Thư gởi bạn xa xôi, tháng 3.2019 (tiếp theo)

Chuyến về thăm đất Phật, Nepal.

Mình suýt quên kể một chuyện quan trọng. Buổi sáng lúc cafe với thầy Huyền Diệu (HD) ở Terrace khu resort Himalayan Happiness không ngờ gặp một người khách mới đến tối qua: Kiến trúc sư Nguyễn Văn Tất và vợ, nhà báo Phương Thảo. Cả hai là đệ tử “ruột” của thầy HD. NVTất pháp danh là Minh Tất và PThảo là Diệu Hoàn. Đệ tử thầy HD, nam thì Minh, nữ thì Diệu. Thầy HD nói: gặp hai người này thì việc gì cũng “Hoàn Tất”! Thì ra vậy!

KTS Nguyễn Văn Tất và Bs Đỗ Hồng Ngọc (Nepal, 4.3.2019)

(nói nhỏ thôi nghe: Tất suy bì nghề Kiến trúc với nghề Thầy thuốc, nói bác sĩ mà cho toa thuốc, không ai dám cãi y lệnh, còn Kts thì… khổ dài dài! Đầu tư thiết kế công phu xong, ông “chủ đầu tư” – người chi tiền – góp ý đủ thứ, nhiều khi xóa sạch ý tưởng đầy sáng tạo của mình!).

Kts Tất không xa lạ với mình. Quen biết đã từ lâu, nhưng ít có dịp gặp, không ngờ nay lại gặp ở… Hy-mã-lạp-sơn không hẹn trước! Tất là một Kts giỏi, đã xây dựng nhiều công trình, trong đó có Resort Mõm Đá Chim ở Ngãnh, Lagi quê mình. Đây là một resort mình rất ưa thích. Cạnh resort có ngôi mộ của cậu Ngư (ông Nguiễn Ngu Í). Tất ngày xưa học ở Ngô Quyền Biên Hòa nên rất quen biết  Duyên, Tùng… Anh chính là người solo trong vai Lữ khách trong chương trình Trường ca Con đường Cái quan của Pham Duy do Đỗ Thanh Tùng làm “chef d’orchestre”, và anh cũng là người từng làm “nègre” cho Tùng ở trường Kiến Trúc ngày nào. Thì ra trái đất tròn thiệt!

NVTất không chỉ là một Kts giỏi, anh còn là một nhà văn, người viết tùy bút, anh nói khái niệm “holistic medicine” rất gần với lãnh vực kiến trúc của anh. Kiến trúc không phải là gạch ngói gỗ đá bê tông cốt thép mà là đời sống con người, tâm hồn con người gắn kết với môi trường thiên nhiên, môi trường xã hội một cách toàn diện, hài hòa… Mình hỏi thăm Tất về hiệu quả thực hành pháp môn của thầy HD, ý nghĩa của nó, rồi chia sẻ với anh về kinh Kim Cang, Pháp Hoa…

từ trái: Bs Đỗ Hồng Ngọc, Kts Nguyễn Văn Tất, thầy Huyền Diệu. Himalayan Happiness Resort (4.3.2019)

Buổi sáng hôm sau (5.3.2019), trời lạnh như cắt, dưới 7 độ C. Mình hỏi thầy HD mượn thêm cái áo ấm. Thầy liền chạy vội về phòng, mang xuống cho mình một cái áo ấm mới tinh khôi, chưa cắt chỉ, bảo là của Minh Tất và Diệu Hoàn vừa mang lên tặng thầy tối qua mà thầy không định sử dụng, nguyện trong lòng sẽ tặng cho ai đó có tâm đức, “xứng đáng”. Hóa ra người đó là… mình! (Dĩ nhiên là thầy rất chân thành). Tất bảo áo này có thể chịu lạnh đến 5 độ! Mình cảm ơn mọi người và bảo nhờ… Trời đó thôi, vì hôm nay trời lạnh bất thường mà!

