Theo em ngành y là ngành đặc biệt, vì công việc của chúng ta liên quan trực tiếp đến sức khỏe con người. Không ai có thể sống hết đời mà chưa từng vài lần mắc bệnh, k nhiều thì ít, ai cũng có nhu cầu được chăm sóc sức khỏe. Do đó, đạo đức nghề nghiệp của cán bộ y tế hay y đức như mình vẫn gọi là điều không thể thiếu. Không những vậy, giữa đời thường bộn bề nỗi lo của cuộc sống, chúng ta cần hết sức tỉnh táo và nghị lực để giữ gìn cái tâm của người thầy thuốc trước những cám dỗ của tiền bạc, quyền lực. Nói cách khác, làm sao trọn lòng với bệnh nhân mới là điều hay!

SV33
Hiện nay,thông qua các kênh thông tin truyền thông đại chúng, hình ảnh 1 người Bác sĩ dần xấu đi trong suy nghĩ người dân. Trước khi em học Y và tới tận năm 3 thì vấn đề Y đức mới nổi cộm lên và vẫn là đề tài nóng bỏng cho các trang báo hiện nay với 1 số vấn đề như : Chuyên môn BS kém để xảy ra tử vong,…Bác sĩ khám sơ sài để xảy ra sự cố….. rồi tác phong Bác sĩ khi khám bệnh…rồi Bác sĩ không có y đức khi không chữa bệnh cho bệnh nhân không có tiền….. Chẳng lẻ Y đức của các BS đi xuống? thật khó để kết luận vì thật sự là một phần do nhân viên một phần rất nhiều yếu tố còn lại như : qui định, quy chế, tiền lương, thưởng, áp lực công việc, công sức bỏ ra so với thành quả có được….

SV35
– vấn đề muôn thuở, đặc biệt khi mà đồng tiền càng ngày càng mất giá (lạm phát -> giá cả, chi phí tăng + lương không cao -> cuộc sống khó khăn -> phát sinh vấn đề)

– Một vấn đề nhức nhối khác mới xuất hiện: góc nhìn phiến diện, tiêu cực, muốn giật tít, … của 1 số nhà báo, phóng viên lợi dụng công nghệ, đưa thông tin tràn ngập và không chọn lọc … ảnh hưởng ít nhiều đến nhân viên  y tế nói riêng và ngành y tế nói chung.

– Sự kiểm soát an ninh lỏng lẽo, biện pháp xử phạt chưa đủ nặng để răn đe những thành phần gây rối, phá hoại, đe dọa thiệt hại về người và của, làm gián đoạn trong công tác khám chữa bệnh của các nhân viên y tế (…) Ví dụ: sau những sự việc nhân viên y tế bị đuổi đánh, xúc phạm hay thậm chí bị trả thù thì việc thực hành chữa bệnh cho những đối tượng có liên quan trong các cuộc ẩu đả, thanh toán đang gặp khó khăn.

Tóm lại, vần đề y đức luôn là đề tài muôn thuở và hơn lúc nào hết thì trong giai đoạn hiện nay, vấn đề này lại càng trở nên nhạy cảm hơn và đáng báo động hơn !

(ĐHN)

………………………………………………………….

(*) Nguyên Trưởng Bô môn Y đức- Khoa học hành vi, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Tp.HCM.

Nguồn: Văn Hóa Phật Giáo, số 303, ngày 15.8.2018

Tu viện Khánh An: “ĂN & CHAY”

By 1 Comment

 

Buổi nói chuyện tại Tu viện Khánh An về: “ĂN & CHAY”

Sáng Chủ nhật 22.7.2018, tôi được mời đến Tu viện Khánh An, Q12, Tp HCM để có buổi Trò chuyện thân mật với các Phật tử trong khóa Tu một ngày “Sống Tỉnh Thức” được tổ chức vào CN mỗi cuối tháng. Đề tài BTC đề nghị tôi tự chon và tôi đã chọn: “Ăn & Chay” (không phải “Ăn Chay” như thường lệ).

Tôi nghĩ, chuyện “Ăn & Chay” ngày nay là một vấn đề “lớn”, có khá nhiều sai lệch trong cách nghĩ, cách làm, vì thế cũng cần thiết có buổi trao đổi cho một ngày “Sống Tỉnh Thức” như dịp này tại Tu viện Khánh An.

Và hôm nay, Tu viện đã post bài này lên mạng, tôi nghĩ nên chia sẻ cùng các bạn thân thiết của mình nơi đây.

Rất cảm ơn nvquyen.

Rảnh, cùng nghe nhé.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

 

 

Bs Phạm Đức Thành Dũng: “Những điều lưu tâm trong phép ăn uống”

By Leave a Comment

 

Những điều lưu tâm trong phép ăn uống

Bs Phạm Đức Thành Dũng

 

Từ trái: Bs Phạm Đức Thành Dũng, thầy Thích Không Nhiên, Đỗ Hồng Ngọc.
(Trung tâm Liễu Quán Huế, ngày 27.4.2018)

Cách ăn còn quan trọng hơn cả thực phẩm chọn lựa để ăn. Chúng tôi muốn trình bày những nguyên tắc ăn uống mà bản thân trải nghiệm, nếu tuân thủ thì thức ăn tốt đưa vào cơ thể sẽ tốt lên nhiều lần, và thức ăn độc hại đưa vào sẽ bớt đi phần độc hại. Trong nhiều năm tìm tòi, suy nghĩ, chiêm nghiệm và thực nghiệm, và đã 30 năm không dùng thuốc cho bản thân (tất cả các loại thuốc!), chúng tôi có đôi chút kinh nghiệm và thấy ra được một số điều và lấy đó làm nguyên tắc của bản thân trong ăn uống, xin được sẻ chia:

1.Không đưa vào cơ thể quá nhiều

Quân bình mới quan trọng! Hiện nay, đa phần con người ăn uống quá nhiều so với nhu cầu của cơ thể. Trong bản năng tự nhiên, một phần do lòng tham lam cố hữu tự trong tiềm thức, con người ăn uống thường quá đà như một cảm giác “tích lũy của cải” vào cho cơ thể. Người ta hiểu rất rõ vai trò quan trọng của các loại protein, glucid, lipid có trong thức ăn, nhưng rất ít người chịu đặt câu hỏi nếu ăn uống thừa mứa những loại chất này quá nhiều và trường diễn thì chuyện gì sẽ xảy đến? Trong kiến thức sinh hóa, ai cũng hiểu protein, glucid, lipid trong thức ăn qua quá trình chuyển hóa để tạo ra năng lượng và sản phẩm cuối cùng là CO2 và nước thì phải biến đổi qua bao nhiêu sản phẩm trung gian, và hầu hết các sản phẩm trung gian đều là sản phẩm độc hại cho cơ thể. Nếu cơ thể khỏe mạnh thì có cơ may “oằn mình” chịu đựng để chuyển hóa cho bằng được thì cũng tạo ra những thứ dư thừa, rồi tùy vào cơ địa của mỗi người, những loại này tạo ra những bất thường: tạo ra những chất cặn bã hoặc chất mỡ tích tụ ở các mô, ở phủ tạng, mỡ máu, đường máu… rồi tiếp tục là những bệnh sinh ra từ những sự tích tụ ấy. Việc thừa mứa trường diễn ảnh hưởng vô cùng xấu cho cơ thể.

Ăn bao nhiêu là đủ? Phải biết lắng nghe cơ thể! Con người chịu đựng một thói quen hết sức vô lý từ tấm bé, đó là luôn luôn bị ép buộc phải ăn theo những công thức hình thành từ hiểu biết về khoa học dinh dưỡng. Quá ít những bà mẹ ngày nay chịu lắng nghe cơ thể con mình nuốn gì. Cứ tiếp diễn như thế, ngày ngày theo những công thức ăn uống gọi là phù hợp với lứa tuổi, và càng ngày các phụ huynh lại tìm cách để cho con em ăn uống vượt “chuẩn” số lượng thức ăn của khoa học dinh dưỡng. Điều này thường dẫn đến 2 kết quả: hoặc là, đứa trẻ “thích nghi” được với cách ép buộc, chúng sẽ dung nạp vô tội vạ những thức bổ béo, và vì cơ thể chúng trở nên u tối trước một lượng vật chất quá lớn không kiểm soát được, dần dà dẫn đến thừa cân, béo phì và những hệ quả của nó; hoặc là, đứa trẻ bị “phản ứng dội”, chúng sợ hãi thức ăn, chống đối ăn uống, dẫn đến gầy còm suy dinh dưỡng. Ngày nay, một hiện tượng cũng không hiếm gặp, là phụ huynh còn bơm thẳng thức ăn vào dạ dày con trẻ bất chấp nhu cầu của cơ thể chúng. Đây là một lối hành xử quá sức thô bạo, phi khoa học, trái đạo lý.

Phải biết lắng nghe cơ thể! Nói thì dễ song thực tế không dễ. Ăn uống quá nhiều, dần dà cơ thể dung nạp hỗn loạn mất kiểm soát, lại dẫn đến một sự thèm ăn giả tạo, càng thừa lại càng thèm, càng ăn lại càng thừa càng bệnh, cái vòng xoắn bệnh lý ấy phải gỡ từ từ, lần ra từ gốc ngọn…!

2. “Phục dược bất như giảm khẩu”

Uống thuốc không bằng giảm bớt ăn là một quan điểm truyền thống khá phổ biến ngày trước. Hiện nay, con người luôn luôn ăn uống cho thật thỏa mãn, thừa mứa, cơ thể hầu như thường xuyên trong trạng thái no đủ, kể cả những lúc ốm đau khi mà cơ thể đã phản ứng bằng một trạng thái không thèm ăn! Đó là những sai lầm rất lớn trong ăn uống, đó cũng là nguyên nhân làm cho cơ thể không còn sáng suốt để phân lập thức ăn ở mức hoàn hảo nhất.

Quan sát một con vật khi ốm, nó sẽ không ăn, có đem thức ăn đặt trước mặt ó cũng từ chối. Bản năng mách bảo cho nó biết sẽ rất độc hại nếu ăn vào trong trạng thái sức khỏe như thế, càng nhiều chất bổ dưỡng đưa vào càng độc hại.

Quan sát những con mãnh thú trong thiên nhiên khi bị thương tích, thường nằm chịu đói khát cho đến khi lành bệnh, xương da liền lặn, mới tiếp tục đi kiếm thức ăn, ít khi thấy nhiễm khuẩn huyết, hay nhiễm khuẩn hoại tử… Nhưng những con thú cưng của con người thì khác, chúng được chăm sóc bằng những công thức ăn uống nghiệt ngã: quá đúng giờ giấc, thừa mứa dưỡng chất, dần dà cơ thể nó trở nên u tối mất đi bản năng diệu kỳ của nó, rồi cuối cùng cũng đau ốm dễ dàng và kéo dài khó hồi phục.

