Trang nhà của Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc

Tập hợp các bài viết của bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc

  • Trang chủ
  • Giới thiệu
  • Ghi chép lang thang
  • Nhận bài mới qua email

Vài ngày về thăm Lagi, Phan Thiết…

19/06/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

 

 

Thư gởi bạn xa xôi (tháng 6.2022)

Gần vậy mà cũng không dễ về! Đợi con rỗi rảnh chở cho đi mới đi được. Ai cũng chân thấp chân cao… Nhớ biển, nhớ núi, nhớ rừng, nhớ những con đường và nhớ cả bánh căn… Đặc biệt, nhớ cây me vài trăm tuổi ngày nào ở chùa mình vẫn dựa gốc me hoặc leo lên nhánh cây ngồi học…

Tìm được một nơi còn giữ cái phong cách, cái cảnh tình… chốn quê xưa bây giờ không phải là dễ. Một nơi có chuối, có cau, có dừa, có xe bò, có thúng chai (thuyền thúng), có lưới cá… không phải là dễ!

Cho nên về Lagi thì ở vài ngày nơi Lagi Farmstay mới thấy quen thuộc, có canh chua lá me, có cá đục kho keo, có tôm rim mặn… Biển thì ra Cocobeach camp gần đó, có xe bò… Từ bải đá Cam Bình nhìn lên Hòn Bà tuyệt đẹp dưới nắng chiều…

Rồi Đập Đá Dựng, rồi Hồ Núi Đất, Dinh Thầy Thím, Dốc Trâu, Ngãnh Tam Tân… đặc biệt là khu vực Giếng Nguồn Chung ngày xưa…

Đúng là dấu hiệu của tuổi già. Thích nhắc chuyện xưa. Tìm chốn cũ. Nhớ những ngày sống ở Láng Găng, Bưng Riềng, nay vẫn còn khu rừng nguyên sinh đó, quán Dênh Dênh (Vên Vên), Hồ Cốc, Hồ Tràm, Láng Hàng mênh mông…. Suối Nước Nóng Bình Châu… Thắng Bình, Hồ Tôm, rồi Bàu Lời… Nhưng mọi thứ nay đang đổi thay đến chóng mặt. Những resorts cao cấp, những biệt thự lộng lẫy dần hiện ra, ngày càng xa lạ. Thấy không phải dành cho mình. Không phải của mình. Cũng chẳng còn bao người để cùng nhắc chuyện xưa mà ngậm ngùi…

Gởi bạn vài hình ảnh thôi nhé.

 

Khu rừng Nguyên sinh Bưng Riềng (16.6.2022)

Quán Dênh Dênh (Vên Vên)… huyền bí!

ở Lagi Farmstay (16-18/6/2022)

Lagi Farmstay Cam Bình

Cocobeach Camp

Hòn Bà Lagi nhìn từ phía Cam Bình tuyệt đẹp!

 

 

Đập Đá Dựng 

Nơi chốn xưa là Giếng Nguồn Chung.

 

Những gốc me già xưa nhớ quá/ Những con đường nhỏ rất quen thân… Ơi những con đường ta đã đi/ Gia Long Đồng Khánh mượt xuân thì/ Chân run rẩy cát bờ Thương Chánh/ Gió ở đâu về thơm bước khuya… (Đỗ Nghê- trên sông khói sóng, Phan Thiết 1970)

 

 

Hẹn thư sau nhé,

Đỗ Hồng Ngọc

(19.6.2022)

 

Filed Under: Già ơi....chào bạn, Góc nhìn - nhận định, Nghĩ từ trái tim, Vài đoạn hồi ký

Ngày của Cha – Happy Father’s Day

19/06/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

 

 

Ngày của Cha – Happy Father’s Day

 

 

Filed Under: Chẳng cũng khoái ru?, Thư gởi người bận rộn

Kỳ 3 Lớp An Cư Chùa Xá Lợi, 2022

13/06/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

 

Thư gởi bạn xa xôi,

Kỳ 3: Lớp An Cư chùa Xá Lợi, 2022

Ngày 10.6.2022

 

Mình thấy các thầy ít chịu tham gia, không mạnh dạn phát biểu, trao đổi, mà chỉ nghe, ghi chép, nên lần này mình thử thay đổi “phương pháp” cho lớp một chút vậy.

Các thầy được xếp ngồi thành một vòng tròn, điều này giúp các thầy được… nhìn thấy nhau, và quan trọng hơn, mọi người đều… bình đẵng, không phân biệt…!

Và sau đó, mình gởi mỗi thầy một mảnh giấy nhỏ, đề nghị viết lên đó 2 câu hỏi: một về vấn đề Sức khỏe thầy đang quan tâm và một về… những thắc mắc trong lãnh vực học Phật.

Thật bất ngờ. Nhiều câu hỏi rất hay. Những câu hỏi về bệnh lý được trả lời ngay. Còn về Phật học thì xin ghi lại đây để cùng suy nghĩ. Có nhiều câu chắc phải nhờ đến các vị Đại sư phụ trả lời! Thí dụ vấn đề “Xá Lợi”, Tại sao Ngài La Hầu La và Đại Ca Diếp nhập niết bàn ở cõi trời và trong động mà Xá lợi vẫn có trong cõi Ta-bà này? Chữa bệnh bằng Thiền tập có hiệu quả không? Dịch Covid 19 và sự đóng góp của Phật giáo trong hỗ trợ vật chất tinh thần cho người bệnh; Cộng nghiệp và biệt nghiệp; Tam giới? Khi quán một đề mục để hành thiền Tứ niệm xứ, vậy Tâm khi đó là tâm có hay tâm không? Nguyên nhân nào đưa bác sĩ tìm đến Đạo Phật? Đạo Phật có giúp gì được cho bác trong cuộc sống không?…

Nhân đó, tôi cũng nhắc lại buổi Nhóm Học Phật chùa Xá Lợi đến thăm Ni sư Liễu Pháp và các vị ở Thiền viện Viên Không Ni ngày Chủ nhật 05/ 06/ 2022 vừa qua ở Bà Rịa. Hôm đó, Ni sư Liễu Pháp cũng đặt cho tôi mấy câu hỏi như về Sự hủy thai (mắc bệnh di truyền) có phải là đã phạm giới sát sanh? Vần đế An tử (euthanasia)? vấn đế Nhân bản vô tính…

Những vần đề này cũng đã được nhiều vị bàn đến từ lâu như Bác sĩ Trịnh Đình Hỷ (Nguyên Phước), TS Nguyễn Tường Bách,  Trần Kim Đoàn v.v… vẫn là những vấn đề rất thời sự khi người ta đã nhân giống “thành công” từ Cừu Dolly 1996 đến 2 con khỉ (2018), và gần đây không cần dùng tế bào phôi mà dùng tế bào gốc (bất kỳ), từ ADN…

 

 

Lớp An Cư Kiết Hạ, chùa Xá Lợi, Tp HCM 10.6.2022

 

 

 

 

 

 

 

 

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

Filed Under: Nghĩ từ trái tim, Phật học & Đời sống, Uncategorized

Bài đọc thêm: DƯỢC TÍNH TRONG TÂM…

09/06/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

 

Lớp An Cư chùa Xá Lợi, 2022

Bài đọc thêm (2)

 

DƯỢC TÍNH TRONG TÂM…

Bác sĩ Phạm Nguyên Quý

Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Nguyên Quý hiện là bác sĩ điều trị tại Khoa Ung thư nội, Bệnh viện Trung ương Kyoto Miniren; nghiên cứu viên tại Khoa Y, Đại học Kyoto.

(Nguồn: https://vnexpress.net/duoc-tinh-trong-tam-4229978.html)

 

Tôi từng “khóc thầm” vì bài học mà bệnh nhân của tôi đã vô tình dạy bác sĩ.

Tôi vẫn nhớ như in lần khám với bệnh nhân 70 tuổi không may mắc ung thư tụy di căn phổi. Bà có nhiều dịch tích trong ngực, còn gọi là tràn dịch màng phổi, và cần chăm sóc giảm nhẹ. Bốn tháng trước, bà còn bị thêm di căn da – thành ngực, liên quan tới thủ thuật đặt ống thông để giảm dịch ngực ở một bệnh viện khác. Vì đau ở thành ngực, bà cũng đã được xạ trị vào khối u. Cơn đau được khống chế một thời gian, khi bị đau lại, bà được giới thiệu tới bệnh viện của tôi bởi gần nhà.

Chúng tôi nói chuyện thăm hỏi ban đầu khá vui vẻ, nhưng khi tôi sờ vào cục u trên da để thăm khám, bà đột nhiên bật khóc.

Tôi hơi hoảng, liền hỏi ngay tại sao?
“Bàn tay bác sĩ ấm làm tôi dễ chịu quá”, bà nói.

Bà thật tình kể tiếp một chuyện bất ngờ hơn. Đi khám ở các bệnh viện bốn tháng qua, bà không được ai chạm tới chỗ đau đó. Ở đâu, người ta cũng chỉ hỏi bệnh, kê đơn thuốc giảm đau, xem hình chụp CT (Computed Tomography Scan – CT Scan) rồi chỉ cho bà cục u trên màn hình máy tính.