Trong lúc trò chuyện với thầy HD, mình nói các vị Sư thầy bây giờ có nhiều đệ tử luôn kính mến, tuân phục, vái lạy, không dám góp ý, thường cúng dường toàn món bổ dưỡng, ăn bị béo phì, mắc đủ thứ bệnh, lại bị ca tụng nhiều quá khiến sinh thêm bệnh ngã mạn… Riêng mình công nhận thầy có rất nhiều ý tưởng tốt, dám nghĩ dám làm, rất năng động, thực tiễn. Theo thầy “Tu Phật phải thành thật, không lật đật, và không bị trật”. Tu đúng là từ khổ thành lạc, từ tham sân si hết tham sân si, từ nghèo đến… giàu! Tu trật là ngược lại v.v… Tình thực, thấy thầy nhiều ý tưởng to lớn quá, mình cũng ngại cho thầy. Nào Resort trở thành một Trung tâm hội nghị hòa bình quốc tế, rồi lập một loại Giải thưởng gì đó, rồi mua đất xây dựng Trung tâm hòa bình bên Đức… Mình nhắc thầy bây giờ mới 74 tuổi, hãy còn trẻ, còn nhiều năng lượng, nhưng từ 75 trở đi sẽ cảm nhận một thứ… rất khác rồi đó. Có lúc mình nghe thầy than, mệt quá, khổ quá, không có thì giờ để tu nữa vì khách khứa nhiều quá, chỉ chụp hình thôi đủ mệt! Rồi thầy sẵn sàng thao thao thuyết giảng bất cứ lúc nào, ở đâu… Có lúc thầy lại muốn “nhập thất”, trốn ở đâu đó để không ai biết. Có lúc còn muốn mang bộ râu giả để ngụy trang… Tóm lại. Khá vất vả. Nhưng thôi. Như thị tướng, Như thị tánh, Như thị thể, Như thị lực…

Rồi thầy HD khoe với mình thầy có một phòng ngủ… chỉ rộng 1,2 mét vuông (m2), ngay trong resort này, là chỗ thầy tụng kinh, niệm Phật, trì chú, thiền định… mỗi ngày. Mình đề nghị ghé thăm. Các “bạn trẻ” lục tục đi theo, vì mấy khi thầy chịu mở cửa! Cửa đóng nhiều lớp như một mật thất. Có nhà bếp, thầy tự nấu ăn, giặt giũ, có kệ sách, kệ thuốc… và một căn gác cao, cheo leo giấu kín bên trong. Mình chui lên thăm. Đúng, bề ngang 70cm, bề dài 170cm. Tính ra 1,2 m2. Có một cửa sổ nhìn xuống thung lũng. Khi mình leo xuống, thầy chờ sẵn, hỏi bác sĩ cafe hay trà? Cafe. Thầy pha ngay cho mình một ly cafe ngon. Các đệ tử thầy bấy giờ muốn nghe mình cho “cảm nghĩ”.  Mình nói, 1. để thầy leo lên xuống mỗi ngày tập thể dục, tránh béo phì; và 2. nó là một cái “tomb”, để thầy chiêm nghiệm và sống với. Mình thấy thầy có vẻ… giật mình. Sao có kẻ hiểu mình đến vậy nhỉ?

Chỗ ngủ rộng 1,2m2 của thầy HD tại Himalayan Happiness Resort (photo ĐHN 5.3.2019)

Thầy Huyền Diệu mời Đỗ Hồng Ngọc ly cafe, sau khi “tham quan” mật-thất của thầy.

Từ Kathmandu đến Lumbini (Lâm-tì-ni) chỉ dài 320km mà đường bộ đi mất khoảng 16-20 tiếng đồng hồ. Đường đèo núi xuyên Himalaya rất khó đi. Buổi sáng ngày 6.3.2019 đoàn mình rời Dhunlikhel để về Lumbini. Thầy HD cho biết đường đi rất gian nan, nguy hiểm. Thầy hướng dẫn mọi người đọc kinh cầu nguyện trước khi lên đường và suốt một đoạn đường đi. Đây là quãng đường đèo nguy hiểm nhất.