Trạng thái “đói” rất cần thiết mà quá ít người lưu tâm. Nó giúp cơ thể loại bỏ những tế bào chết, loại bỏ các mô bệnh, loại bỏ độc tố, loại bỏ những chất gây nguy hại, đặc biệt là cơ thể trong trạng thái này sẽ đốt cháy những chất liệu dư thừa thành năng lượng cho cơ thể, hoặc chuyển hóa chúng thành vật chất có ích. Trạng thái đói giúp cơ thể tự “dọn dẹp” mình, làm thuần khiết cơ thể, sau khi ăn uống lại đầy đủ chúng ta cảm thấy mới mẻ, trẻ trung, sạch sẽ hơn, nhẹ nhàng hơn, yên bình hạnh phúc hơn, và cơ thể vận hành tốt hơn, không nặng nề ì ạch bởi sự dư thừa.

3.Ăn thức uống và uống thức ăn

Ăn thức uống là đối xử với thức uống như thức ăn, chậm rãi đưa vào, nhai súc cẩn thận, để nhiệt độ của thức uống được tăng lên (hoặc hạ xuống) gần bằng nhiệt độ cơ thể trước khi nuốt vào, sẽ tránh được sự chênh lệch nhiệt độ của khối thức uống với dạ dày gây tổn thương nó; đồng thời uống càng chậm thì thông tin đến bộ phận tiếp nhận càng đầy đủ cho sự chuẩn bị sẵn sàng.

Uống thức ăn đơn giản là biến thức ăn thành một chất lỏng như nước trước khi nuốt vào cơ thể. Muốn vậy chúng ta phải nhai thật tích cực, nhai càng lâu miếng cơm càng ngọt, nhai được cả trăm lần thì thứ không ngon cũng thành ngon, thức không bổ cũng thành bổ dưỡng, loại có độc cũng sẽ bớt đi tác dụng độc của nó.

Theo lý luận của Y học cổ truyền thì thức ăn nếu đưa vào vội vàng thì cơ thể chỉ hấp thu được phần “tinh”, còn nếu được nhai kỹ thì cơ thể sẽ hấp thu thêm được phần “khí”. Khi nhai nhiều thì lượng nước bọt sẽ tiết ra càng nhiều, và đó là thứ nước hết sức quý giá, được gọi là “kim tân, ngọc dịch”, có công năng nhuận trạch, tư dưỡng tạng phủ, đồng thời lọc sạch các chất dơ uế, rồi sau chuyển về thận mà hóa ra tinh khí của thận. Trong đạo Dưỡng sinh, nếu tập nuốt nước bọt nhiều lần và số lượng nhiều, dần dần chân thủy được sức sẽ thăng lên, chân hỏa hụt sức buộc phải giáng xuống, đó là tác dụng “tư âm giáng hỏa”, mà muốn được vậy con người phải dùng bao nhiêu dược liệu quý mới đạt được. Các vị theo trường phái Tiên gia xưa cũng rất xem trọng nước bọt, không bao giờ nhổ đi vì sợ tổn khí, họ còn dùng nước bọt để luyện linh dược.

Với Y học hiện đại, nhai kỹ hết sức quan trọng trong chuyển hóa. Các men tiêu hóa chỉ tác dụng trên bề mặt của các phần tử thức ăn. Khi thức ăn được nghiền càng nhỏ với nước bọt thì vận chuyển càng dễ dàng. Với các loại rau quả, việc nhai kỹ có thể phá vỡ màng cellulose bọc chung quanh để giải phóng thành phần dinh dưỡng bên trong để cơ thể tiêu hóa và hấp thu.

Thành phần quan trọng nhất của nước bọt là men ptyalin (amylase) để phân giải tinh bột thành đường maltose, maltotriose và dextrin. Nhai càng nhiều thì dưới tác dụng cơ học của việc nhai, phản ứng phân giải tinh bột xảy ra càng hoàn hảo, giảm đi gánh nặng tiêu hóa cho cơ thể.

Việc nhai kỹ có một tác dụng đặc biệt nữa là vệ sinh răng miệng hoàn hảo nhất. Nhai càng kỹ nước bọt tiết càng nhiều sẽ cuốn đi hết thảy những vi khuẩn gây bệnh và các loại thức ăn của các loại vi khuẩn này; mặt khác trong nước bọt có chứa một số chất diệt khuẩn hiệu quả như ion thiocyanat, lysozym… và có chứa những kháng thể đặc thù của cơ thể có thể tiêu diệt vi khuẩn ngay trên miệng (kể cả các loại vi khuẩn gây sâu răng)…

Nhai kỹ còn ức chế cảm giác thèm ăn một cách tự nhiên, giảm lượng thức ăn đưa vào, tiết kiệm được lượng enzyme, sẽ duy trì cân bằng nội môi, giúp cơ thể giải độc, phục hồi sức khỏe, cung cấp năng lượng cho cơ thể, tăng sức đề kháng, tăng khả năng miễn dịch. Thực phẩm tốt nhiều dinh dưỡng nhưng hấp thu quá nhiều sẽ gây tổn hại cho cơ thể, chính nhờ nhai kỹ cơ thể sẽ kiểm soát được hấp thu, hiệu lệnh chính xác cho con người lúc cần dừng lại việc ăn.

Thực sự, những phân tích vi thể trên vẫn không nói hết những tác dụng diệu kỳ của việc nhai kỹ. Chỉ cần thực hiện nhai kỹ một thời gian chúng ta sẽ cảm nhận được lợi lạc của cách ăn, và đặc biệt là có thể ăn uống một cách ngon lành các loại thức ăn thô hào mộc mạc như ngũ cốc, gạo lứt, khoai sắn…

4.Ăn ít bữa và xa giấc ngủ

Chỉ nên ăn 2 bữa mỗi ngày và bữa ăn cuối càng xa giấc ngủ bao nhiêu tốt bấy nhiêu!

Xu hướng ăn nhiều bữa mỗi ngày để có thể đạt được “năng suất” cao nhất trong việc tộng thức ăn vào bên trong cơ thể như cất chứa của để dành đang là xu hướng khá phổ biến hiện nay. Trong suy nghĩ của đa số, đưa được thức ăn vào càng nhiều càng tốt theo kiểu “không bổ bề ngang cũng sang bề dọc” và “to lớn, hồng hào, béo tốt” đang là “chuẩn” của con người, nên rất nhiều người cố gắng “nghiến răng ráng ruột” để ăn thật nhiều bữa, và đa số cũng thành công trong việc tăng cân. Chúng ta nên nhìn nhận một điều rằng, khi trọng lượng của người lớn tăng lên nhiều thường kéo theo “bà con họ tộc” của nó tăng theo như mỡ máu, đường máu, huyết áp… Có những phép tính rất dễ dàng nhưng con người thường chấp thủ vào cái mình có, kể cả khối lượng đồ sộ dư thừa của bản thân, để lờ đi. Thông thường hiện nay, vào tuổi trung niên trở đi khối lượng cơ thể bình quân tăng thêm khoảng vài ba mươi cân so với tuổi 20 là lúc cơ thể mạnh mẽ nhất, song nhỡ ra sụt đi năm ba lạng hoặc một cân là tiếc nuối quay quắt và lo lắng hoang mang (!) Già yếu cơ nhục riệu rã rồi, lại phải gánh nặng thêm hơn trước mấy mươi cân, lại bao nhiêu thứ tăng theo trong máu, vậy mà vẫn tiếc từng lạng thịt, cái chấp thủ của con người khiếp thật!

Nên bớt bữa ăn lại! Nhà Sinh lý học Rodriguez Delgado nổi tiếng Hoa Kỳ làm một thí nghiệm đơn giản rồi công bố: “Nếu chuột được cho ăn một bữa mỗi ngày thì sống lâu gấp đôi thời gian sống của chuột được ăn nhiều bữa mỗi ngày”[i]. Phải chăng ăn uống quá nhiều và nhiều bữa sẽ làm nặng nề hệ thống tiêu hóa và sẽ cắt ngắn thời gian sống của chúng ta?

Ăn xa giấc ngủ là một nguyên tắc quan trọng. Trong khi ngủ, các cơ trong cơ thể ở trạng thái nghỉ, lưỡi và gốc lưỡi bị rụt lại khiến đường hô hấp bị co hẹp. Nếu thức ăn nhiều trong dạ dày dễ bị trào ngược, cơ thể phản ứng bằng co thắt đường hô hấp, dẫn đến khó thở và mất ngủ, dẫn đến giảm khả năng miễn dịch, giảm khả năng trao đổi chất… ảnh hưởng lên hệ tuần hoàn, tăng nguy cơ bệnh tim mạch… Ăn đêm dễ mắc các chứng béo phì. Nhiều người tử vong do lên cơn đau tim hay bị nhồi máu cơ tim lúc gần sáng, có liên quan đến thói quen ăn muộn đêm khuya. Những người xơ cứng động mạch hoặc thiểu năng động mạch vành ăn khuya lại càng hại, vì tình trạng hô hấp không thuận sẽ khiến nồng độ Oxy giảm, lại sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu cơ tim. Nếu ăn khuya còn uống rượu thì tình trạng càng dễ xấu thêm, do rượu ức chế hô hấp trung ương, làm nồng độ Oxy càng giảm, sẽ dẫn theo bao nhiêu hệ lụy khác…