Tôi vừa nghe chuyện vừa nghĩ tới cách giải thích để bênh vực cho những đồng nghiệp bận rộn của mình. Rằng khối u đã quá rõ ràng trên hình ảnh nên bác sĩ nghĩ rằng không cần phải chạm tới, hay bác sĩ bận rộn quá không thể chờ người bệnh kéo áo lên xem. Việc chạm vào cục u thường không thay đổi “chiến lược điều trị”, và có thể bác sĩ cũng đã không có thời gian nghĩ tới cảm xúc của bệnh nhân.

May thay, bà không khóc vì giận bác sĩ mà vì cơn đau dai dẳng tự nhiên mất đi không ngờ. Bà không biết rằng tôi cũng đã khóc thầm sau khi gặp bà, từ bài học mà bà đã vô tình dạy cho bác sĩ. Tôi khóc vì hóa ra bàn tay vụng về của mình lại có thể ý nghĩa đến vậy với một ai đó.

Mấy tháng sau, một bệnh nhân khác nói với tôi rằng cô cũng cảm thấy dễ chịu khi được bác sĩ thăm khám. Tôi thầm cảm ơn cô vì đã giúp các bác sĩ trẻ như tôi thêm động lực. Bệnh nhân vừa là người thầy của bác sĩ, vừa làm nghề thầy thuốc trở nên ý nghĩa.

Hầu hết bệnh nhân thật ra kỳ vọng khá lớn vào việc được bác sĩ thăm khám trực tiếp. Hầu hết họ vẫn nghĩ rằng bác sĩ phải sờ – nhìn – gõ – nghe hoặc ít nhất “sờ vào người” thì mới gọi là “đi khám”.

Cho dù các chỉ số như huyết áp, nhịp tim đã có y tá lấy bằng máy hoặc đo tự động, nhiều bệnh nhân ở Nhật nói với tôi rằng họ vẫn muốn được bác sĩ bắt mạch “truyền thống” dù chỉ vài giây. Trong bối cảnh phòng khám bận rộn, nhu cầu “kinh điển” này có thể khó thực hiện, nhưng tôi luôn tự nhắc mình để không làm bệnh nhân buồn lòng.

Lần khác, tôi có duyên gặp một bệnh nhân bị khó thở vì ung thư phổi kèm tràn dịch màng phổi. Các bác sĩ trước đó đã nói với bà rằng khó thở vì “phổi đã ngập nước”. Sau khi gõ và nghe tiếng phổi của bà, tôi cười, nói với bà rằng dịch chỉ chiếm 1/3 ngực và 2/3 còn lại “vẫn chạy tốt”. Bà bớt khó thở ngay chiều hôm đó.

Thật khó tin, một bệnh nhân vẫn than khó thở với thuốc an thần, morphine liều tối ưu lại khỏe hơn chỉ nhờ một câu nói.  Khó tin hơn, bà cũng đã là người nhận dự đoán “có lẽ chỉ còn sống tầm sáu tháng”, nhưng rốt cuộc sống lâu gấp bốn lần.

“Chính bác sĩ còn chưa biết chuyện gì sẽ xảy ra với họ vào ngày mai, sao có thể dự đoán chính xác thời gian sống của bà?”, bệnh nhân cười phá lên gật gù khi tôi nói tiếu lâm như vậy.

Bằng việc vực dậy niềm tin, tinh thần của bà đã cải thiện rõ rệt. Với một số biện pháp khác như thay đổi tư thế nằm, ngồi cho dễ chịu hơn, dùng thêm các dụng cụ hỗ trợ để bà tập trung vào hiện thực và tiếp tục sở thích đan len, chúng tôi đã giúp bà đã sống thêm một thời gian ý nghĩa.

Nói chuyện với bệnh nhân, nhất là người mắc ung thư giai đoạn cuối, là cả một nghệ thuật. Nhiều người hỏi rằng như vậy có gọi là nói dối bệnh nhân hay không?

Khi ly nước chỉ còn 1/3, tuyên bố “mất hết 2/3 rồi” hay “vẫn còn 1/3 đấy” không thay đổi sự thật phũ phàng, nhưng có thể thay đổi nhận thức về cuộc sống của người bệnh.  Bệnh nhân không chỉ đau khổ vì sự thật, mà còn đau khổ vì cách diễn giải sự thật đó.  Đôi khi đau khổ là do chính người bệnh hoặc người thân tự ám thị, tự liên tưởng mà bác sĩ phải là người nhận ra và giải quyết những khúc mắc thầm kín đó.

Một bác sĩ đàn anh nói với tôi rằng điều này đã được viết trong Kinh Dược sư từ mấy nghìn năm trước. Người thầy thuốc cần uốn lưỡi bảy lần khi nói chuyện, với tâm thanh tịnh cầu nguyện sự tốt lành cho bệnh nhân. Nghe thật mơ hồ, nhưng những điều Đức Phật dạy không phải không có lý.

Nhiều bệnh nhân ở Việt Nam nói với tôi rằng, cũng là loại thuốc đó nhưng khi gặp được bác sĩ ân cần quan tâm, giao tiếp bằng thân, khẩu, ý tốt đẹp thì họ thường tự tin hơn vào kết quả điều trị.

Đức Bồ tát Phổ Hiền từng nói với đồ đệ rằng: “hãy vào rừng, tìm những loại cỏ cây không phải là thuốc mang về đây cho ta”, ngụ ý rằng cái gì cũng là thuốc mà cũng không phải là thuốc. Tất cả phụ thuộc cách dùng và hiệu quả còn phụ thuộc vào “dược tính” trong tâm mỗi người.

Ai cũng có khả năng trở thành Phật được, chính là bởi dược tính trong tâm mình.  Tôi viết những dòng này khi thế giới đang hoang mang vì dịch bệnh. Trong thời buổi vật chất được ưu ái, thông tin lan tràn trên mạng, nhiều bệnh nhân dễ bị lung lạc bởi các “bài thuốc” hay “điều trị tiên tiến” qua Youtube, Facebook, Google hoặc nghĩ rằng phải chụp chiếu bằng máy móc hiện đại mới yên tâm.  Lời nói của bác sĩ nhiều khi không được xem trọng.  Tuy nhiên, tôi vẫn tin rằng sẽ có lúc người ta nhận ra, không gì thay thế được giá trị của “dược tính” trong mỗi người thầy thuốc.

“Tiền bạc, danh vọng có thể là mục tiêu mà nhiều người hướng đến trong thời gian ngắn, nhưng nuôi dưỡng được dược tính mới là yếu tố giúp bình an lâu dài”, thầy tôi, một người Nhật, nói với chúng tôi như vậy.
(PNQ)

Filed Under: Góc nhìn - nhận định, Nghĩ từ trái tim, Phật học & Đời sống

Hiểu thêm về “giả dược” (Placebo)!

09/06/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

 

Ghi chú: Trong bài giảng cho lớp An Cư vừa rồi, tôi có nhắc đến Placebo (giả dược).

Xin đăng lại bài này để làm tài liệu đọc thêm.

ĐHN

Lớp An Cư chùa Xá Lợi 2022

Bài đọc thêm (1)

 

Hiểu thêm về “giả dược” (Placebo)!

15/10/2009 (dohongngoc.com)

placebo.Lý thú trong “nghệ thuật” dùng thuốc chữa bệnh là giả dược (Placebo), hay còn gọi là thuốc vờ – thuốc giống y như thật nhưng không có tác dụng dược lý- chỉ tạo ra hiệu ứng Placebo đôi khi rất thú vị. Placebo thường được dùng trong nghiên cứu Y học, thử thuốc lâm sàng có đối chứng (controlled studies) hoặc dùng để chữa một số triệu chứng đặc biệt, và cũng có khi dùng để thoả mãn đòi hỏi của người bệnh ham uống thuốc, chích thuốc dù bác sĩ thấy không cần thiết. Placebo có đủ loại, thuốc uống, thuốc thoa và thuốc chích. Tên gọi Placebo đã có từ xa xưa và đến năm 1785, Placebo đã có tên trong tự điển Y học với nghĩa là “thuốc gây niềm tin” (make – believe medicine).