Đoàn nghỉ một đêm ở Bandipur, một điểm du lịch nổi tiếng, trên con đường Tơ Lụa ngày xưa từ thế kỷ XIV, vẫn còn dấu tích những căn nhà cổ, bằng đất và đá. Khung cảnh rất đẹp. Một khu phố cổ trông giống như Hội An của mình, với nhiều quán cafe… nhà nghỉ, cửa hàng và khá nhiều du khách phương Tây đang thưởng thức cảnh thanh nhàn. Nhóm mình ghé quán, mua Sim Nepal, uống cafe… Loay hoay thế nào mình cho nhầm mấy muỗng muối trắng tinh vào cafe! NVTất phải đổi ngay cho một ly khác!

Thời gian không nhiều nên chỉ nghỉ lại một đêm. Sáng hôm sau, mọi người lại leo núi ngắm… mặt trời lên! Lạ, cứ hết ngắm mặt trời lên rồi ngắm mặt trời lặn. Mình nói với hai bạn trẻ, Liz và Vaz, mặt trời lặn cũng chính là mặt trời mọc đó thôi. Nơi này gọi là lặn thì nơi kia gọi là mọc. Mấy cháu hiểu ngay.

Mình và hai cụ… già ở nhà. Có một nhóm đang tu tập Raja Yoga. Trưa đoàn rời Bandipur để về Lumbini. Mình thử đếm có bao nhiêu đoạn quanh cùi chỏ khi xe lên xuống ngọn núi này (không kể những đoạn quanh không gắt). Trời ạ, 67 khúc quanh “cùi chỏ”! Hèn chi mà nghe người ta nói đi đoạn đường này chỉ có việc… tụng kinh và nhắm mắt!

Đã bắt đầu thấy có những dòng sông, cánh đồng lúa mì, bắp bên triền núi. Xe thỉnh thoảng dừng giữa đường cho khách buông xả! Mình không thấy có chút khó khăn trở ngại gì cho chuyến đường xa vất vả này, trừ kiểu lái xe bên trái thấy ớn!

Lumbini đã khá chiều. Hai con hạc vung cánh như múa và quang quác kêu lên như mừng rỡ đón thầy HD và khách đến thăm Việt Nam Phật quốc tự. Chùa có vẻ trang nghiêm, nhưng không được chăm sóc tốt lắm.  Có mấy chú khỉ nhảy nhót. Đêm nghe tiếng chó sói (?) tru. Nghe nói giáo sư Yves Durant đã hỗ trợ cho chùa cất hai dãy nhà có đến 108 phòng dành cho khách hành hương.

Trời vẫn còn lạnh, nhất là về đêm, 12-13 độ C.  Muốn tắm phải xách nước nóng từ nhà bếp lên lầu, khá xa. Mình đã ba ngày không tắm rồi. Khi nói với sư chú MN ở chùa như một lời… xin lỗi thì chú nói ở đây bảy ngày không tắm là thường đó bác ạ.  Các bữa cơm đều self-service, chay trường, cũng rất ngon. Đêm ngủ khá nhiều muỗi đến thăm.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc 

(còn tiếp)

Thư gởi bạn xa xôi, tháng 3.2019

Chuyến về thăm đất Phật, Nepal.

Bạn nghĩ coi, một ông già 80 tuổi, cả chục năm nay chưa hề đi đâu xa khỏi nhà… bỗng nhiên bay vèo đến Himalaya (Hi mã lạp sơn) ngắm núi tuyết rồi kêu lên núi tưởng là mây, mây tưởng là núi; sau có người chỉ cho rằng núi thì đứng yên một chỗ, còn mây thì lang thang bên dưới, núi thì có bờ có cạnh, còn mây thì bập bềnh…ngộ thiệt ha! Thế giới có 10 đỉnh núi cao nhất thì Nepal đã có đến 8, kể cả Everest, 8848m.