5.Không dùng các chất kích thích trợ giúp việc ăn uống

Dùng các loại chất kích thích dù nhỏ đều không có lợi cho cơ thể. Tại sao chúng ta phải dùng đến loại có tác dụng kích thích tiêu hóa trong khi cơ thể chúng ta có thể tự làm được? Sử dụng chất kích thích về lâu dài là làm giảm đi khả năng tiêu hóa của cơ thể. Đạo của dưỡng sinh là dùng các vật thực thô mộc chế biến đơn giản, nhưng chính nhờ vào sự gia công khi ăn để biến thức ăn thành ngọt thơm như dòng sữa, như vậy cơ thể mới có thời gian và sự linh mẫn chuẩn bị đón nhận thức ăn tinh chế từ miệng. Khác với ngày nay, người ta dùng bao nhiêu hương liệu, gia vị, màu sắc, tạo hình… để chỉ chút tiếp xúc là bao nhiêu enzyme trong hệ thống tiêu hóa ào ra ồ ạt… Những sự kích thích này dần dà làm cho cơ thể phụ thuộc, nếu không có nó thì không tự mình làm được, hơn nữa cơ thể tiêu tốn một lượng enzyme quá lớn mà không có sự phân phối thứ tự từng bước khi thức ăn đi vào từng đoạn trong ống tiêu hóa của cơ thể. Sự ồ ạt của enzyme là một sự uổng phí. Theo Tiến sĩ Edward Howell là nhà nghiên cứu enzyme hàng đầu của nước Mỹ: “Sinh vật trong suốt thời gian sống chỉ có thể tạo ra một lượng enzyme nhất định. Và khi sinh vật dùng hết enzyme tiềm năng này thì kết thúc sinh mạng”[ii]. Thật hữu lý! Nếu Nhà nghiên cứu này đúng thì những bữa ăn thịnh soạn linh đình, lắm sơn hào hải vị, nhiều chất kích thích, sẽ rút ngắn cuộc đời một con người! Điều này cũng lý giải cho chúng ta tại sao những nhà thực dưỡng không dùng những chất kích thích, hay các loại hành tỏi rau thơm trong nhà Phật lại được xem không phải là thức ăn chay; và cũng có thể lý giải vì sao Thiền sư Tuệ Tĩnh, vị Y tổ trong nền Y học cổ truyền của chúng ta, lại có những câu nghe tưởng là lạ: “Cỏ thơm gây bệnh cho người giàu sang”. Từ những loại “cỏ thơm” (các loại rau thơm, rau mùi) đến các loại kích thích khác như riềng sả gừng, rồi hành tỏi kiệu, rồi măng dưa cà giá, các loại lên men… dần dần đến trà café thuốc lá rượu… cho đến các loại ghê sợ hơn, dù kích thích thần kinh tiêu hóa, hay thần kinh hô hấp tuần hoàn, thì chung quy bản chất cũng giống nhau, chỉ là mức độ nặng nhẹ.

6. Phải để cảm xúc thư thái với tình yêu thương và lòng biết ơn

Con người không phải là một cái máy nên không thể chỉ đổ đầy nhiên liệu là có thể hoạt động tốt, con người còn cần tình cảm (nói chung). Không có tình yêu thương trong bữa ăn sẽ mang lại cảm giác trống rỗng, và chính cảm giác này làm hẫng hụt trống vắng, và từ trong tiềm thức con người có xu hướng bù đắp bằng cách rót đầy nó bằng một cái gì đó, và thông thường “cái gì đó” ấy được lựa chọn là thức ăn. Tình yêu thương và thức ăn có liên quan nhau về mặt tâm lý. Con người từ lúc mới sinh ra đã thu được cùng lúc cả thức ăn và tình yêu thương qua bầu vú mẹ. Dùng sữa mẹ ngoài sự diệu kỳ về mặt cấu trúc chất liệu và luôn thay đổi để phù hợp nhất cho đứa trẻ, còn cho trẻ uống cả một tình thương bao la của mẹ. Sự thiếu thốn tình yêu thương mà cụ thể là không được bú sữa mẹ, đứa trẻ lớn lên rất dễ bị béo phì, hẳn là do chúng phải dùng thức ăn để bù lại.

Có thể cảm nhận được, cùng những thức ăn như nhau, nhưng nếu là của người mẹ nấu thì con cái ăn uống sẽ thấy ngon miệng hơn, dễ tiêu hơn, bổ dưỡng hơn. Sự an bình hạnh phúc từ tình yêu thương và lòng biết ơn sẽ mang lại những kết quả diệu kỳ cho cơ thể dù chỉ với những thức ăn thông thường. Từ khi chuẩn bị, mua thức ăn, nấu nướng, người mẹ đã rót vào đó cả một nguồn năng lượng dồi dào từ tình yêu thương, nếu con cái biết trải lòng biết ơn đón nhận, hẳn là hiệu quả tốt đẹp của thức ăn tăng lên bội phần.

Càng lớn con người lại càng cần một trạng thái bình yên an lạc khi ăn. Trong mỗi giây có thể có đến vài trăm ngàn đến cả triệu phản ứng sinh hóa xảy ra trong cơ thể một con người. Một ý niệm phóng đi đã có thể thay đổi bao nhiêu phản ứng bên trong… Phải chăng đó là điều mà nhà Phật nói là ý nghiệp, mà ngay sát-na ý niệm phóng đi con người đã phải nhận lãnh?

(PĐTD)

 

 

Ngày Thầy Thuốc 27-2: Trao đổi với Bs Đỗ Hồng Ngọc

By

 

Báo THẾ GIỚI TIẾP THỊ ONLINE
Thứ hai, 26/02/2018
20:10 GMT + 7

thegioitiepthi.vn Y khoa là một môn khoa học nhưng cũng là một nghệ thuật. Nó gắn liền với thân và tâm của con người. Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc đã chia sẻ với Thế Giới Tiếp Thị Online như vậy nhân ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2).

Thế Giới Tiếp Thị Online: Là một người làm chuyên môn về khoa học có vẻ hơi khô khan, nhưng những tác phẩm của ông lại cho thấy ông là một nghệ sĩ khoáng đạt, trẻ trung và rất nhạy cảm. Vậy thực ra ông “ưa” con người nào của mình?

Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc: Tôi “làm thơ” trước khi “làm bác sĩ”… Bác sĩ là một cái “nghề”, còn thơ là một cái “nghiệp”. Thời trung học, tôi đã có những bài thơ đăng báo. Nó tự nhiên mà đến. Nó gần như không học, gần như không “làm”. Khi đậu Tú tài II xong (năm 1962) thì tôi thi vào trường Y để học “làm bác sĩ’’. Vùng quê tôi nghèo, thiếu thầy thiếu thuốc, tôi nghĩ làm bác sĩ thì có thể giúp ích được cho mình và cho nhiều người hơn. Nhưng vì đam mê văn chương, tôi ghi danh học thêm bên Văn khoa, và sau đó còn học thêm bên Xã hội học. Thời đó, chỉ có y khoa, sư phạm và kỹ thuật Phú Thọ mới phải thi đầu vào, còn các ngành khác chỉ cần ghi danh học. Nên học thiệt là “sướng’’!

Chính học giả Nguyễn Hiến Lê cũng đã khuyên tôi nên học bác sĩ. Ông nói, làm bác sĩ giúp ích được cụ thể cho người, rồi chừng mươi năm hành nghề, có dịp tiếp xúc với bao cảnh đời, bao con người, nếu có tâm hồn nghệ thuật thì sẽ có thể viết văn. Nhiều nhà văn xuất thân bác sĩ như Sommerset Maugham, Tchekov, Cronin…

Y khoa là một khoa học nhưng cũng là một nghệ thuật. Nó gắn liền với thân và tâm của con người. Mà cái gì đã liên quan đến con người thì luôn là một “nghệ thuật’’ chứ, phải không? Cho nên ngày nào y khoa trở thành hoàn toàn máy móc thì nguy cho con người lắm! Khi máy móc hóa hay thương mại hóa mối quan hệ “thầy thuốc – bệnh nhân’’ thì có nhiều vấn đề đặt ra.

Khi thực tập ca “đỡ đẻ” đầu tiên ở Bênh viện Từ Dũ (1965) tôi đã viết bài thơ “Thư cho bé sơ sinh’’. Tập thơ đầu tay của tôi, năm 1967, có tên là Tình Người, khi đang học năm thứ 5 tại Y khoa Đại học đường Saigon.

Tóm lại, y khoa không xa lạ với “một nghệ sĩ khoáng đạt, trẻ trung và nhạy cảm”.

Vậy  “Ưa con người nào của mình hơn” đâu cần phải trả lời nữa phải không?

Theo ông, nghề bác sĩ ở Việt Nam có thể coi là thiệt thòi không khi thu nhập và áp lực công việc chưa tương xứng?

– Tôi là một thầy thuốc già, cho phép hay nhắc chuyện xưa để “ôn cố tri tân” nhé. Thời tôi học Y phải 7 năm. Thi đầu vào không dễ, đậu chừng hơn 10%. Tôi còn nhớ ngoài những môn lý, hóa, sinh, sinh ngữ… thường lệ, còn có thêm 20 câu hỏi tổng quát về văn hóa… như âm nhạc, hội họa, sử, địa, về Biển Thước, Hoa Đà, Hải Thượng Lãn Ông, Hippocrate và những câu về đời sống xã hội như “giá gạo trên thị trường bao nhiêu một ký?”, “giá than trên thị trường bao nhiêu một ký?”… Rõ ràng là một cách thăm dò không chỉ kiến thức tổng quát của người thầy thuốc tương lai mà thăm dò cả sự hiểu biết về tình hình đời sống thực tế xung quanh.

Ra trường phải trình luận án để được cấp bằng Tiến sĩ Y khoa quốc gia (Doctorat en Medecine, Diplôme d’’Etat) và phải ghi danh vào Y sĩ đoàn (Chữ Y sĩ ở đây để chỉ người làm nghề y chớ không phải một cấp bực trung cấp trong ngành y như sau năm 1975). Y sĩ đoàn (nghiệp đoàn nghề nghiệp của bác sĩ) sẽ quản lý, giám sát nghề nghiệp cho bác sĩ, đảm bảo hành nghề đúng nghĩa vụ và lời thề Hippocrate khi tốt nghiệp, xử phạt khi có sai phạm, bênh vực khi bị oan khuất, hành hung… Nhờ hệ thống này, nghề y được tôn trọng vì họ luôn xử lý công bằng, tránh những ảnh hưởng tác động từ bên ngoài, đỡ gánh nặng cho quản lý nhà nước, hành chánh. Tiếc thay, sau này không còn nữa nên nhiều vụ kiện tụng xảy ra, nhiều vụ bạo lực hành hung bác sĩ đáng tiếc!

Về đời sống bác sĩ, thì lương hướng khi ra trường với chỉ số 720 (học 7 năm) được khoảng 12 ngàn đồng (giá vàng thị trường là 9 ngàn) nên họ chỉ phải lo tập trung cho nghề nghiệp, sao cho giỏi, cho có đạo đức tốt, thăng tiến trong nghề nghiệp. Dĩ nhiên cũng có những vụ không hay… nhưng đều được Y sĩ đoàn xử lý thỏa đáng.

Ngày nay, bác sĩ học 6 năm, cũng “trầy vi tróc vẩy” nhưng ra trường được coi như ngang cấp cử nhân 4 năm, hệ số lương 2.34… gì đó nên nơi nào, người nào cũng phải lo “cải thiện đời sống”…  Dĩ nhiên bác sĩ thời nay nhờ tiến bộ khoa học kỹ thuật, khoa học y học nên tài năng hơn chúng tôi ngày xưa nhiều. Sự vô lý ở chỗ một cử nhân 4 năm, học thêm 2 năm thì đã là “thạc sĩ” còn bác sĩ 6 năm thì coi như cử nhân!