Nó là một chất trơ, không gây dị ứng, hoàn toàn vô hại, thế nhưng lại có tác dụng đặc biệt trên một số bệnh nhân, cả tốt lẫn xấu, gọi chung là hiệu ứng Placebo.  Các nghiên cứu cho thấy Placebo có hiệu ứng đặc biệt với một số ngừơi nhạy cảm. Những người này có một trạng thái tâm lý dễ tin, dễ cảm xúc và dễ bị thuyết phục hoặc dễ tự kỷ ám thị. Chuyện không lạ trong Y học. Thí dụ “Hội chứng áo choàng trắng” thường gặp ở một số người được bác sĩ đo huyết áp thì huyết áp tăng vọt. Chỉ cần bước chân vào bệnh viện, thấy nhân viên y tế với chiếc blouse trắng, ống nghe, người quá lo đã tiết ra nhiều chất adrénaline hơn người khác , chất này làm co mạch và huyết áp tăng vọt lên. Ở  trẻ con thì có hội chứng “Đau bụng sáng thứ hai” do sợ đi học và cũng thường gặp ở một số thí sinh mắc tiểu hoài khi bước vào phòng thi! Đây là lĩnh vực y khoa tâm – thể (médecine psychosomatique) ngày càng được quan tâm. Nghiên cứu sâu hơn, người ta phân chia ra nhiều týp hành vi của con người. Người thuộc nhóm hành vi này có thể sẽ dễ mắc một số bệnh nào đó mà nhóm khác không mắc.

Trở lại hiệu ứng Placebo, người ta thấy placebo có thể chữa được các “bệnh” như lo âu, căng thẳng, buồn bã, âu sầu, rối nhiễu tâm lý, các chứng đau, nhức đầu, ho, mất ngủ, say sóng, cảm, đau bao tử, nôn ói, cao huyết áp… Người ta ngạc nhiên thấy Placebo cũng gây “tác dụng phụ” (phản ứng thuốc) dù đó chỉ là thuốc vờ không phải thuốc thật như nôn ói, chóng mặt, buồn ngủ hoặc mất ngủ, uể oải, trầm cảm, ảo giác, hồi hợp, tiêu chảy, nổi ban… Thực ra tất cả những hiện tựơng đó đều do một sự tự phản ứng của cơ thể chớ không phải do Placebo. Sợ quá đến nỗi ruột thắt lại, gây tiêu chảy; lo quá đến chóng mặt, trầm cảm, hồi hộp vẫn là chuyện thường thấy.

Lạ lùng là có người “nghiện” Placebo nữa! Mỗi lần đi khám bệnh luôn đòi bác sĩ phải cho đúng thứ thuốc đã quen dùng, đúng bao bì mẫu mã đã quen nhìn!  Khi nghiên cứu mối quan hệ thầy thuốc – bệnh nhân, lời nói của bác sĩ cũng tạo nên hiệu ứng placebo. Giải thích cơ chế tác dụng này, người ta cho rằng chính nhờ có mối quan hệ tốt với bác sĩ, người bệnh tự tin hơn ở năng lực khỏi bệnh của mình, hợp tác tốt với bác sĩ, có hành vi sống lành mạnh hơn, nhờ đó mà khỏe ra. Tóm lại, Placebo không chỉ là thuốc mà còn là mối quan hệ, cách truyền thông hiệu quả giữa thầy thúôc và bệnh nhân.

Hiểu về Placebo, ta không ngạc nhiên khi thấy nhiều thứ quảng cáo “trời ơi”, thiếu cơ sở khoa học mà vẫn đựơc nhiều ngừơi tin dùng và truyền tụng như là một thứ thuốc thần, kết quả chỉ làm chậm trễ việc chữa trị và “tiền mất tật mang”.

BS Đỗ Hồng Ngọc

Filed Under: Nghĩ từ trái tim, Phật học & Đời sống

KỲ 2: Lớp An Cư, chùa Xá Lợi, 2022

08/06/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

 

Thư gởi bạn xa xôi (tiếp theo)

KỲ 2: Lớp An Cư, chùa Xá Lợi, 2022

Ngày 3.6.2022

Để tạo không khí thoải mái cho buổi học, tạo sự tham gia tích cực… cho lớp (vốn thường chỉ tiếp thu thụ động), mình vẽ lên bảng 9 điểm thế này rồi đưa ra một câu đố: Hãy kẻ 4 đường thẳng- và chỉ 4 đường mà thôi- không được nhắc viết lên- nối được cả 9 điểm này lại với nhau?

 

 

Các thầy có 5 phút. Kết quả: 1 trong 19 vị có mặt thực hiện được. Vậy là tốt lắm. Sau đó mọi người phân tích tại sao được và tại sao không? Mọi người nhận ra là do chính mình tự khu trú mình, đóng khung mình, chớ câu đố không hề cấm vượt ra ngoài khung để có thể giải quyết vấn đề. Từ đó, thấy ra nhiều vấn đề khác trong học và hành, trong đời sống và cả trong tu học. Mình cũng nói, hồi tôi bị đố, tôi cũng “bí” như đa số các thầy hôm nay.

Chủ đề chính buổi học thứ hai này là Các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe và Các phương thức Bảo vệ và Nâng cao sức khỏe.

Yếu tố sinh học (Di truyền, gen, tâm thần…); Yếu tố Môi trường (sinh vật, vi sinh…)- bao gồm cả môi trường thiên nhiên và môi trường xã hội;  Yếu tố hành vi lối sống cá nhân; Yếu tố: Hệ thống Y tế, chăm sóc bảo vệ sức khỏe… Vai trò của Phật giáo trên mỗi yếu tố này ra sao? Sự tham gia của các vị trong đời sống xã hội, trong phòng chống dịch bệnh, bảo vệ môi trường, cụ thể như dịch Covid, Sốt xuất huyết, sốt rét… Vấn đề dinh dưỡng, các bệnh dịch mạn tính không lây hiện nay… như “3 cao 1 thấp” (cao đường, cao mỡ, cao máu và… thấp khớp) gặp không ít trong giới tu sĩ.

 

 

Đức Phật, bậc Y vương, đã đi trên con đường khoa học để “diệt Khổ” cho con người, từ Hội chứng (Khổ) đến Chẩn đoán (Tập), trị liệu (Diệt) và Nâng cao (Đạo). Từ đó, có những phương thuốc đối trị, chỉ chữa triệu chứng (tạm thời) và những phương thuốc chữa căn nguyên, rốt ráo. Dĩ nhiên tùy bệnh trạng, tùy bệnh nhân (căn cơ) mà cho thuốc phù hợp, có khi chỉ với Placebo cũng đủ! Trái lại, cho nặng “dose” quá, không đúng lúc,  cũng dễ bị “tẩu hỏa nhập ma”!

 

 

 

Trong mọi trường hợp, cần thấy lục phủ ngũ tạng là một thể… thống nhất, không nên tách biệt từng phần riêng rẻ, mà phải thấy toàn diện thân tâm nhất như. Đó là một nền y học holistic cần thiết hiện nay trong thời đại khoa học y học, kỹ thuật phát triển, dễ chạy theo những manh mún. Một nền y học lành mạnh cần “bớt kỹ thuật mà thêm nhân văn” là vậy.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc

(còn tiếp)

Filed Under: Góc nhìn - nhận định, Gươm báu trao tay, Nghĩ từ trái tim

Thư gởi bạn xa xôi (Lớp An Cư, Chùa Xá Lợi 2022)

28/05/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

 

Thư gởi bạn xa xôi 

Lớp An Cư, Chùa Xá Lợi 2022

 

KÝ 1: Chiều 27.5.2022, tại Chùa Phật học Xá Lợi Tp HCM, mình có buổi giảng đầu tiên về “Sức Khỏe và Phật giáo” cho Lớp An Cư kiết hạ (Trường hạ) cho các vị tu sĩ trẻ các nơi về tu học.

Đây đã là năm thứ 6, Thầy Đồng Bổn (Trụ trì) Chùa Xa Lợi mời 3 vị trong Ban Phật học tham gia giảng dạy cho Chương trình này hàng năm, đó là Cư sĩ NNC Trần Đình Sơn với đề tài Lịch Sử, Cư sĩ  Minh Ngọc năm nay về “Khuyến phát Bồ-đề-tâm văn” và Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc về đề tài “Sức khỏe và Phật giáo”.

Năm 2019, Nguyễn Văn Quyền đã thực hiện một video-clip các buổi giảng này và vẫn còn thấy xuất hiện trên youtube. Năm ngoái, 2021, thì chương trình phải tạm ngưng vì dịch Covid.

Lớp năm nay có khoảng 20 vị tu sĩ trẻ, có vị từ ở xa về, như Cà Mau, Trà Vinh, Kiên Giang, Darlak, Bình Thuận…

Buổi học đầu tiên này, mình chỉ bàn về “Sức khỏe là gì?” đưa đến định nghĩa về Sức khỏe của WHO (1946): một tình trạng hoàn toàn sảng khoái (well being, bien être) về thể chất (physical), tâm thần (mental) và xã hội (social) chớ không phải chỉ là không có bệnh hay tật; và về mối quan hệ giữa thân và tâm, từ đó, vai trò của Y tế và… Tu sĩ. Đức Phật là một Y vương, Pháp là thuốc (Dược Vương, Dược Thượng…) và Tăng là Y sĩ của… tâm hồn. Bác sĩ chỉ chữa được cái đau, Phật mới chữa được cái khổ! Đời sống hiện nay, bệnh về tâm thần rất nhiều, do Tham Sân Si ngày càng phát triển trong một thế giới có vẻ thừa mứa vật chất mà thiếu hụt về tinh thần, sự an lạc, hạnh phúc trong đời sống. Các bệnh S.A.D là bệnh phổ biến trên toàn thế giới ngày nay. S, viết tắt cùa STRESS (căng thằng); A viết tắt cùa ANXIETY (lo âu và sợ hãi) và D viết tắt của DEPRESSION (trầm cảm), dễ dẫn tới tự tử như ta thỉnh thoảng thấy ở một doanh nhân tỷ phú, một ca sĩ, tài tử trẻ đẹp, giàu có ở Hàn quốc, ở Nhật và cả ở chúng ta gần đây. Ngày nay các bác sĩ, nhà tâm lý trị liệu, các thiền sư… đưa các phương pháp Thiền chánh niệm Midfulness (như MBSR, MBCT) vào chữa trị thấy khả quan.