Chỗ mình ở nằm trong rặng Himalaya nhưng chỉ cao có hơn 2500m thôi, nghĩa là lùn tẹt, so với Everest nhưng cũng còn cao hơn Đà Lạt mình cả ngàn thước! Vậy mà đã lạnh buốt đầu tháng 3 này đối với mình rồi. Đêm 7-8 độ C, ngày 13-14 độ C. May mà có cái máy… sưởi. Đồi núi trùng trùng điệp điệp. Không khí đã nghe loãng. Thở nhẹ như bay bay.

Chuyến đi Nepal này khá bất ngờ với mình. Năm ngoái, hai vợ chồng bác sĩ Thủy và Phẩm – học trò cũ của mình – đang sống ở Úc mời thầy đi Nepal một chuyến cho biết “vì thầy là con Phật, cần về thăm xứ Phật một lần”. Cả hai, nay pháp danh là Diệu Thủy và Minh Sơn, đệ tử của thầy Huyền Diệu (HD), một vị thầy nổi tiếng đã xây dựng ngôi chùa Việt Nam Phật quốc tự đầu tiên ở Lumbini (Lâm Tì Ni), Nepal, nơi Phật đản sanh, Đến nay thì đã có 36 ngôi chùa của các quốc gia khác, kể cả Pháp, Ý, Tây Ban Nha, Áo, Thụy sĩ… bên cạnh các chùa Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan, Myanmar, Lào, Kampuchia, Nhật bản… hình thành một khu vực chùa… Liên Hiệp Quốc! Thầy HD thì mình không lạ. Đã gặp đôi lần thoáng qua ở Saigon, dù chưa có dịp tiếp xúc nhiều.

Mình cảm ơn lòng tốt của các em, nhưng vẫn từ chối không đi. Nghe Himalaya đã ớn. Sợ độ cao. Sợ lạnh. Già yếu rồi. “Sức khỏe không cho phép”. Chưa kể thỉnh thoảng còn bị cơn Gút hành. Mang giày cũng khó. Làm sao leo trèo! Nhưng các em vẫn kiên trì mời mọc, nói là các em cùng một vài bạn đã… “tậu” được một cái Resort có tên là “Hạnh phúc” khá đẹp ở Himalaya, muốn khoe với thầy! Rồi lại có thư mời (viết tay) của thầy Huyền Diệu, gởi cho thầy Thích Tấn Tuệ mang về, mời bác sĩ ĐHN qua Nepal, Lumbini một chuyến. Sau cùng thì Diệu Thủy & Minh Sơn thuyết phục bảo thầy đừng lo, kỳ này có cả Ba Má em cùng đi, cả con gái và rể – một cậu trai Ấn độ, sanh ở Úc- cùng đi. Nghe có lý. Ba Má Thủy còn lớn tuổi hơn mình, đều chống gậy đàng hoàng cả rồi mà còn đi được kia mà. Dù gì cũng có bạn già. Thì đi vậy.

Ngày 2.3.2019 lên đường. Ngủ lại Bangkok một đêm khá vất vả vì khách sạn đón bê bối quá. Sáng 3.3 bay đi Nepal. Phi trường Kathmandu, thủ đô Nepal là một Mandala giữa thung lũng bao bọc bởi núi là núi. Bụi khói mịt mù. Xe cộ nhớn nhác- vì lái bên trái- làm mình cứ giật mình đánh thót. Người Nepal lắc đầu là OK. Gật đầu là từ chối. Chủ nhật là ngày làm việc. Thứ hai mới là ngày nghỉ. Giao dịch, ăn uống bằng tay phải. Tay trái để…. vệ sinh. Đàn ông có uy tín lớn trong nhà. Ban ngày đi làm gì không biết, nhưng chiều về, vợ mang nước rửa chân cho… Giữa phố thị có khu vực… dành làm nơi thiêu xác lộ thiên. Có nhiều tiếng quạ quang quác. Nepal có 26 triệu dân, gồm 100 dân tộc và 123 ngôn ngữ, ngôn ngữ chính là Nepali. Đồng tiền là Rupee. Một USD bằng hơn trăm rupee. Năm 2015 Nepal bị một trận động đất chết đến 8000 người, bị thương 20.000 và hằng trăm ngàn ngôi nhà bị chôn vùi. Khu vực resort mình đến ở – Himalayan Happiness Resort- thuộc vùng Dhulikhel, cách Kathmandu hơn 30 km, theo lời thầy HD thì trận động đất năm đó, núi lở, đè chết cả ngàn người!