Rõ ràng với nghề y ở Việt Nam ngày nay “thu nhập và áp lực công việc chưa tương xứng”, nhưng đáng ngại hơn là ngày càng nhiều vụ vi phạm đạo đức, càng nhiều vụ hành hung thầy thuốc không được giải quyết rốt ráo. Có cái gì đó bất thường ở đây trong mối tương quan thầy thuốc – bệnh nhân vốn đầm ấm từ ngày xa xưa.

Mối tương quan thầy thuốc – bệnh nhân đã có nhiều thay đổi, thưa bác sĩ? 

– Thời xa xưa, thầy thuốc là “phù thủy”, mối quan hệ là bất bình đẳng, cha chú, gọi dạ bảo vâng. Rồi khi ngành y bị thương mại hóa, bệnh nhân trở thành khách hàng, người tiêu thụ (consumer) còn thầy thuốc thành người cung cấp dịch vụ (health care provider) thì “khách hàng là Thượng đế”, nên phải chiều chuộng bệnh nhân, cung cấp càng nhiều dịch vụ càng tốt để làm… kinh tế!

Mới đây, ở Mỹ đã có một phim báo động: Một nền y học vì đồng tiền (Money-driven Medicine). Cả hai mối tương quan đó đều không tốt, không phải. Ngày nay khuynh hướng là cần có sự hợp tác, đồng thuận hai chiều và cần tôn trọng tính tự chủ của hai bên (autonomy). Vì thế vai trò truyền thông giữa thầy thuốc bệnh nhân trở nên rất quyết định, nên đã có khái niệm “truyền thông trị liệu” (therapeutic communication).

Người thầy thuốc hôm nay cần có nền tảng văn hóa rộng. Học về truyền thông, về khoa học hành vi (tâm lý, xã hội, nhân chủng…), về giáo dục sức khỏe, nâng cao sức khỏe, quan tâm tới chất lượng cuộc sống chứ không chỉ biết chữa bệnh tật. Mô hình bệnh tật nay cũng đã thay đổi. Bệnh nhân ngày càng trở thành “thầy thuốc” cho chính mình, không bị lệ thuộc vào thầy vào thuốc như xưa. Thế nhưng cũng có những nguy cơ như dựa vào thông tin trên Internet bệnh nhân tự chẩn đoán, tự điều trị dẫn đến những hậu quả đáng tiếc khác.

Một cuộc sống hạnh phúc, một cá nhân hạnh phúc, theo quan điểm của ông là gì?

– Có thứ hạnh phúc bền bỉ, lâu dài và có thứ hạnh phúc mong manh, chốc lát. Một người trúng số độc đắc sẽ rất hạnh phúc, một người đoạt vương miện hoa hậu sẽ rất hạnh phúc… Nhưng đó thường là hạnh phúc trong chốc lát, vì chẳng bao lâu nó bay biến… Hạnh phúc lâu dài thì đó chính là sự an lạc trong thân tâm. Có thể tóm trong mấy chữ là từ bi hỷ xả. Có tâm Từ ái thì tâm hồn luôn rộng mở, biết yêu mình, yêu người, yêu thiên nhiên, biết bảo về môi trường sống, môi trường văn hóa tốt đẹp; có tâm Bi mẫn thì biết sẻ chia, đùm bọc, giúp đỡ… Có tâm Hỷ thì xóa bỏ được lòng ghen ghét, ganh tỵ, hận thù và có tâm Xả thì biết đủ, kham nhẫn tri túc…Thứ hạnh phúc đó có thể sẻ chia, lan tỏa.

 

Hiện nay trong thời đại đầy bất trắc, lo âu, một số quốc gia đã đi tìm một thứ hạnh phúc bền bỉ lâu dài cho quốc dân qua khái niệm GNH (Gross National Happiness = Tổng hạnh phúc quốc gia) thay vì GNP (Gross National Product = Tổng sản phẩm quốc nội) là chỉ dựa trên tăng trưởng kinh tế đơn thuần. Người ta nhận ra nhiều quốc gia có tăng trưởng kinh tế cao mà người dân không có được hạnh phúc. GNH dựa trên 4 yếu tố chính: bảo vệ môi trường thiên nhiên, môi trường văn hóa, sức khỏe và tuổi thọ, chánh quyền vì dân…

Tóm lại, hạnh phúc cá nhân quyện trong hạnh phúc tổng thể.

Trân trọng cảm ơn bác sĩ đã chia sẻ với bạn đọc Thế Giới Tiếp Thị Online.

HOA ĐINH

…………………………………………………………………………………..

Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc, nguyên Giám đốc Trung tâm Truyền thông – giáo dục sức khỏe, được biết đến với nhiều tư cách: bác sĩ, nhà văn; nhà thơ, nhà tư vấn tâm lý…

Ông đã xuất bản 40 tác phẩm với nhiều chủ đề, cho nhiều đối tượng, lứa tuổi khác nhau. Một số tác phẩm của ông được tái bản nhiều lần và được công chúng yêu thích: Già ơi chào bạn, Gió heo may đã về, Thư gửi người bận rộn, Nghĩ từ trái tim, Viết cho các bà mẹ sinh con đầu lòng, Những người trẻ lạ lùng, Viết cho tuổi mới lớn…

……………………………………………………………………………………

Lời Ngỏ: ”KHI NGƯỜI TA LỚN”

By Leave a Comment

 

KHI NGƯỜI TA LỚN

Nói với tuổi “teen”

 Teen, đó là lứa tuổi từ 10 – 19 theo quy định của Tổ chức sức khỏe thế giới (WHO). Trong suốt 9 – 10
năm trời đó, các em phải trải qua một giai đoạn khó khăn nhất của cuộc sống với nhiều bất trắc, nguy cơ, nhưng cũng đầy tiềm năng và triển vọng. Các em như con sâu nằm trong kén, phải vặn mình chuyển hóa để trở thành một cánh bướm đầy màu sắc nhởn nhơ bay lượn giữa bầu trời xanh.
Đó là lứa tuổi với nhiều thay đổi lớn lao và đột ngột, làm ngỡ ngàng không chỉ cho người lớn mà còn
cho chính các em. Thế giới bí mật của những thay đổi đột ngột về thể chất đó nếu không được hướng
dẫn thấu đáo, tường tận, sẽ gây hoang mang, sợ hãi không cần thiết, dễ dẫn đến những hành vi có hại
không ngờ. Nhưng những thay đổi trong cảm xúc, trong các mối quan hệ trong gia đình và xã hội mới
thật là phức tạp, đáng lo ngại. Tình trạng tự tử, bỏ nhà đi bụi, tâm thần ngày càng báo động ở lứa tuổi này trong nhịp sống thay đổi nhanh chóng nhiều khi vượt cả ra ngoài tầm kiểm soát. Điều cốt lõi lại chính là ở các em, chính bản thân các em, không phải ai khác.
Chỉ có ta mới cứu nổi ta thôi. Ta cần trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ đối với cuộc sống. Trang bị
từ bên trong kia. Nội lực mà thâm hậu rồi thì không còn sợ tác động gì từ bên ngoài. Sự tự trui rèn này
không thể dựa vào nhà trường, dựa vào bè bạn, người ngoài được. Mỗi người tự trang bị cho mình, để có thể đứng trên đôi chân của mình. Gần đây nhiều bạn trẻ mới mười tám đôi mươi đã là những tấm gương sáng lập nghiệp, vào đời, tiến thân bằng con đường riêng của mình, thật đáng khâm phục. Bên cạnh đó cũng không ít những trường hợp gục ngã, đáng tiếc trong khi tưởng là có nhiều điều kiện tốt nhất để vươn lên. Vấn đề là ý chí, là nghị lực. Cái mà không ai có thể cung cấp, biếu tặng cho ta được.
Về sức khỏe, một hành vi hình thành từ lứa tuổi teen sẽ có tác động kéo dài suốt cả cuộc đời. Một teen
uống rượu sẽ nhanh chóng thành một người nghiện rượu, một teen hút thuốc sẽ nhanh chóng góp phần
gia tăng tỷ lệ tử vong vì ung thư phổi trong tương lai…
Một bác sĩ chuyên khoa tuổi teen sau nhiều năm chiêm nghiệm bảo: Chỉ có mỗi một liều thuốc để chữa, đó là thời gian! Phải, chỉ có thời gian, vì không bao lâu nữa, một teen hôm nào sẽ trở thành một người lớn, chững chạc vào đời và cái tuổi mộng mơ “một thời trẻ dại” kia đã lùi vào dĩ vãng, đã xóa dần trong ký ức, cho đến một hôm trong gia đình bỗng xuất hiện một làn sóng teen mới, một dòng thác lũ mới đang ào ạt kéo đến. Không có gì ngăn được sóng, chặn được thác, mà chỉ có cách khơi dòng để làm… thủy điện!
Một cậu bé thấy tội nghiệp một con sâu bướm đang oằn mình trong tổ kén đã xé toang cái kén giúp sâu mau chóng được giải thoát, nhưng lạ thay, con bướm non đã trở nên què quặt, lăn lộn mà không cất cánh bay lên được nữa. Bướm non cần trải nghiệm, trui rèn, cần bước qua những nỗi khó khăn kia để hoàn thành một tiến trình hóa bướm. Teen cũng vậy. Đó là lúc học thành người, học nên người.
Những bài viết nhỏ này dành cho em, và có thể cho cả các bậc phụ huynh, nhằm chia sẻ ít nhiều kinh nghiệm của một người thầy thuốc, một phụ huynh và cũng là một… teen cách đây hơn nửa thế kỷ… về rèn luyện trí đức, về học hành thi cử, về lối sống, về mối quan hệ cha mẹ và con cái…
Tuổi “hồng” là một tuổi đặc biệt, rất đặc biệt. Nó không còn “xanh” nữa, mà nó cũng chưa hẳn “đỏ”, nói khác đi, nó đang chuyển từ xanh sang đỏ, chuyển từ sống sít qua chín chắn. Cái giai đoạn đó tuyệt đẹp nhưng cũng rình rập rất nhiều nguy cơ. Đó là tuổi chuyển tiếp, có những thay đổi lớn và đột ngột. Tự dưng cao vọt lên, tự dưng bể tiếng, tự dưng xuất tinh đầy quần, tự dưng kinh nguyệt, tự dưng tim rung động, ngất ngây, đau khổ. Người ta lãng mạn, mộng mơ, lý tưởng, muốn chứng tỏ, đó là thời điểm dễ bị… dụ nhất vào những cuộc đua đòi, thuốc lá, ma túy, tốc độ. Sự kiểm soát bên ngoài bởi cha mẹ, thầy cô không còn nữa, vì “con đã lớn”, mà chuyển thành sự tự kiểm soát, kiểm soát bên trong, mà sự kiểm soát này chưa định hình, chưa kinh nghiệm. Người ta nhiều lúc muốn là người lớn để tự lập, tự quyết mà nhiều lúc lại cứ muốn là trẻ con để được nuông chiều. Đây là lúc mà cả “hai phe” đều cần sự hiểu nhau, phe cha mẹ và phe con cái. Cha mẹ lúc đó cũng… khổ lắm, loay hoay lắm, vì họ cũng bước vào một lứa tuổi khác, cũng nhiều xáo trộn tâm sinh lý khác, tuổi hườm hườm và cha mẹ con cái cứ thế mà… ngút nhau, hầm hầm nhau, cay đắng nhau, thương mà không thể tỏ bày như xưa nữa.
Đó là lúc tuổi “teen” rất cần một sự thấu cảm và giúp đỡ của người lớn, cần có sự tôn trọng, biết lắng nghe, biết giữ bí mật, chân thành chia sẻ của người lớn. Người lớn, không nhất thiết là cha mẹ. “Sẩy cha còn chú, sẩy mẹ bú dì”! Cần có một ông chú, ông cậu, bà dì, bà cô. Cần có một thầy cô giáo. Ông cha cố cũng được. Ông sư cũng tốt. Một người đàn anh, đàn chị để có thể chia sẻ. Hoặc một bác sĩ. Một phòng tham vấn, tại sao không?