Mặt khác, có 2 vị Thầy mà ngày nay không ít người dân sợ gặp là… thầy thuốc và thầy tu. Một thầy thì dễ “hù” người ta về cái thân, một thầy thì dễ “hù” người ta về cái tâm… Cho nên không lấy làm lạ khi người ta luôn phải tìm đến “vô úy thí” của Bồ-tát Quán Thế Âm. Nhưng… cẩn thận, nếu tưởng nước cuốn dâng mau mà niệm QTA thì nước sẽ cạn,  lửa cháy rần rần niệm QTA thì lửa sẽ tắt thì càng nguy, lại rơi vào dị đoan mê tin, bởi không biết “nước” trong Kinh nói đó là lòng Tham, “lửa” đó là lòng Sân…

Hiện khoa học sinh học rất tiến bộ. Người ta lấy cái gien phát sáng ở con sứa biển, cấy cho con heo thì con heo… phát sáng! Tưởng tượng hôm nào có con heo nào đó phát sáng ở đâu đó thì… phải biết chuyện gì xảy ra! Trước đây ta từng có nước cá thần, thần y, thần dược… các thứ! Gần đây người ta đã ghép một trái tim heo đã cấy gien cho một bệnh nhân…

Vài hình ảnh gởi bạn:

 

 

 

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc

(còn tiếp)

Filed Under: Gì đẹp bằng sen?, Nghĩ từ trái tim, Thiền và Sức khỏe

Thư gởi bạn xa xôi 27.5.2022

28/05/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

 

Thư gởi bạn xa xôi 27.5.2022

 

Cảm ơn bạn đã hỏi thăm “tình hình” mình. Thiệt ra ngày càng “Chả Biết Gì” (chỉ biết già).  Già gia tốc. Bắt đầu quên nhiều. Quên kỳ cục. Tai cũng bắt đầu lãng. Nghe kỳ cục. Chữ này ra chữ kia. Đi đứng bắt đầu lụm cụm. Làm biếng tăng dần…

Tóm lại, rảnh thì bạn coi bài Phiếm “Già… Khú Đế” của nhà văn Song Thao nhé.

Tuy vậy, tuần này cũng khá bề bộn, kể bạn nghe nè:

24.5.2022 “Chuyện Trò” một bữa khá lý thú với các bạn trẻ, sinh viên Khoa Đông Phương học của trường Đại học HUFLIT.

Có hơn vài chục câu hỏi của các em… “quay” mình từ Thơ đến Thiền, và những vấn đề của tuổi trẻ hiện nay. Gởi bạn vài hình ảnh coi trước (nay mai sẽ có clip Âm thanh của Nguyễn Văn Quyền nhé):

 

Ban Tổ Chức chọn một cái hình Bs Đỗ Hồng Ngọc… 15 năm về trước để “quảng cáo”!

 

Thầy Khoa trưởng Trần Tiếng, Cô Hoàng Kim Oanh… và các bạn trong BTC cùng các SV khá đông.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hẹn thư sau,

Thân mến,

ĐHN

Filed Under: Góc nhìn - nhận định, Nghĩ từ trái tim, Vài đoạn hồi ký

Song Thao: GIÀ KHÚ ĐẾ

20/05/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc 1 Comment

 

GIÀ KHÚ ĐẾ

Song Thao

Bạn bè tôi, bỏ rẻ cũng đã tám chục niên kỷ. Người đời bảo già rồi. Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc chơi ác hơn. Trong bài viết “Già Khú…Đế”, ông luận như ri: “Già khú là giai đoạn một, thêm một bước nữa thì gọi là “già khú đế”. Khú, từ điển tiếng Việt bảo là “để thâm lại và có mùi hôi”, thí dụ dưa khú, tức là một thứ dưa để lâu quá, sắp hư. “Khú đế” là “vua” của khú, hơn hẳn các khú”.

Tám chịch hay hơn nữa có phải là già khú đế không, hình như không ai trong chúng tôi nghĩ như vậy tuy mỗi lần tụ họp với nhau là một kịch bản khác. Gần như toàn thể chúng tôi đều là những vận động viên môn thể dục dụng cụ. Ông thì chơi gậy thường, ông gậy bốn chấu, ông chơi môn đẩy cái walker, có ông chơi nguyên chiếc xe lăn. Kềnh càng như vậy nhưng vẫn vui vì còn được nhìn thấy nhau. Già đâu mà già! Tuổi chỉ là những con số!

Theo phép lịch sự đương đại, người ta không nên hỏi tuổi một phụ nữ. Tôi muốn thêm vào một chút: người ta cũng không nên hỏi tuổi một người cao tuổi. Phiền phức cho các bậc quân tử lắm. Ngày xưa ngài Nguyễn Công Trứ khi bị gái nhí hỏi tuổi đã lách: ngũ thập niên tiền nhị thập tam. Năm chục năm trước tớ hăm ba!

Bậc con cháu của Uy Viễn Tướng Công ngày nay là ông Hoàng Lộc còn tổ cha hơn tiền nhân:

cứ muốn chơi ngon hơn ngài Nguyễn Công Trứ

bảy ba tuổi lập thiếp mà kể vô

ta tám mươi còn lăm le cưới vợ

một đời tròn vẫn ngạo nghễ trượng phu

Già khú đế mà vẫn em chã bởi vì ta cứ nhất định vẫn còn giơn. Già là chuyện của…tha nhân, ta vẫn không suy xuyển. Cái mặt ta ngày nào không soi gương, có già chi mô. Ông bạn xưa, trong thời covid giãn cách, hai ba năm mới nhìn thấy, ôi sao mà ông lại xuống cấp như dzậy? Trong mắt ta, chỉ có người khác già, ta không già, nói chi tới già khú đế. Ông bác sĩ họ Đỗ thiệt thà quá độ. Ông nói huỵch toẹt : “Già nó xồng xộc trên trời rơi xuống, dưới đất vọt lên. Không những xồng xộc nó còn gia tốc, tàn bạo như cơn sóng vỗ vào bờ đá, vội vã để mau chóng nhập vào dòng nước cuồn cuộn đuổi theo sau. Nó mạnh mẽ và tàn nhẫn tung tóe, tan tác, lắng chìm, không một chút xót thương. Nó lãnh đạm bởi nhiệm vụ nó phải thế. Nó thú vị bởi nó không phân biệt.Giàu nghèo sang hèn, da trắng da đen…Còn ta, ta chần chờ, chểnh mảng, làm ngơ. Hãy đợi đấy. Đi đâu mà vội. Không đâu! Một hôm già bỗng chuyển hệ sang già…khú, rồi khú đế đột ngột làm đảo lộn mọi tính toán…Già đến đột ngột và tàn bạo. Như một cơn động đất, không cần phải hỏi han, không cần báo trước. Như một cơn bão dữ, thổi ào qua, cuốn tất cả không thương tiếc. Khi nó khú đế, nó sẵn sàng làm ta trở nên lố bịch, buồn cười, ngớ ngẩn, đáng thương. Khi nhìn quanh những người già khú đế mà còn khỏe, ta nghĩ ta chắc cũng sẽ như họ. Còn lâu! Số người như vậy rất hiếm!”.

Già thời xưa khác thời nay. Tuổi tác nơi các cụ là cái túi kinh nghiệm sống mà người trẻ phải học hỏi để sống với đời. Ngày nay, thế giới thay đổi tàn bạo, cứ vài năm nó lại mang bộ mặt khác, kinh nghiệm là thứ không có chỗ xài, con người phải hối hả chạy theo để thích nghi. Già chỉ còn là mớ tuổi nặng chình chịch đè trên vai. Anh già, nhất là già khú đế, bị đá ra bên lề cuộc sống, chẳng còn là một con ốc trong bộ máy, chẳng còn chút giá trị kinh tế. Đành tiếc nuối tuổi trẻ. Ông Quan Dương vớt vát:

Trước khi anh trở thành già

Đương nhiên cũng trẻ như là em thôi

Trước khi bết bát quá trời

Suy ra anh cũng một thời trai tơ

Thế gian biến đổi đâu ngờ

Đang ba hoa bỗng dại khờ không hay

Đang ma giáo cỡ như vầy

Trở thành cục bột trong tay em cầm

Hỏi sao kỳ lạ thế em

Anh mà biết được chết liền một khi.