Mình chỉ mang một cái túi xách, đựng mấy chiếc áo lạnh cho gọn nhẹ, để khỏi phải gởi hành lý lôi thôi. Làm visa ngay tại sân bay Kathmandu. Đóng 25 đô nếu đi dưới 10 ngày. Kèm một tấm hình chân dung mới chụp. Trước khi đi, mình cũng đã o bế chụp một tấm hình để làm visa, xấu quắc!

Xuống phi trường Kathmandu đã thấy có người đón. Anh Minh Phước Hòa và chú Minh Duyên cùng các nhân viên người Nepal khuân vác hành lý đợi sẵn. Bs Thủy và Phẩm từ Úc đã mang theo dụng cụ và thuốc men để khám chữa bệnh cho bà con dịp này. Minh Phước Hòa hiện là người quản lý resort, kiêm… đầu bếp, nấu cơm chay rất ngon. Mấy vị khách quý được choàng một chiếc khăn quàng vàng óng, nói là của Sư phụ gởi. Trịnh trọng ghê nơi! Phước Hòa cho biết từ sân bay về chỗ nghỉ ở Dhulikhel 36km, có khi phải đi 2 tiếng đồng hồ mới tới vì kẹt xe và đường đèo núi.  Nơi đây chỉ còn cách Tây Tạng ba chục cây số! Thầy HD đã đợi sẵn. Thầy nói thầy đã đi 27 tiếng đồng hồ bằng xe bus từ Bồ Đề đạo tràng (Bodh Gaya) về đây chờ mọi người. Bữa cơm chay chiều rôm rả. Resort khá đẹp, màu cam sặc sở, nhưng có lẽ vùng núi non này người ta phải vậy.  Chưa chi đã thử sức leo gần hai trăm bậc thang để về phòng nghỉ. Mình được ưu tiên ở một phòng… đẹp nhất, để nhìn quang cảnh thung lũng và núi tuyết của Himalaya xa xa.

Khí hậu, độ cao, với không khí khá loãng nhưng mình thấy dễ chịu, có lẽ nhờ khung cảnh trời đất bao la quá đẹp và nhờ thực hành thiền tập. Sáng sớm, sau giờ ngồi thiền và thể dục thường lệ , mình mở màn cửa ra thì ôi chao, một cảnh sắc tuyệt vời, mê mẩn. Mặt trời sắp ló dạng, tươm một màu tim tím rồi vàng hườm rồi hồng đượm… ở chân trời, cắt từng nét bởi đồi núi chập chùng và những ngọn cây chới với… Đã có tiếng thầy HD đến tận phòng thăm hỏi và mời đi uống trà, cafe sáng, ngắm… mặt trời lên!

Mình nhờ Minh Sơn và Varun chụp cho vài tấm hình kỷ niệm với thầy HD. Về tuổi đời thầy HD còn nhỏ hơn mình đến 6 tuổi, trông… đẹp trai, cao ráo, năng động, tháo vát, rất nhiệt tâm và có đường lối tu tập riêng, gọi là “mật pháp” đầy huyền bí với những “mầu nhiệm” “phép lạ” dựa trên kinh Pháp Hoa… “bất khả tư nghì”. Kinh Pháp Hoa không lạ với mình, vì đã nhiều năm nghiền ngẫm và viết cuốn “Ngàn cánh sen xanh biếc” nhưng cách thực hành của thầy HD thì cần phải tìm hiểu và lý giải thêm. Dĩ nhiên mình vẫn luôn tôn trọng và “kính nhi viễn chi” các cách thực hành pháp môn riêng của quý thầy.