Sài Gòn, 2017
Bs. Đỗ Hồng Ngọc

Càphê Thứ 7: Trao đổi về Thiền ”Quán Niệm Hơi Thở”

By Leave a Comment

Thư gởi bạn xa xôi,

Càphê Thứ7: Trao đổi về Thiền “Quán Niệm Hơi Thở” dưới góc độ khoa học

Thứ bảy 20.1.2018, Cà phê Thứ7 của nhạc sĩ Dương Thụ có một buổi sinh hoạt “Gặp Gỡ & Đối Thoại” đầu năm khá thú vị về Thiền Quán Niệm Hơi Thở (Anapanasati), do Bs Đỗ Hồng Ngọc phụ trách và Gs Nguyễn Văn Trọng ”chủ trì”!

Thú vị vì trước đó một tuần, Gs Trọng đã có buổi trình bày về cuốn sách mới dịch của ông: Một hướng dẫn cho người bối rối của E.F.Schumacher.  Có vẻ như buổi nói chuyện chủ đề Thiền ”Quán niệm hơi thở” của mình cũng là để giới thiệu một cách cụ thể hơn giúp cho người ta “bớt bối rối, bớt hoang mang” trong một xã hội ngày càng có vẻ phức tạp chăng nên có khá đông bạn bè tham dự.

Trong Lời dẫn, mình đã viết:

Hơn hai ngàn năm trăm năm trước, một nhà minh triết phương Đông – Đức Phật – bảo đừng vội tin, hãy đến nếm thử đi rồi biết! Đến là thực hành. Nếm thử là cảm nhận. Phải tự mình thực hành và tự mình cảm nhận. Không thể nhờ ai khác. Rồi Ngài vạch ra một con đường “thoát khổ” cho chúng sanh:

« Đây là con đường độc nhất dẫn tới thanh tịnh cho chúng sanh, diệt trừ khổ ưu, thành tựu chánh trí, chứng đắc Niết-bàn »…(Satipathana, Thích Minh Châu dịch).

Đó là Thiền Anapanasati còn được gọi là An-Ban Thủ Ý, “Nhập tức xuất tức niệm” hay Quán Niệm Hơi Thở. Ana là thở vào, Apana là thở ra và Sati là niệm, là nhớ, nghĩ.  

Chỉ có vậy thôi sao ? Chỉ có vậy. Mà vô vàn.

Gần đây các nhà y sinh học, tâm lý học, hợp tác cùng các nhà sư, dùng các kỹ thuật mới như EEG, PET, fMRI…  nhằm khám phá những “bí nhiệm” của Thiền để ứng dụng vào đời sống. Hiệu quả đã có thể chứng minh. Nhưng Thiền Phật giáo không dừng ở đó, mà còn nhằm đến sự giải thoát, giác ngộ.

Thời nay dù vật chất ngày càng đầy đủ, khoa học kỹ thuật tiến bộ như vũ bão mà đời sống con người thì ngày càng căng thẳng, lo âu, luôn sống trong đe dọa của chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh… Gần đây, một thứ bệnh mới, trầm trọng, khó chữa là S.A.D, chữ viết tắt của Stress (căng thẳng), Anxiety (lo âu, sợ hãi) Depression (trầm cảm). Các nhà Tâm lý trị liệu, các nhà y học, phải tìm đến Thiền định đã có từ ngàn xưa để chữa trị như MBSR, MBCT… Ngành Giáo dục Mỹ gần đây cũng đưa ra một chương trình giảng dạy về sự Tử tế, gọi là Kindness Curriculum, cũng lại dựa trên Thiền định.

Buổi trao đổi hôm nay chỉ nhằm cung cấp thêm một cái nhìn từ góc độ y sinh học của một người thầy thuốc về Thiền Quán Niệm Hơi Thở.

BTC cho biết gần trăm người hiện diện, vì phòng ốc quá hẹp, một số không ít phải ra về. Tuy nhiên, vì có thực hiện live stream nên đã có trên 800 người theo dõi qua facebook.

Hôm đó có nvquyen quay một video clip, nay mai sẽ post lên đây để nếu muốn bạn có thể theo dõi chi tiết. Hôm nay bạn xem trước vài hình ảnh thôi nhé.

Hôm nay cũng sẽ trả lời vài câu hỏi của các bạn đồng nghiệp trẻ (chừng mươi bác sĩ, dược sĩ tham dự) muốn mình chia sẻ một chút kinh nghiệm riêng về ”tào lao” sao cho thành công. Thực tế, mình chẳng bao giờ có sự chuẩn bị nghiêm túc ”giáo trình giáo án” chi cả, chỉ là trao đổi, đối thoại thôi mà, những điều từ trong bụng, từ kinh nghiệm bản thân, với tất cả sự chân thành thế thôi.

Dĩ nhiên trước mỗi buổi ”tào lao” như vậy, mình cũng tự hỏi: Nói với ai đây? Nói cái gì đây?… như thường lệ, và ghi chú vòng vèo một ”sơ đồ” để giúp trí nhớ. Thực tế, tùy đối tượng mà sơ đồ này hoàn toàn có thể ”sụp đổ”, không được ngó tới! Vậy đó, cho nên buổi giao lưu thường rất nhẹ nhàng, vui vẻ. “Vui thôi mà”.

Thứ hai, mình không thích trình chiếu slides. Nó có vẻ ”bó buộc” quá, cứng ngắc quá, trang trọng quá… Chỉ ở một số trường hợp mới phải dùng đến. Lạm dụng không nên. Thực tế khi không có máy chiếu, bị cúp điện… thì có thể bị gãy đổ. Trao đổi, giao lưu, trò chuyện trực tiếp bao giờ cũng sinh động hơn, ”tâm truyền tâm” hơn, không bị máy móc, kỹ thuật che lấp. Nhớ Socrates cũng thường đứng ngoài đường mà trò chuyện, Phật cũng ngồi dưới gốc cây mà ”thuyết” đó thôi…

Dĩ nhiên đây chỉ là những câu trả lời cho buổi ”phỏng vấn bỏ túi” của mấy bạn đồng nghiệp trẻ về ”kinh nghiệm tào lao” đó thôi (!).

 

”Lá bùa” để giúp trí nhớ cho buổi giao lưu!

 

 

 

 

Đỗ Hồng Ngọc và Nguyễn Văn Trọng thoải mái trong một buổi cà phê sáng thứ bảy!

 

 

Sử dụng Flipchart để viết vẽ rất tiện, linh hoạt hơn dùng máy chiếu slides.

Thở bụng: Cơ hoành là cơ hô hấp chính, chịu trách nhiệm 80% hoạt động hô hấp.

Trung khu hô hấp nằm bên ngoài vỏ não. ”Quán niệm hơi thở” giúp ”giải phóng” vỏ não, nơi tiêu thụ quá nhiều năng lượng cho những chuyện vô bổ!

Buổi trò chuyện khá sôi nổi, hào hứng. Nhiều câu hỏi-đáp thực tế, trao đổi kinh nghiệm bản thân…

 

Hẹn thư sau,

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

“Bí quyết sống khỏe”

By Leave a Comment

 

”Bí quyết sống khỏe”

Ghi chú: Ngày Thứ bảy 16.12.2017 vừa qua, trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch Tp.HCM tổ chức một buổi ”hội thảo” về Bí quyết sống khỏe dành cho các bệnh nhân đang sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại Phòng Khám Bác sĩ Gia đình của Trường.

PGS TS BS Nguyễn Thanh Hiệp, hiệu phó, tha thiết mời tôi đến chia sẻ đôi điều… Tôi hỏi em muốn tôi nói về vấn đề gì? Hiệp (một học trò cũ của tôi) bảo Thầy muốn nói gì cũng được! Tôi có được 30 phút. Vì còn nhiều chuyên gia khác (Tâm lý có cô TS Lý Thị Mai, Dinh dưỡng: TS Bs Yến Phi, Nhi khoa TS Bs Hiệp, Bs Bình, Thể dục thể thao: Bs Song Hà…).

 Tôi chỉ dùng flipchart (bảng giấy) để vừa nói, vừa viết, vẽ… cho gọn vì dự định chỉ nói ” ba điều bốn chuyện” là xong. Tuy vậy cũng có Bs Nguyên Hùng, bộ môn Khoa học hành vi – Giáo dục sức khỏe do tôi phụ trách trước đây, ghi lại hình ảnh này. Hùng không ”chuyên nghiệp” lắm nên âm thanh và hình ảnh không được rõ. Tuy vậy, một số bạn ở xa không tham dự được muốn tôi cứ ”post” lên… coi chơi cho vui. Thôi thì…

Cảm ơn Nguyên Hùng, cảm ơn nvquyen,

Đỗ Hồng Ngọc.


 

 

 

Trường thuốc Sài Gòn ngày tháng cũ

By Leave a Comment

 

Trường thuốc Sài Gòn ngày tháng cũ

06:33 AM – 26/11/2017                      Thanh Niên

Đi ngang góc đường Võ Văn Tần – Lê Quý Đôn (TP.HCM) ai cũng biết số nhà 28 Võ Văn Tần là Bảo tàng Chứng tích chiến tranh, nhưng ít người rõ nơi này ngày xưa là chùa Khải Tường, được lập theo lệnh vua Minh Mạng để ghi dấu tích nơi ngài chào đời và sau đó là Trường thuốc Sài Gòn.