Tôi đọc được một câu “danh ngôn”, không biết của ai. “Ai cũng có tuổi trẻ nhưng không phải ai cũng có tuổi già”. Phải có phúc có phần mới được già. Vậy mà dân già vẫn có mặc cảm là ăn hại đái nát, chẳng ra cái chi chi. Chỉ được cái sản xuất ra hơi là tài. Không biết sao mà anh già nào cũng cứ nổ bôm bốp một cách dễ dàng. Chẳng thua chi bò. Các nhà khoa học đã nghiên cứu và chỉ đích danh loài bò thải khí nhiều gây hại cho môi trường. Họ chữa bệnh…thải bằng cách cho bò ăn những thực phẩm khiến không tạo ra khí. Chưa thấy các nhà khoa học nghiên cứu về sự tum tủm liên tu bất tận của các cụ già khú đế. Tuy cho nổ, khi thì bùm bụp lúc tỉ tê ai oán, nhưng cái sự nổ của anh già rất vô duyên. Chẳng mùi mẽ gì! Có lẽ vì người già, cũng như chai nước hoa, càng để lâu càng phai mùi.

Tôi có trong tay một số sách của nhà…già học Đỗ Hồng Ngọc: “Gió Heo May Đã Về…”, “Già Ơi… Chào Bạn”, “Những Người Trẻ Lạ Lùng”. Tập nào cũng mỏng, mỏng như những ngày còn lại của người già. Nhưng không thấy ông bác sĩ này lý giải về sự tự do tút tít này của mấy anh già (Tôi chỉ nói tới mấy anh già vì phép lịch sự, các chị già chắc cũng tỉ tê như ai). Có lẽ vì ông chuyên ngành nhi khoa! Trước năm 1975 tôi đã từng đưa con tới phòng mạch của ông nhiều lần. Bệnh nhi đông nghẹt, la khóc điếc tai. Ông là một bác sĩ chữa bệnh trẻ em rất mát tay. Có lẽ vì vậy ông làm lơ với sự tưng bừng ồn ào của mấy anh già. Từ đâu mà ông nhảy phóc từ trẻ tới già, ông đổ tội cho tôi và đồng bọn, những người mang con cháu tới phòng mạch của ông. “Tôi đo tuổi mình qua cách xưng hô của các bà mẹ bế con đến khám bệnh. Trước đây họ gọi tôi bằng anh, sau gọi bằng chú, rồi bằng bác, và rồi mới đây thôi, một chị hãy còn rất trẻ đưa bé đến khám bệnh, lúc bé la khóc, chị dỗ nín đi cho ông ngoại khám con, thì tôi mới biết mình lên đến ông ngoại rồi mà không hay”. Khi bác sĩ đã thành “ông ngoại”, chúng ta mới được đọc những bài viết về tuổi già đặc sắc của ông. Ông gọi là tuổi “hườm hườm”. Tôi yêu chữ “hườm hườm” này quá! Nghe như trái còn bám víu trên cành.

Một trong những người hườm hườm là ông Khai Trí, một nhân vật mà người Sài Gòn xưa ai cũng biết. Ông chủ trương quên tuổi, nhất định không có cái gọi là tuổi già. Theo ông chủ nhà sách và nhà xuất bản nằm trên đường Lê Lợi này thì hồi 20 – 30 tuổi người ta còn quá trẻ, 30 – 40 thì đang trẻ, 40 – 50 hãy còn trẻ, 50 – 60 trẻ không ngờ, 60 – 70 trẻ lạ lùng và trên 70 là trẻ vĩnh viễn!

Khỏe re! Nhưng mấy người nghĩ được như vậy. Thường khi chúng ta ở độ tuổi 60 trở lên, độ tuổi theo Liên Hiệp Quốc là già, chúng ta thường quay đầu lại, tiếc cho 60 năm trước đã trôi đi mất. Tuổi hườm hườm là một khúc quanh quan trọng của đời người. Không phải mọi người tới tuổi 60 đều cảm thấy như nhau.

Trước hết, nam nữ cảm thấy khác nhau. Chuyện này ai cũng đoán ra. Đang xí xọn, ăn diện bỗng thấy mình xuống cấp. Da dẻ nhăn nheo, mắt bớt…bồ câu, thân thể hết mượt mà, đời còn chi vui. Đức ông chồng cũng dzậy, ngớ nga ngớ ngẩn, râu tóc bạc trắng, nói năng lỗ mỗ, chẳng còn chút phong lưu rất mực của những năm xưa. Vậy là cãi nhau tía lia. Dưới mắt đức ông chồng, bóng hồng thướt tha năm xưa giờ đã hết hồng, lại thêm chút đanh đá khó ưa khiến gai mắt. Cãi không lại, im đi cho nó lành khiến trầm cảm, bực bội. Nghĩ tới thời trai trẻ huy hoàng, lịch lãm một cây mà ứa nước mắt tiếc nuối. Vậy là stress cả hai!

Lại phải tham vấn ông bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc. Ông viết: “Có ít nhất bốn loại stress thường gặp ở tuổi chớm già, ấy là stress về sinh lý, do những dấu hiệu hiển nhiên của tuổi tác mà dù ta tìm mọi cách để chối bỏ nó vẫn cứ lù lù xuất hiện, như tóc cứ bạc, răng cứ lung lay, lưng cứ nhức mỏi. Stress về văn hóa do cách xã hội đánh giá vai trò của người già, bởi vì người già không phải ai cũng đạt nhân như Nguyễn Công Trứ: “gót tiên đeo đủng đỉnh một đôi dì / bụt cũng nực cười ông ngất ngưởng”. Stress về kinh tế cũng không phải là không đáng kể, đặc biệt ở vào tuổi chớm già mà một số người công ăn việc làm không ổn định hoặc bị thất nghiệp. Và cuối cùng là stress về tâm lý, cảm thấy mình bị hẫng, bị mất đi tuổi trẻ, chỉ còn  trống vắng, chỉ còn nhàm chán”.

Chúng ta đang ăn nhờ ở đậu nơi xứ người. Khác phong tục tập quán, khác văn hóa, khác lối sống nên chuyện stress càng thêm trầm trọng. Thế hệ chúng ta, nửa đời trước sống trong nước, nửa đời sau sống nơi nước người, chúng ta dễ chơi vơi. Chơi vơi dẫn tới chới với. Đang sống trong một xã hội mà câu “kính lão đắc thọ” được mọi người tôn trọng, chúng ta bị bỏ vào một xã hội mà sự bình đẳng là kim chỉ nam của cộng đồng. Cái già của chúng ta mất giá trị trong nền văn hóa mới. Trong nước, tuổi tác được kính trọng, chúng ta tự hào với tuổi tác. Tuổi tác tỷ lệ thuận với sự kính trọng. Chúng ta tự hào khi khoe tuổi với cộng đồng. Có khi còn ăn gian, thêm một tuổi mà ta gọi là tuổi ta.

Người già bản xứ khác hẳn. Đừng hỏi tuổi họ, cả đàn ông lẫn đàn bà. Họ giấu tuổi, thứ chỉ dấu…già. Họ làm mọi cách để níu tuổi trẻ: ăn mặc đúng mốt, nước hoa ngào ngạt, đi đứng thẳng thớm, cười nói lịch lãm. Họ làm trẻ trong khi chúng ta cố làm cho già hơn. Già rồi, ăn mặc sao cũng được nhưng nói năng phải giữ ý tứ, điệu bộ phải đường bệ, thỉnh thoảng ho lên một tiếng cho oai.

Giới già chúng ta bị ném vào một môi trường sống khác biệt với môi trường đáng lẽ chúng ta phải sống. Chênh vênh thiệt chênh vênh. Chuyện nhức nhối nhất trong mỗi gia đình người Việt chúng ta nơi nước người là chuyện đưa cha mẹ vào nhà già. Người già bản xứ coi chuyện vào nhà già là chuyện dĩ nhiên. Tiện cho cả cha mẹ lẫn con cháu. Nhưng phần lớn các ông bà già người Việt lại khác. Họ thất vọng tràn trề khi con cái đề nghị đưa vào nhà già. Họ có cảm tưởng bị bỏ bê. Họ nghĩ con cái bất hiếu khi vứt các đấng sinh thành vào nơi lạ hoắc, không ai thân thuộc, không ai sáng tối vấn an. Chỗ sống của họ phải là trong gia đình, giữa con cháu, cơm bưng nước rót, được hầu hạ tới bến. Họ không cần biết tới hoàn cảnh của con cái: vợ chồng đi làm từ sáng tới tối, cháu chít đi học suốt ngày không có thời giờ hầu hạ ông bà cha mẹ như cuộc sống trong nước.