Buổi uống trà, cafe trên terrace của resort Hạnh phúc sáng nay được thầy giới thiệu “phép lạ” của Minh Phước Hòa, người “quản lý” đang ngồi đối diện mình. Hòa là kỹ sư xây dựng, giám đốc vài công ty đang ăn nên làm ra rồi bị… lừa đảo thế nào mà đến nỗi đã treo thòng lọng để chui vào thắt cổ tự tử thì may mắn xem được bài giảng của thầy HD. Anh trở thành đệ tử “ruột” của thầy và hôm nay đang ngồi đây. Rồi thầy kể chuyên hi hữu các đệ tử đã nghe lời khuyên của thầy mà “mua” được cái resort này giá rất rẻ lúc vừa động đất… Như đã nói, thầy có cách kể chuyện hấp dẫn, ly kỳ… đầy huyền bí, mầu nhiệm, với tha lực từ các “Ngài” chung quanh hỗ trợ.  Mình nghĩ ở mức nào đó, thì có thể là một “tín ngưỡng” đáng quý (vì Tín tâm thì sẽ dẫn đến Niệm, Định, Huệ), nhưng vượt mức nào đó, dễ thành mê tín. Mình nói với thầy lâu nay các đệ tử thường tôn kính thầy không dám tỏ bày, tranh biện. Mình đề nghị có một buổi bàn về chủ đề này và đã thực hiện tại Lumbini, sau giờ cơm tối cùng với thầy và các đệ tử. Tại Resort hôm nay, mình trình bày về nền Y học hiện đại đang gặp những khó khăn gì, tại sao hướng về một thứ Y học toàn diện (Holistic Medicine) mà hai bác sĩ Diệu Thủy, Minh Sơn đang theo đuổi, đồng thời mình cũng nhắc về thứ bệnh thời đại S.A.D (Stress, Anxiety, Depression) mà phải chữa bằng Meditation, kể cả 21 bài học cho Thế kỷ 21 gần đây của Yuval Noah Harari theo đó, hai vấn đề nổi cộm: Công nghệ sinh học và AI (Artificial Intelligence= trí thông minh nhân tạo). Phải chăng, rồi đây công nghệ sinh học sẽ tạo ra phần “sắc”, còn AI sẽ tạo ra “thọ, tưởng, hành, thức” để có một chủng loại người với “ngũ uẩn” mới? Và Phật giáo sẽ làm gì trước vấn nạn này?

Sáng 4.3.2019, mình đề nghị thầy HD cho đi thăm làng, thăm vài nhà dân cho “biết sự tình”, bởi cái máu làm sức khỏe cộng đồng, y tế công cộng vẫn còn nặng lắm. Vui thay, Liz (Trúc), con của bác sĩ Thủy là một người đang làm trong lãnh vực này. Tiếng Việt cháu không rành lắm, lại sống với người chồng Ấn độ (sanh tại Úc) nên mình có dịp… ôn tiếng Anh lõm bõm của mình. Nào Community Involvement (tham gia cộng đồng), nào Intersectoral Cooperation (phối hợp liên ngành), nào Appropriate Technology (kỹ thuật học thích hợp)… Các bạn trẻ coi bộ khoái lắm và… bất ngờ về ông thầy của Mom mình ngày xưa!

Đến thăm một gia đình theo đạo Phật, rồi tiếp xúc với Hiệu trưởng một trường Tiểu học để chuẩn bị cho buổi khám sức khỏe cho bà con ngày hôm sau. Trên đường về, có một quán nước ven đường. Mình tạt vào cùng 2 bạn trẻ: Minh Tất và Minh Sơn. Cô hàng nước rất xinh, nói tiếng Anh lưu loát. Có cafe không? Chỉ có trà. OK. Xin đợi cho 5 phút. Cô gái Nepali 21 tuổi, đang học năm cuối Cử nhân quản trị kinh doanh.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc

(còn tiếp)