 

Trường Y khoa Đại học đường tại số 28 đường Trần Quý Cáp, nay là Võ Văn Tần   ẢNH: T.L

 

Nơi tập hợp những giáo sư cự phách

Người Pháp đã chiếm ngôi chùa để lập đồn lính. Đến tháng 12.1860 viên đại úy Barbet, chỉ huy trú đóng, bị nghĩa quân phục kích giết chết. Khoảng năm 1947 thì số nhà 28 này tấp nập sinh viên (SV) trường thuốc. Trường thuốc ngày xưa mang tên Y Dược hỗn hợp Đại học đường (Faculté mixte de Médecine et de Pharmacie) được thành lập sau Hiệp định Genève. Trước năm 1947, đây là chi nhánh của Trường Y khoa Đông Dương thuộc Viện Đại học Đông Dương đặt ở Hà Nội.

Trường thuốc y dược hỗn hợp này ít được biết đến vì chẳng có ngôi trường to đùng như bây giờ. Trường thuốc ngày ấy được đặt trong một tòa nhà cũ kỹ, trước kia là nhà của một bà bác sĩ, lùi mình vào giữa một sân rộng với rào cây xanh tươi, mang số 28 ở góc đường Testard – Barbet một vùng yên tĩnh, ít ai qua lại. Vì trường đặt trong một ngôi biệt thự, chẳng cải tạo lại nên giảng đường là những phòng nhỏ bé, chật hẹp.

 

Bài phóng sự Trường thuốc Sài Gòn của báo Đời Mới (năm 1959) cho biết: “Chỉ có ba gian ở tầng lầu trên dùng cho cả hai trường y dược nên nhiều khi không đủ, SV phải đi học nhờ ở những nơi khác như Viện Pasteur, ở phòng thí nghiệm vật lý học đường hay ở ngay nhà xác Chợ Rẫy khi học giải phẫu. Tại trường, lớp học chỉ vừa đủ để chứa một ít SV nên mỗi năm vô thêm người là cả vấn đề. Lúc sơ khai, nhà trường đóng những bàn nhỏ vừa cho hai người ngồi. Gặp phải “nạn nhân mãn”, ông viện trưởng nghĩ ra một diệu kế là cưa ngay mặt bàn làm hai theo chiều dài để tăng số bàn gấp đôi…”. Các “ông thầy” Nguyễn Chấn Hùng, Đỗ Hồng Ngọc, Trần Đông A, Ngô Thế Vinh, Trương Thìn…. thuở SV chắc đã từng ngồi trên những cái bàn này?

 

Dù nhỏ và chật hẹp như vậy nhưng vào đầu năm 1960, Trường Y Dược hỗn hợp có một dàn giáo sư (GS) cự phách. Được biết đến là GS Khoa trưởng Phạm Biểu Tâm, Phụ tá khoa trưởng là GS Ngô Gia Hy và 83 GS – bác sĩ (BS) Việt lẫn nước ngoài như GS Trần Quang Đệ, GS Nguyễn Đình Cát, GS Trần Ngọc Ninh, GS Nguyễn Ngọc Huy, BS giảng sư Trần Lữ Y, Bùi Duy Tâm, Nguyễn Phước Đại… Khoảng đầu thập niên 1960, Trường Y Dược hỗn hợp tách ra và đổi tên thành Y khoa Đại học đường.

 

Thời nào cũng vậy, mộng ước của cha mẹ của các cô gái là kiếm được chàng rể “BS, kỹ sư” cho nở mày nở mặt với thiên hạ. Tôi thì không dám mơ trở thành BS vì chỉ ham chuyện văn chương còn những thằng bạn tôi, khi còn học trung học đã mơ đời BS nên từ khi lên lớp đệ tam (lớp 10) đã chọn ban A để dễ dàng thi lấy chứng chỉ SPCN (Sciences Physiques, Chimiques et Naturelles) hoặc chứng chỉ sinh lý – sinh hóa. Khi có chứng chỉ này được xem như vào lớp dự bị y khoa. SV phải vượt qua kỳ thi tuyển vì sĩ số có hạn. Niên khóa 1971 – 1972, 952 thí sinh dự thi nhưng chỉ có 203 người vượt vũ môn (trong đó 65 nữ SV). Sau 6 năm học tập và thực tập tại các bệnh viện (chưa kể năm dự bị), SV được xem là y sĩ và có thể hành nghề tại các bệnh viện. Nhưng nếu muốn có được bằng BS y khoa, y sĩ phải trình một luận án trước một hội đồng gồm 5 thành viên. Bằng BS y khoa do trường y khoa cấp được xem là tương đương với văn bằng y khoa nước ngoài.

 

GS Phạm Biểu Tâm nói chuyện với SV tại tòa nhà số 28 đường Testard, sau đổi lại là Trần Quý Cáp (nay là Võ Văn Tần) ẢNH: LIFE

 

Ngôi trường mới của thầy thuốc

 

 

 

Ngày 9.5.1963 là ngày đặt viên đá đầu tiên xây dựng trung tâm giáo dục y khoa (TTGDYK) tại đường Hồng Bàng (Chợ Lớn), nay là Đại học Y Dược TP.HCM, với thiết kế của công ty kiến trúc Mỹ Smith, Hinchman&Grylls và đoàn kiến trúc sư VN do kiến trúc sư Ngô Viết Thụ hướng dẫn. Bắt đầu từ năm 1961, hai bên đã cộng tác để thiết lập đồ án kiến trúc nói trên. Khoảng tháng 6.1962, hai bên đã hoàn thành đồ án xây cất TTGDYK với đầy đủ các chi tiết. Trường có nhiều phòng thí nghiệm, những giảng đường với 200 chỗ ngồi, một đại thính đường với 450 chỗ ngồi, một thư viện 200 chỗ ngồi, một quán cà phê và một bệnh viện y khoa. Với cơ sở lớn như vậy, hằng năm chỉ có độ 200 BS y khoa và 50 nha sĩ tốt nghiệp.

Sau ba năm xây dựng, ngày 16.11.1966, chính quyền Sài Gòn đã làm lễ khánh thành TTGDYK với kinh phí xây dựng là 150 triệu đồng. GS Phạm Biểu Tâm đã đọc một bài diễn văn khai mạc trong đó có đoạn đáng chú ý: “Trung tâm này sẽ xứng danh là một TTGDYK vào bậc nhất nhì vùng Đông Nam Á”.

Sau này, trường được gọi là Y khoa Đại học đường Sài Gòn trực thuộc Viện Đại học Sài Gòn. Trong gần 10 năm cộng tác giữa hai phía, trường đã hợp tác chặt chẽ với 20 bộ môn của 19 trường y tại Mỹ. Ngoài việc 140 giảng viên VN được huấn luyện tại Mỹ từ 6 tháng đến 6 năm, phía Mỹ đã gửi đến VN lượng sách, báo đồ sộ cho thư viện và một lực lượng ban giảng huấn hùng hậu với 171 giảng viên, trong đó 22 chủ nhiệm bộ môn, 37 giảng viên hợp tác dài hạn, 112 hợp tác ngắn hạn, với những tên tuổi lớn của y khoa Mỹ lúc bấy giờ. Từ ngôi trường y khoa này, xuất hiện một loạt BS tài ba, những GS – tiến sĩ y khoa đầu ngành nổi tiếng tại VN hiện tại. Nhiều thế hệ BS kế tục, đã và đang được đào tạo bởi các GS-BS thi đậu vào TTGDYK năm đầu tiên.

Năm 1976, các trường Y khoa Đại học đường Sài Gòn, Dược khoa Đại học đường Sài Gòn, Nha khoa Đại học đường Sài Gòn và Trường Đào tạo cán bộ y tế miền Nam hợp nhất thành Trường đại học Y Dược TP.HCM trực thuộc sự quản lý của Bộ Y tế.

 

Từ năm 1947 đến nay, 70 năm qua, Trường đại học Y Dược TP.HCM ngày càng phát triển, cũng nên nhớ lại địa chỉ 28 Võ Văn Tần – nơi xưa kia đã có một trường đào tạo những sinh viên trường thuốc “sẽ săn sóc miễn phí cho người nghèo và không bao giờ đòi hỏi một thù lao quá đáng so với công việc làm” (trích lời thề Hippocrates do BS Nguyễn Đình Cát dịch).

Lê Văn Nghĩa

(báo Thanh Niên)

…………………………………………………………………………………………

Trường Đại học Y khoa Sài Gòn

Trường Đại học Y khoa Sài Gòn là trường đại học đào tạo bác sĩ y khoa của Việt Nam Cộng hòa. Đây là một phân khoa đại học của Viện Đại học Sài Gòn.

Trường Đại học Y khoa đầu tiên ở Việt Nam là Trường Y khoa Đông Dương thuộc Viện Đại học Đông Dương (tiếng Pháp: Université de l’Indochine) đặt ở Hà Nội. Năm 1946 mở thêm một trường phụ thuộc ở Sài Gòn với tên Faculté de Médecine et de Pharmacie de Hanoi, Section de Saigon. Sau Hiệp định Genève năm 1954, cơ sở và nhân sự được dời từ ngoài Bắc vào Sài Gòn dưới tên mới: Faculté de Médecine et de Pharmacie, Université de Saigon. Đó là khởi điểm của trường Y khoa riêng của Sài Gòn. Khoảng 2/3 sinh viên y khoa Hà Nội cùng các giáo sư cũng di cư vào Nam tăng sĩ số và giảng viên.

Trụ sở của trường là số 28 đường Testard gần góc với đường Barbé (sau năm 1955 đổi là Trần Quý Cáp và Lê Quý Đôn). Đó nguyên là đất cũ của ngôi chùa Khải Tường lịch sử. Sang thời Pháp thuộc chùa bị phá. Lấp lên trên nền chùa cũ là biệt thự tư gia. Năm 1940 nữ bác sĩ Henriette Bùi, mở dưỡng đường sản phụ khoa ở đó. Bà là nữ bác sĩ đầu tiên của Việt Nam, cũng là con gái của nghị viên Bùi Quang Chiêu, một nhân vật chính trị quen thuộc ở Nam Kỳ. Bà đã hiến biệt thự cho chính phủ để trường có nơi hoạt động.

Năm 1955 Bệnh viện Bình Dân được lập để làm nơi thực nghiệm giải phẫu, bổ túc thêm cho Bệnh viện Chợ Rẫy. Năm 1956 thì mở Bệnh viện Nhi đồng trên đường Sư Vạn Hạnh; đó là cơ sở y tế đầu tiên tại Việt Nam dành riêng cho nhi khoa.[4] Cùng năm đó Trường mở riêng Cơ thể học Viện ở đường Trần Hoàng Quân, cạnh Bệnh viện Hồng Bàng.