Có người cố chấp, không chịu hiểu cho con cháu. Nhưng cũng có người hiểu và chấp nhận. Trong bài “Câu Chuyện Của Một Người Già Nhưng Dành Cho Những Người Chưa Già”, tác giả Tuệ Tâm đã chấp nhận. “Ngày mai, tôi phải đi viện dưỡng lão…Không phải bất đắc dĩ, thì tôi cũng không muốn đi viện dưỡng lão đâu. Nhưng mà từ khi sinh hoạt hàng ngày không còn có thể tự xoay xở, mà con gái vừa làm việc bận rộn vừa phải chăm sóc cháu trai, không rảnh để quan tâm mình, đây dường như là sự lựa chọn duy nhất đối với tôi. Điều kiện sống ở viện dưỡng lão không tệ: một mình một gian phòng sạch sẽ, được lắp các đồ điện đơn giản thực dụng, đầy đủ các loại phương tiện giải trí; đồ ăn cũng ngon miệng; phục vụ rất chu đáo, bày trí xung quanh cũng rất đẹp. Sống trong nhà, kim chỉ cái gì cũng không thiếu, rương hòm, ngăn tủ, ngăn kéo đều đầy ắp các loại đồ dùng. Quần áo bốn mùa, đồ dùng bốn mùa, chồng chất như núi; tôi thích sưu tầm, tem sưu tầm đã thành từng chồng lớn, ấm tử sa cũng đã hơn mười cái. Còn có rất nhiều vật linh tinh cất giấu, nào là ngọc bích, hạt óc chó, vật trang sức. Đặc biệt là sách, cả một mặt tường là giá sách, chật kín đầy ắp; rượu ngon thì Mao Đài, Ngũ Lương, rượu Tây cũng phải mấy bình. Viện dưỡng lão chỉ có một gian phòng, một cái tủ, một cái bàn, một giường, một ghế sô pha, một tủ lạnh, một máy giặt, một TV, một bếp điện từ, một lò vi ba, căn bản không có chỗ để lưu giữ của cải mà mình tích lũy. Trong chớp mắt, tôi đột nhiên cảm giác được: những của cải này đều là dư thừa, chúng cũng không thuộc về mình”.

Tác giả đã cắn răng bỏ lại tất cả nhưng không tiếc nuối. Của cải trần gian là của trần gian, khi cần buông thì phải buông. Một đời tích lũy, tưởng những thứ đó là ruột thịt không bao giờ rời được nay bỗng ngộ ra những gì tưởng là của mình đều không phải là của mình. Khi sống với chúng, mình quấn quít với chúng, nhưng khi phải rời chúng, mình cũng phải chấp nhận buông.

Buông là một hành động không dễ gì thực hiện nhưng là một hành động phải làm của người biết lẽ vô thường, biết sống thuận theo lẽ trời.

Thế hệ chúng tôi, như đã nói ở trên, bỏ rẻ ra cũng tám chịch có hơn, kể như đã hưởng đủ lộc trời. Con số đó nằm trên cáo phó có thể được coi là con số đã trọn vẹn. Chúng tôi chừ như những mục tiêu bắn tỉa của anh thần cầm lưỡi hái. Nay anh tỉa người này, mai anh tỉa người khác. Trước sau cũng một ngày nào đó. Ừ thì một ngày nào đó!

SONG THAO

Tháng 5.2022

Nguồn: http://www.phamcaohoang.com/2022/05/2436-song-thao-gia-khu-e.html

Filed Under: Già ơi....chào bạn, Góc nhìn - nhận định

Lớp Phật học & Đời sống: Mười Hạnh Bồ-Tát PHỔ HIỀN

14/05/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

Lớp PHẬT HỌC & ĐỜI SỐNG

Chùa Phật Học Xá Lợi Tp.HCM (Saigon)

Ngày 23.4.2022

 

Filed Under: Góc nhìn - nhận định, Lõm bõm học Phật, Nghĩ từ trái tim

Trần Thị Trúc Hạ: TÌNH BẠN

29/04/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

 

Tình bạn

Trần Thị Trúc Hạ (Đà Nẵng)
Buổi sáng Sàigòn trời trong veo, chị đón tôi trước cổng chung cư với nụ cười thật hiền rồi đưa tôi lên một căn hộ có phòng khách rộng rãi, thoáng mát. Cậu Cóc LKT ngồi bên cửa sổ nhìn ra như đang ngóng chờ. Tôi chạy đến và ôm choàng cậu như ôm một người anh ruột thịt.
Từ bao giờ tôi đã quên mất từng gặp anh chị ở đâu để rồi yêu quí anh chị như ruột thịt.
Hình như cũng bắt đầu từ những chuyến đi từ nam ra bắc, rồi anh tự nguyện thiết kế bìa sách cho tác phẩm đầu tay của tôi.Anh tỉ mỉ chăm chút từng công đoạn để cho ra một trang bìa thật ấn tượng hơn cả những gì tôi mong đợi.
Từng người bạn của anh hiện ra nơi khung cửa.
Anh LK (TTM) trang trọng, kiêu bạc, anh CVT hiền lành, chuẩn mực và cuối cùng là anh ĐHN với nụ cười đôn hậu, dí dỏm làm rộn rã cả căn phòng.
Họ trêu ghẹo chọc phá nhau như những cậu bé tinh nghịch. Họ đã đi cùng nhau suốt cả thời trai trẻ cho đến tận bây giờ, tóc đã bạc, mắt đã nhoè, chân tay đã run và tai cũng không còn nghe hết những gì cần nghe. Họ còn có một người bạn đang thao thức bên kia đại dương gọi về vì nhớ bạn.
Vậy đó họ ngồi bên nhau từ sáng đến chiều với những món ăn dân dã chỉ có khoai lang, đâụ phụng, trái cây…Không bia rượu thịt thà mà dường như với họ đã quá đủ đầy.
Cậu Cóc mệt, ngồi với bạn vài phút rồi rón rén vào phòng nằm, rồi lại háo hức ngồi dậy đi ra. Một mình cậu mà có tới hai ông bác sĩ chăm nom.
Tình bạn của họ sao mà đẹp quá !
Chiều, họ chia tay ra về, chị Quy gói những thức quà cho sở thích của từng người. Tôi ở lại với anh chị thêm chút nữa. Tôi hỏi chị sao các anh ai cũng gần gũi và quí mến chị nhiều như thế, chị cười nói không hiểu vì sao chuyện vui buồn gì các anh cũng kể cho chị nghe, chị như cái kho cất giữ bí mật của các anh.
Tôi hiểu đó chính là cái hạnh biết lắng nghe bằng sự thấu cảm và yêu thương. Vẫn biết rằng “Biết lắng nghe” dù chỉ là những khoảng lặng, ta vẫn sẽ là một người may mắn bởi chính nó sẽ mang tới cuộc sống của mình những món quà bất ngờ kì diệu nhưng không mấy ai làm được điều đơn giản này. Chị đã làm được từ sự dịu dàng và ấm áp lạ thường. Dường như chị chỉ biết lắng nghe mà không biết phán xét. Nằm bên chị một lát, nói với chị vài chuyện vui buồn và nghe chị dỗ dành an ủi mà cảm thấy lòng mình nhẹ tênh.
Sống bây giờ thật khó với những đa đoan, thị phi, hơn thua, ganh ghét…Nhưng họ đã sống thật hạnh phúc và dễ dàng bởi vì họ đã có một tình bạn đẹp. Tôi chỉ là kẻ đứng bên lề đường quan sát họ với ánh nhìn ngưỡng mộ và trân quý. Mong cho họ cứ vui đùa an nhiên bên nhau mãi mãi như thế để tôi còn có một niềm tin.
Trúc Hạ
(Saigon, 26.04.2022)

Từ trái: Châu Văn Thuận, Trúc Hạ, Lê Ký Thương, Đỗ Hồng Ngọc, Lữ Kiều (Thân Trọng Minh).
Nhà LKT 26.04.2022 (ảnh Kim Quy)

 

Bữa cơm gia đình.
Từ trái: Kim Quy, Lê Ký thương, Châu Văn Thuận, Trúc Hạ, ĐHN, Lữ Kiều (TTM) 26.04.2022

 

Filed Under: Ghi chép lang thang, Già ơi....chào bạn, Uncategorized, Vài đoạn hồi ký

Nhớ Nhà Văn VÕ HỒNG với nỗi… “Cô Đơn Uy Nghi”

19/04/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

 

 

Nhớ nhà văn Võ Hồng

với nỗi… “cô đơn uy nghi”

Đỗ Hồng Ngọc

 

Tôi quen biết anh nhiều năm trước ở Nha Trang. Tính về vai vế tôi phải gọi anh bằng… “ông”, vì dì tôi là bạn của con gái lớn anh. Nhưng anh vốn xuề xòa, dễ tính, bảo gọi bằng anh thôi. Còn anh luôn toa, moa với tôi một cách thân mật. Năm nọ có dịp về Nha Trang, tôi ghé thăm anh. Tìm nhà hơi khó vì đường sá đã mở rộng, nhà cửa thay đổi nhiều. Tôi đang loay hoay tìm cây khế, cây trứng cá “làm dấu” trước nhà thì một bà già đi ngang qua thấy, hỏi tìm ai, “Dạ tìm ông nhà văn Võ Hồng”, bà đáp: “Văn võ nào đâu tôi chả biết, chỉ biết có ông già sống một mình ở ngôi nhà kia thôi!”. Tôi kể lại anh nghe, anh cười ha hả, có vẻ… chịu bà già lắm vì nhà văn Võ Hồng thì không biết mà lại biết anh sống một mình! Mà thiệt vậy! Vợ anh mất sớm lúc anh hãy còn rất trẻ. Anh vẫn ở vậy, không tục huyền, dù không ít cô thầm thương trộm nhớ ông thầy giáo, ông nhà văn nho nhã, dễ mến. Anh vẫn gà trống nuôi con. Tất cả đều thành đạt, đều đang sinh sống ở nước ngoài, chỉ còn ông… gà trống ngày một lớn tuổi loay hoay một mình với những người hàng xóm, với cây trứng cá, cây khế và mấy gốc dừa.