Tháng Tám năm 1961, Trường tách Y khoa và Dược khoa làm hai. Năm 1963 thì tách Nha khoa ra khỏi. Cũng vào những năm này các giáo sư người Pháp lần lượt giải nhiệm và ban giảng huấn chuyển qua tay người Việt. Năm 1962 là năm cuối cùng bằng Bác sĩ Y khoa của Viện Đại học Sài Gòn được công nhận tại Pháp.

Trường Đại học Y khoa giữ nguyên địa chỉ ở số 28 đường Trần Quý Cáp đến Tháng Sáu năm 1966 thì dọn đến địa điểm mới là Trung tâm Giáo dục Y khoa vừa hoàn tất trên Đại lộ Hồng Bàng. Kinh phí 4 triệu rưởi Mỹ kim một nửa do cơ quan USAID của Hoa Kỳ tài trợ với sự trợ lực của Hội Y khoa Hoa Kỳ (American Medical Association, AMA), 50% góp từ ngân sách quốc gia Việt Nam Cộng hòa. Cơ sở mới được một nhóm kiến trúc sư Mỹ Việt thiết kế, trong đó Công ty CRS (Houston) là trưởng nhóm Hoa Kỳ, và Văn phòng tư vấn kiến trúc của KTS Ngô Viết Thụ là trưởng nhóm Việt Nam. Sau khi xây dựng xong, nhóm kiến trúc sư Mỹ Việt đang tiến hành thiết kế bệnh viện Y khoa thực hành cho trường Y tại một khu đất lân cận (có sân bay trực thăng) nhưng phải ngưng khi chính thể Việt Nam Nam Cộng hòa sụp đổ.

Ở Gia Định thì đặt Trung tâm Thực tập Y khoa trong Bệnh viện Nguyễn Văn Học dưới sự điều hành của Tổng quản đốc làm nơi sinh viên y khoa đem áp dụng kiến thức điều trị.

Ngoài 1 năm đầu dự bị khoa học tổng quát, học trình y khoa chính quy là sáu năm theo khuôn mẫu y khoa Pháp. Hai năm đầu học các môn cơ thể học, mô học, sinh hóa học, sinh lý, và triệu chứng học. Năm thứ ba và tư học các môn cơ thể bệnh lý, nội khoa và ngoại khoa. Cũng hai năm này sinh viên bắt đầu đi thực tập ở các bệnh viện.

Năm thứ năm và sáu chuyển sang các môn bệnh lý chuyên môn: nhi khoa, sản phụ khoa, tâm thần… và tăng thời gian thực tập ở các bệnh viện.

Năm thứ sáu cũng là năm hoàn tất luận án.

 

Một buổi trình luận án 1960

Sau buổi trình luận án của 2 Bs tân khoa: Nguyễn Khắc Minh, Đào Hữu Anh tại Đại học Y Khoa Sài Gòn (1960); với Hội đồng Giám khảo, hàng trước từ trái: Giáo sư Nguyễn Hữu, Giáo sư Phạm Biểu Tâm, Giáo sư Trần Đình Đệ, Giáo sư Trịnh Văn Tuất. (Bs Nguyễn Khắc Minh, Bs Đào Hữu Anh, cả hai đều trở thành giáo sư của trường Y Khoa sau này).

 

Đọc Lời thề Hippocrate

 

Serment d’Hippocrate:

 “ En présence des Maîtres de cette école, de mes chers Condisciples et devant l’Effigie d’Hippocrate, je promets et je jure, au nom de l’Être Suprême, d’être fidèle aux lois de l’honneur et de la probité dans l’exercice de la Médecine. Je donnerai mes soins à l’indigent et n’exigerai jamais un salaire au-dessus de mon travail. Admis dans l’intérieur des maisons, mes yeux n’y verront pas ce qui s’y passe, ma langue taira les secrets qui me seront confiés, et mon état ne servira pas à corrompre les mœurs ni à favoriser le crime. Respectueux et reconnaissant envers mes Maîtres, je rendrai à leurs enfants l’instruction que j’ai reçue de leurs pères.

Que les homes m’accordent leur estime si je suis fidèle à mes promesses!

Que je sois couvert d’oppobre et méprisé de mes confrères si j’y manque!

……………………………………………………………………………………….

(theo Tài liệu Dr HKCUONG)

 

“Chân dung Văn Học Nghệ Thuật & Văn Hóa” của Ngô Thế Vinh

By Leave a Comment

Vài nét về “Chân dung Văn Học Nghệ Thuật & Văn Hóa”

của Ngô Thế Vinh

Đỗ Hồng Ngọc (Đỗ Nghê)

 

 

Ngô Thế Vinh là một thầy thuốc, một bác sĩ y khoa. Nên dù là một nhà văn, nhà báo, nổi tiếng với nhiều tác phẩm, đặc biệt những cuốn sách viết về dòng Mekong gần đây của anh, thì người ta vẫn thấy thấp thoáng bóng blouse trắng. Anh luôn nhìn con người như một tổng thể, thân tâm nhất như. Cho nên những bài viết của anh về các văn nghệ sĩ và các nhà văn hóa trong cuốn tuyển tập này luôn có những chi tiết, những góc nhìn của người thầy thuốc, lấp lánh tình người trong mỗi câu chữ.

 

Võ Phiến “nhà văn lưu đày”

Những ai từng đọc Võ Phiến, từng đọc “Đất nước quê hương’’ với nào áo dài, bánh tráng, tô cháo, chén chè, rụp rụp, đất nước, con người… thì coi bộ khi phải rời xa những thứ quấn quít đó của quê nhà, Võ Phiến đã khốn khổ thế nào!

Trong bài ‘’Một cốt cách ở đời’’ về cuốn sách có tựa là Cuối Cùng của Võ Phiến, tôi viết:

“Suốt một đời người đeo đẳng văn chương chữ nghĩa, chẻ sợi tóc làm tư, lặn lội vào những nẻo u uẩn ngóc ngách của lòng người, bỗng dưng cuối cùng hiện ra trước mắt một vầng sáng: Mộc Mạc

Xưa từng có xóm có làng

 Bà con cô bác họ hàng gần xa

Con trâu, con chó, con gà

Đàn cò, lũ sẻ, đều là cố tri.
(…)

Rồi bây giờ:

Thân tàn đất lạ chơi vơi
Trông lên chỉ gặp bầu trời là quen.

(Mộc Mạc, Võ Phiến)
Một người như thế thì đúng là một kẻ bị lưu đày. Lưu đày tự trong tâm khảm. Cho nên thầy thuốc Ngô Thế Vinh đã có một chẩn đoán chính xác, chỉ cần một dấu chứng (sign): ‘’… bữa ăn ở nhà ông bà Võ Phiến với bánh tráng thuần túy Bình Định nhúng nước, chấm nước mắm nhỉ chanh ớt đỏ au…” Rồi anh cho biết thêm: chanh, ớt đều hái ở vườn nhà, ngay tại Mỹ quốc!

 

Đinh Cường “đốn ngộ’’

Đinh Cường từng nói: “Tôi đã vẽ trong mọi hoàn cảnh, nơi chốn. Không biết để làm gì. Có lúc gần như tuyệt vọng, đôi khi thấy mình được cứu rỗi. Và tôi lại tiếp tục vẽ, tiếp tục suy nghiệm”.

Và, Huỳnh Hữu Ủy nhận xét về tranh Đinh Cường :“Không rực rỡ, không lạc điệu, một chất màu ủ và quánh mà vẫn nhẹ nhàng và reo ca như vàng kim. Một thứ dạ kim với bao nhiêu hào quang quay trở vào bên trong”. Phải. Quay trở vào bên trong. Là một Đinh Cường đốn ngộ vậy.

Ngô Thế Vinh cho biết có lúc Đinh Cường ‘’muốn loại bỏ mô thể /forme của sự vật để chỉ còn giữ lại cái chất liệu /matière thuần túy của sơn dầu” nhưng rồi cuối cùng anh vẫn trở về với hội họa tạo hình!

Bởi, “đi đâu loanh quanh cho đời mỏi mệt” (TCS). Sắc tức thị không/ không tức thị sắc rồi đó thôi! Ngô Thế Vinh nói đúng: giờ đây không cần ký tên dưới bức tranh, người ta vẫn nhận ra là tranh của Đinh Cường.

Nhớ năm 1993, khi tôi ở Boston thì Đinh Cường gởi tôi: “Mỗi lần moa đến thác Niagara, moa đều có cảm giác muốn nhảy ùm xuống thác như con diều rơi cho vực thẳm buồn theo của TCS vậy”.

Rồi mới thôi (2014), Đinh Cường trong bài thơ Phương nào viết “gởi Đỗ Hồng Ngọc”:

Vậy đó. ngàn năm trước ngàn năm sau
chỉ nghe Không Lộ hú dài tiếng thơ
hữu thời trực thượng cô phong đỉnh
trường khiếu nhất thanh hàn thái hư

Những ngày tháng nằm bệnh của Đinh Cường, chúng tôi bàn bạc tìm nhiều cách cứu vãn tình thế, không xong, như trong bài Pain, Painter, Paintings dạo đó tôi đã viết:

… Thân Trọng Minh thầy thuốc/ lắc đầu sợ khó qua/ con trăng này, không chắc/ cơn đau đã dập vùi…/ Ngô Thế Vinh tìm kiếm/ một pain specialist/ cho một người painter/ suốt đời tìm cái đẹp… (ĐHN).

 

“Khoảng trống’’ Nghiêu Đề

Lần nọ, Ngô Thế Vinh xin một tấm hình của ông cậu tôi, Nguiễn Ngu Í. Anh nói để viết về Nghiêu Đề, một người bạn mà anh gọi là ‘’bạn tấm cám’’. Có một bài phỏng vấn Nghiêu Đề của Nguiễn Ngu I trên Bách Khoa thời đó (khoảng 1970), trong loạt bài Sống và Viết với… ; Sống và Vẽ với…v.v… Họa sĩ Nghiêu Đề bày tỏ quan điểm nghệ thuật của mình: Ở quê tôi, có một giống chim lạ, sắc trắng, và dáng mong manh lắm, thường bay một mình trong đêm trăng. Người ta bảo nó bay mãi lên cao, và tan vào mặt trăng, không bao giờ trở lại. Tên nó là Nguyệt. Tiếng hót hay vô cùng. Không biết vì sao tôi yêu nó. Chỉ biết mỗi lần nó bay ngang cùng tiếng hát đã làm tôi xúc động. Bây giờ tôi nghĩ Nghệ Thuật tôi muốn là một cái gì hết sức tự nhiên như tiếng hót của chim Nguyệt vậy’’…

Trong ‘’Người bạn tấm cám Nghiêu Đề’’, Ngô Thế Vinh cho biết: Đó là “… một người bạn không ham muốn sở hữu một thứ gì. Sự nghiệp của anh chỉ là những dấu chân chim trên cát, mau chóng bị xóa nhòa bởi lớp sóng thời gian”. Cho nên đã có rất ít bài viết về Nghiêu Đề cho đến nay. Anh muốn lấp ‘’khoảng trống” đó. Bài viết của Ngô Thế Vinh là một kỳ công, không chỉ đầy đủ tiểu sử, quan niệm sống, quan niệm sáng tác mà còn sưu tập được một số hình ảnh, bìa sách, bìa báo quý giá của Nghiêu Đề.

Và tôi thật sự giật mình khi được xem bức Bố Cục Sen của Nghiêu Đề, vẽ năm 1986 khi anh đến Mỹ. Nghiêu Đề từng trả lời Nguiễn Ngu Í : “Nói về mình đã khó, giải thích cả tác phẩm mình nữa, thì thật quá sức…”  nhưng với cảm nhận của một người thưởng ngoạn, tôi tự giải thích cho mình được quá chớ phải không? Tôi không tin cái đẹp của tranh chỉ ở ‘’chất liệu’’, màu sắc, ánh sáng, hình thể… mà cái chính vẫn là ý tưởng, dù nhiều khi còn nằm trong tiềm thức của người họa sĩ ‘’bất khả thuyết’’. Tranh Nghiêu Đề với tôi không chỉ để ngắm nghía, mà để ngẫm suy.

Bố Cục Sen là một. Bố Cục Sen dĩ nhiên không phải Sen. Sen chỉ là cái cớ. Hãy nhìn kỹ mà coi. Từ những làn sóng cuồn cuộn xô bồ dưới kia vươn lên nhưng búp sen e ấp rồi đột ngột tách ra, vút lên trời cao, một đóa sen vừa nở: thiếu nữ!

Mà thiếu nữ trong tranh Nghiêu Đề, đến thi sĩ Luân Hoán cũng choáng: “… thế gian được mấy góc trời / để tay Thánh chúa vẽ môi mắt tình / dẫu từ đường nét hiển linh / nghìn năm em vẫn một mình khói sương”…

Nhưng thiếu nữ ở đây cũng chẳng phải thiếu nữ. Đôi mắt to để nhìn rõ nhân gian, tiếng kêu trần thế, một tay nâng cành dương liễu, một tay rưới giọt cam lồ: Quán Thế Âm Bồ-tát!

Hình như Nghiêu Đề đã tìm ra một lối thoát, như tiếng hót của chim Nguyệt… bay ngang bầu trời!

Cảm ơn Ngô Thế Vinh đã lấp “khoảng trống Nghiêu Đề”.

 

Và, “Tìm lại thời gian đã mất”

Trong Tìm lại thời gian đã mất, viết về người Thầy của chúng tôi ở trường Y thời đó (Y khoa Đại học đường Saigon) – Giáo sư Y khoa Phạm Biểu Tâm – anh đã vẽ nên một nhân cách của vị thầy, một trí thức chân chính, bằng những hồi ức cảm động.

Viết về Thầy nhưng cũng là viết về một thế hệ những người áo trắng, từ thuở còn là sinh viên đến khi là người thầy thuốc trong buổi nhiễu nhương của cuộc chiến tương tàn. Cũng là đoạn hồi ký của chính anh, chính tôi, những ngày gian khó dưới mái trường Y đầy uy nghiêm, đầy lý tưởng. Ngô Thế Vinh học trên tôi một năm nhưng cùng chung mái trường Y khoa suốt 6-7 năm trời, cùng làm báo Tình Thương với nhau nên gần gũi, thân thiết. Dưới mắt tôi, anh là một người bạn thâm trầm, kín đáo, đa cảm, mà như ráng giấu đi những cảm xúc để chỉ bày tỏ trên trang viết!

Tôi còn nhớ khi thầy Phạm Biểu Tâm đón lứa tân sinh viên chúng tôi vào trường Y ở 28 Trần Quý Cáp Saigon, Thầy ân cần dặn dò: “Nghề Y là một nghề cao quý, nếu mình muốn cao quý, nhưng cũng là một nghề thấp hèn, nếu mình muốn thấp hèn!”. Rồi Thầy nói thêm: “Trong đời làm nghề Y, không tránh khỏi đôi khi lầm lỗi, nhưng chỉ nên là những lỗi nhẹ để ân hận mà không nên để phải hối hận!”.

Năm 1988, khi Saigon (tp HCM) chuẩn bị thành lập trường Y riêng (nay là ĐHYK Phạm Ngọc Thạch), tôi đã đến thăm Thầy, xin thầy cho vài lời chỉ dạy. Thầy nói, “Trước hết phải Nghiêm”. Đúng vậy. Sinh mệnh bệnh nhân nằm trong tay người thầy thuốc. Thế hệ thầy thuốc chúng tôi đều đã học được điều này từ tấm gương của chính Thầy trong nếp sống, trong nghề nghiệp.

Hình như ai trong chúng ta rồi cũng có lúc ”tìm lại thời gian đã mất” phải không Vinh?

 

(ĐHN, Saigon, 8/2017)

 

Thư gởi bạn xa xôi (10/2017)

By Leave a Comment

Thư gởi bạn xa xôi (10/2017)

Chuyện năm học mới ở trường Y

 

Có gì mới không hả? Nhiều chớ. Nhưng làm biếng quá rồi. Nói chuyện gẫu bên tách café với bạn bè thì khoái hơn viết lách. Nhưng thôi, để mình kể bạn nghe vài chuyện hay hay vậy.

Năm học mới ở Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch đã bắt đầu. Ngày thứ Hai, 2/10, như thông lệ các năm trước đây, mình có một buổi ”trò chuyện” với các em sinh viên Y khoa năm thứ nhất (Y1).

Bài giảng của mình là Tổng quan về Y đức và về Khoa học hành vi & Giáo dục sức khỏe, vốn là Bộ môn mình phụ trách trước kia, nay là Cố vấn vì tuổi đã cao.

Một thầy thuốc già nói chuyện gì với các em sinh viên Y1, mới 18 tuổi bước vào trường Y trong buổi gặp gỡ đầu tiên này ư? Mình nói rằng hơn nửa thế kỷ trước, năm 1962, thầy cũng bước vào trường Y như các em hôm nay, lúc đó hẳn các em còn… bay bay trên trời! Rằng không có ai chọn học ngành Y với mong ước làm giàu cả, rằng thời của thầy thi vào Y phải trả lời 20 câu hỏi về ”kiến thức tổng quát” như về Hippocrates, Hải Thượng Lãn Ông, Biển Thước, về âm nhạc, hội họa, địa lý… đặc biệt có hai câu hỏi rất hay: “Giá gạo trên thị trường bao nhiêu một ký?” và “Giá than trên thị trường bao nhiêu một ký?”… Một số nước còn có cuộc phỏng vấn, coi giò coi cẳng người sinh viên muốn học ngành Y, có nước có tới 4 người trong Ban phỏng vấn gồm một giáo sư, một bác sĩ, một điều dưỡng và một… bệnh nhân! Vậy đó. Vì y khoa là làm việc với con người. Và y khoa là phải học suốt đời.

Rồi mình kể những vui buồn trong những năm học ngành y dài đăng đẵng (xưa 7 năm, nay 6 năm). Năm thứ nhất, học cơ thể học, em nào có nắm tay người yêu thì thường không phải âu yếm chi đâu mà chẳng qua mò mò mấy đốt xương lẩm nhẩm học, rồi những ngày mổ xác chết, với lòng biết ơn vô hạn những người hiến xác cho khoa học, rồi những ngày đi lâm sàng, học ”nhìn, sờ, gõ, nghe” tuyệt vời đến thế nào, không để quá lệ thuộc vào xét nghiêm máy móc như bây giờ…

Biết bao nhiêu chuyện học, chuyện hành, chuyện đời, chuyện nghề, chuyện nghiệp… Rằng ”bác sĩ” nghĩa là người học rộng, đa văn hóa, trước hết phải giỏi… tiếng Việt, rằng các Nguyên lý căn bản (giá trị) của Y đức phải được tôn trọng thế nào: Primum non nocere (Trước hết không làm hại, First do no harm); Giữ bí mật nghề nghiệp, Tôn trong nhân phẩm, tôn trọng quyền tự quyết (autonomy)… Rồi khuyến khích các em duy trì và phát triển các năng khiếu về nghệ thuật, đừng để thui chột chỉ vì mải học Y: văn thơ nhạc họa, ca hát nhảy múa, thể dục thể thao… rằng phải biết giải stress, cân bằng cuộc sống…

Về Khoa học hành vi thì cần hiểu tại sao con người có hành vi này hay hành vi khác, đặc biệt các ”hành vi sức khỏe” và việc giáo dục sức khỏe là nhằm thay đổi hành vi thế nào… Dĩ nhiên, sau này các em sẽ được học những bài học chi tiết hơn, với cả phần thực hành với Bộ môn.

Cảm ơn thầy Trương Trọng Hoàng, Bs Mai Ngọc Thanh Ngân, Bs Nguyên Hùng, Bs Kim Chi đã hỗ trợ tích cực cho thầy Ngọc buổi hôm đó.

Buổi ”trò chuyện” của một thầy thuốc già và các bạn trẻ ”đồng nghiệp tương lai” chỉ có vậy, nhưng theo mình, đó thực sự quan trọng, dù thời gian chỉ có 2 tiết học. Mình vẫn nhớ mãi buổi học đầu tiên với Thầy Phạm Biểu Tâm ngày xưa khi thầy nói “Nghề Y là một nghề cao quý nếu ta muốn cao quý nhưng cũng là nghề thấp hèn nếu ta muốn thấp hèn…v.v…”.

Đáng tiếc là lớp Y1 năm nay quá đông, cả ngàn em, nên chỉ có vài trăm em ở Giảng đường 508 là được tiếp xúc trực tiếp, còn các giảng đường khác, các em chỉ nghe tiếng và xem slides trên màn hình, thậm chí chẳng biết mặt thầy! Lớp quá đông thì khó mà có chất lượng đào tạo như mục tiêu đề ra được!

Hẹn thư sau,

ĐHN

 

Buổi ”trò chuyện” thân mật của một người thầy thuốc già Đỗ Hồng Ngọc với các em sinh viên y1 Trường ĐHYK PNT ngày 2/10/2017

 

Giảng đường 602