Anh nuôi một con chó con làm bạn. Lần tôi đến thăm, anh lững thững ra mở cổng, con chó ùa ra sủa ầm lên. Tôi hơi hoảng, hỏi: chó có dữ không anh? Anh trả lời tỉnh queo: nó còn hiền hơn moa! Rồi anh dẫn tôi lên gác. Căn gác nhỏ với một phòng chừng hai chục mét vuông, vừa là chỗ ăn ngủ, làm việc, tiếp khách… lổn ngổn những sách vở, thư từ, bản thảo… Nhờ cái sân thượng phía trước có bóng râm cây khế, cây dừa mà anh còn có chỗ để mà trầm tư, mà hoài cố nhân (*)… Anh khoe với tôi cái chậu nhỏ trong đó có một cây gai bàn chải to bằng bàn tay. Anh nói miền quê anh đi đâu cũng gặp cây gai bàn chải mọc dọc hai bên đường. Anh nhớ nó quá nên tìm một gốc về trồng. Anh giấu nó ở một góc sân thượng, sợ người ta trông thấy cho là lập dị! Có lần Đài truyền hình Trung ương làm một bộ phim ngắn về “Thầy Võ Hồng”. Anh rất cảm động khi được về thăm lại trường Bồ Đề cũ, chùa Hải Đức, nhà thờ Chánh tòa Nha Trang… nhưng anh vẫn thấy ngường ngượng khi phải… đóng phim. Rồi cô Thu Trang dạy Cao đẳng Sư phạm ở Tuy Hòa, quê hương anh, đã làm một luận văn thạc sĩ ngữ văn về sự nghiệp văn học của anh: “Võ Hồng, nhà văn và tác phẩm” do GS Hoàng Như Mai hướng dẫn, mà người phản biện là TS Huỳnh Như Phương ghi nhận xét: mong sớm được thấy in thành sách để giúp bạn đọc hiểu thêm về nhà văn Võ Hồng.

Nhắc đến mình, anh như luôn có vẻ ngượng. Mấy năm trước, trong thư gửi tôi, kèm tập thơ mới in của anh, anh viết: “Đọc lại văn mình moa thấy: nếu là văn xuôi thì Ngộ, còn thơ thì Ngượng. Cái gì mà yêu thương, nhớ nhung, đợi chờ… mắc cỡ thấy mồ!”. Tôi hiểu anh, bởi vì văn thì còn đổ thừa tại hư cấu, tại tâm lý nhân vật nọ kia, chứ thơ thì hết phương chối cãi! Nhưng theo tôi, văn Võ Hồng đã là một thứ thơ, một thứ thơ xuôi, nhàn nhã, đằm thắm, chân thật… làm xúc động lòng người! Hỏi anh lúc này có khỏe không, anh nói khỏe gì nổi, bệnh rề rề. Nhiều tuổi rồi, con ở xa, bệnh cũng làm biếng đi bệnh viện nữa. Phải nhờ người quen đưa đi khám hoài ngại quá! Vậy mà hôm nghe tôi bệnh nặng, phải đi mổ cấp cứu, anh viết thư: “Mười hai giờ khuya, moa ra sân thượng, quỳ hướng về sao Bắc đẩu hết lòng cầu nguyện cho toa tai qua nạn khỏi…”.

Trở lại chuyện thăm anh ở Nha Trang lần này, lúc anh vừa… lên tuổi 80, tôi thật bất ngờ thấy anh không còn “cô đơn” nữa. Trong phòng anh treo một tấm ảnh chân dung khá lớn của cô đào hát bóng xinh đẹp Lý Linh, người đóng vai Tống Khánh Linh trong phim nhiều tập chiếu trên truyền hình! Thì ra “ông lão” mê cô tài tử này không biết tự bao giờ! Thấy tôi bỡ ngỡ, anh cười: “Đứa cháu mình ở ngoài quê coi phim rồi nói với mình: “Cậu ơi, sao mà cô đào đóng phim này giống hệt mợ… Mình giật mình, “kiểm chứng” lại quả là có nhiều nét giống y hệt vợ mình hồi đó, nên mình treo ảnh này lên đây”. Anh lại có vẻ ngượng. Nhớ anh đã vừa tám mươi, tôi thử “bói” cho anh một quẻ bằng cách mở ngẫu nhiên một trang trong cuốn Trầm tư của anh mà tôi gọi là “bói Võ Hồng”, tình cờ trúng câu 259, câu trao đổi của anh với một “cô nào đó”, chắc là Lý Linh: – Em như đóa hồng dành cho vương tôn quyền quý, còn anh… – Câu đó phải do em nói. Tâm hồn anh đẹp và mảnh như hoa. Nên khó nuôi dưỡng, khó chăm sóc. Em đành phụ bạc anh… Vậy là anh chàng “Tú Uyên” Võ Hồng với “tâm hồn đẹp và mảnh như hoa” đó vẫn chờ đợi nàng Giáng Kiều từ trong tranh một hôm nào đó lại bước ra…

Võ Hồng là một nhà thơ. Dù ông viết truyện ngắn, truyện dài gì thì với tôi cũng đều là thơ. Thơ xuôi. Đọc ông thấy lòng lành ra. Tuy nhiên ông cũng đã in hẳn một tập Thơ cho riêng mình. Chân tình và mộc mạc. Đằm thắm những yêu thương.

Năm giờ sáng mở mắt

Nhìn quanh: chỉ ghế bàn

Thèm thấy một khuôn mặt

Thèm nghe tiếng dịu dàng

Mười giờ đêm thâm u

Bóng tối như cõi chết

Tình yêu, tìm nơi đâu

Hạnh phúc, chào vĩnh biệt 

(Quạnh hiu)

Quạnh hiu. Hoang vắng. Cô đơn. Không muốn “độc cư” mà thành độc cư. Với một tâm hồn vô cùng nhạy cảm, ông héo hắt dần với tháng năm. An ủi của ông trong tuổi già là những người con đều thành đạt, hiếu thảo, nhưng vì hoàn cảnh riêng mà phải sống xa nhau kẻ chân trời người góc biển.

Nay các con nên người

Mỗi đứa đi một ngả

Mình cha căn nhà xưa

Trông vừa quen vừa lạ

Không còn ngày gian khổ

Chỉ dư ngày tiêu điều

Vắng con như cây cỏ

Héo úa giữa quạnh hiu

(Ba mươi năm sau)

Vẫn căn gác nhỏ đó vừa là chỗ ăn chỗ ngủ, chỗ làm việc, tiếp khách… lổn nhổn những sách vở, thư từ, bản thảo… tràn lan trên bàn, trên nệm, dưới gầm… Có lần tôi bấm cho ông mấy tấm ảnh kỷ niệm, có cảnh ông ngồi trên chiếc ghế “cô đơn uy nghi” đặt ở sân thượng, dưới tàn cây trứng cá. Lúc đó, ông mới 74 tuổi, còn hoạt bát lắm, đòi khoác áo đàng hoàng rồi mới chịu cho chụp hình. Ông kể hôm họp mặt mừng tuổi 70 của ông, ai cũng nhắc câu “Thất thập cổ lai hy”, nên khi đáp từ, ông sờ tay vào cổ, nói “Thất thập cổ lai hy” nè, rồi lần tay xuống ngực “Lục thập ngực lai hy” nè, “Ngũ thập bụng lai hy” nè, rồi “Tứ thập…”, mọi người la hoảng!

Khi tôi gởi ông bản thảo Già ơi… Chào bạn! để nhờ ông đọc, ông cười: Sau “Già ơi chào bạn” toa sẽ viết tiếp cái gì nữa đây? Ông là vậy. Lúc nào cũng hóm hỉnh, sâu sắc mà sảng khoái trừ những lúc một mình trong nỗi “cô đơn uy nghi” nhớ đến người thân. Mấy năm gần đây, tình trạng sức khỏe ông yếu dần, nằm liệt giường, được chuyển xuống tầng trệt cho tiện chăm sóc. Cô con gái lớn Diệu Hằng vẫn thỉnh thoảng từ Pháp về thăm cha. Rồi cô lại đi, bận bịu bao điều, nhưng vẫn quán xuyến lo toan. Người con trai thứ ở Đức đã dựng riêng cho cha một trang web, tập hợp toàn bộ các tác phẩm của cha, với nhiều tài liệu quý.

Năm 2011, có dịp về Nha Trang, tôi lại ghé thăm ông, bấy giờ ông đã 91 tuổi, đã dần dần khó tiếp xúc… Cô Đạm, người học trò cũ quý thương ông vẫn là người hằng ngày trực tiếp đến chăm sóc ông cùng với một người giúp việc. Ông tuy nằm liệt giường đã lâu vậy mà trông vẫn thanh mảnh, sạch sẽ lắm. Tôi cảm động nói với cô Đạm, thay mặt những bạn bè thân quen gần xa của nhà văn Võ Hồng, trân trọng cảm ơn cô.

Ông đã sẵn một bài thơ gọi là Di ngôn viết về nỗi “cô đơn uy nghi” của mình:

Di Ngôn

Sau khi tôi chết Xin giữ y nguyên giùm mọi dấu vết

Của những ngày u buồn trĩu nặng hồn tôi

Ðây: cây bút màu đen sớm tối không rời

Ðây: cuốn vở cất đầy những mảnh lòng hiu hắt

Kia chồng sách không bao giờ ngăn nắp

Này: góc vườn, hoa rụng trải lối đi

Trên khung rào thưa, lá khẽ thầm thì 

Nơi sân thượng xin để nguyên chiếc ghế

Kê sát lan can, hướng xuống mặt đường

Nơi những đêm dài, trong tối đầy sương

Tôi ngồi lặng, mắt chong chờ đợi

Ðợi một người đi không hẹn trở lại

Hun hút đường dài… vun vút xe qua

Những dáng ngược xuôi… những cặp hẹn hò

Bầy chó lang thang… hàng cây đứng lặng

Chia sẻ nỗi niềm: từng ngôi sao xa

Người đi không về. Giờ đang nơi đâu?

Cực lạc non Bồng hay cõi Diêm phù

Ðêm trắng trải dài… Mỏi mòn đêm trắng

Canh hai… canh ba… từng canh qua mau

Cho đến một ngày kia… tôi sẽ nhẹ nhàng giã từ

Hạnh phúc yêu thương… Băng giá mây mù…

Nhưng trên sân, chiếc ghế cô đơn uy nghi còn đó

Tiếp tục ngồi chờ, lặng lẽ chờ cho mãi đến thiên thu.

Võ Hồng (2013)

 

Nhớ Võ Hồng, vừa thương vừa cảm, vừa xót vừa xa. Thấy trôi đi một kiếp nhân sinh phù thế: Ngũ uẩn phù vân không khứ lai/ Tam độc thủy bào hư xuất một… (Chứng đạo ca). Mà mừng ông nay đã vào cõi “tịch diệt vi lạc”!

Đỗ Hồng Ngọc

(*) Trầm tư, Hoài cố nhân: Tác phẩm của Võ Hồng.

(Quán Văn 86, tháng 04.2022 Chân dung Văn Học: Nhà văn Võ Hồng)

…………………………….

 

Filed Under: Vài đoạn hồi ký

Quán Văn: NHỚ VÕ HỒNG

18/04/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

 

Thư gởi bạn xa xôi,

Saigon, 17.04.2022

QUÁN VĂN: NHỚ VÕ HỒNG

 

Võ Hồng sinh 1921, vây là đã hơn 100 tuổi rồi đó!

Ngày 24.04.2022 này sẽ có một Hội Thảo tại Phú Yên về Nhà Văn Võ Hồng. Rất tiếc, Huỳnh Như Phương và mình đều không đi dự được.

Quán Văn cũng ra một số đặc biệt về Võ Hồng, HOÀI CỐ NHÂN.

Sáng nay có buổi Họp mặt bạn bè, anh em.

Và, dưới đây là vài hình ảnh gởi bạn.

 

 

 

Nguyên Minh “chủ xị” có đôi lời…, sau đó là Đỗ Hồng Ngọc, Hoàng Kim Oanh và nhiều bạn bè khác cùng có mặt hôm nay…

Filed Under: Ghi chép lang thang, Vài đoạn hồi ký

LÊ KÝ THƯƠNG VÀ NHỮNG NGƯỜI BẠN VĂN CHƯƠNG

17/04/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

 

LÊ KÝ THƯƠNG VÀ NHỮNG NGƯỜI BẠN VĂN CHƯƠNG
Cao Kim Quy
Không biết cái duyên, định mệnh nào đã gắn kết tôi và Lê Ký Thương, để từ đó gắn kết tôi với họ, những người bạn thiết của chúng tôi. Nhiều lần ngồi ngắm những cành hoa phượng đỏ là đà bên kia mặt hồ rong rêu giờ đã tràn ngập sen, tôi nhấm nháp cà phê một mình, và tự hỏi. Tôi ngồi đó, nhớ về họ, những kẻ đang ở rất gần và những kẻ còn cách xa, những kẻ đã bay cùng gió mây và những kẻ đang còn có thể nắm lấy tay nhau mà vui ngày họp mặt.
Tôi và LKT có nhiều điểm tương đồng trong “số phận”. Cả hai đều có một người bạn rất thân thời trung học, dự phần vào đời nhau theo một kiểu rất…tương tự. Cả hai lại cùng có một mối tình tuổi học trò âm thầm lãng mạn đủ để vương vấn với thời gian cho đên khi… hết làm học trò. Nhưng quan trọng nhất là chúng tôi gắn bó nhau đúng nghĩa những người bạn đời (liệu tôi có chủ quan không?), có thể san sẻ với nhau mọi điều trong yêu thương, tin cậy và tôn trọng. Có phải vì thế mà LKT đã thoải mái chuyển giao tình bạn và luôn cả những người bạn của anh cho tôi?
Bạn anh, xuất thân từ nhiều tầng lớp khác nhau nhưng có chung những nỗi niềm của một thế hệ thanh niên trí thức thời loạn, chung cả sở thích dùng văn chương để bày tỏ với đời. Người trẻ nhất trong nhóm Ý Thức xưa cũng đã lớn hơn tôi đến 6,7 tuổi. Vậy mà lạ, đến một ngày, tôi chợt nhận ra mình đã trở thành bạn của những bậc đàn anh khác giới, khác tuổi tác ấy tự lúc nào.
Tôi vốn yêu thế giới văn chương, và LKT là một phần của thế giới ấy. Nhưng tôi không xem mình là một người trong số họ. Tôi chỉ đứng bên kia đường mà ngắm nhìn họ, buồn vui theo cảm xúc của họ, và tôi đã yêu mến biết bao, cái tình bạn lặng thầm mà thật thắm thiết (đôi khi cũng nhiều sóng gió) của những người bạn văn chương  này, trải dài suốt 40, 50 năm.
Sau 1975 cho đến những năm cuối 80, chúng tôi vẫn còn lận đận với cơm áo gạo tiền trong thành phố nhỏ. Bạn cũ tứ tán. Kẻ chân trời người góc biển, có kẻ cũng như LKT, quay về quê gốc của mình làm đủ thứ nghề chỉ cốt mưu sinh. Cuộc hành trình chung của chúng tôi khá nhọc nhằn nhưng nhớ lại vẫn đầy thi vị vì bên cạnh chúng tôi luôn có những người bạn.
Đặc biệt là với nhóm Ý Thức. Nhóm nhỏ này xuất hiện khá ngắn ngủi trong đời sống văn học miền Nam (từ 1970 – 1972) nhưng khá nổi tiếng vì những sáng tác mang đầy tính dấn thân của nhiều cây bút tài năng và nhiệt huyết. Tất nhiên, họ gắn bó với nhau rất sớm trước khi tôi và LKT gặp nhau lần đầu, nhưng giờ đây tôi thuộc nằm lòng lai lịch từng người nhờ những kỷ niệm “chung lưng đấu cật” được kể lại lúc nào cũng đầy hào hứng của LKT hay từ bạn anh.
Sau 1991, chúng tôi vào Sài Gòn, những người bạn năm xưa lại có cơ hội kề cận nhau. Đời sống chung đã phần nào dễ thở để họ lại có thể nghĩ đến sự cần thiết của món ăn tinh thần. Tôi nhớ những ngày đầu cùng LKT đến thăm Nguyên Minh trong ngôi nhà mới thuê ở quận Gò Vấp. Con người này hình như bao giờ cũng chia hai cuộc đời mình, rạch ròi giữa mộng và thực (rạch ròi như cách anh phân biệt vợ với…“người tình”!!!). NM đặc biệt mê việc in ấn nên anh đã bắt đầu lại bằng nghề in lụa để kiếm sống (một vợ năm con không phải là cái gánh nhẹ nhàng). Nửa kia của anh vẫn đầy ắp mộng văn chương, mà hình như giấc mộng ấy luôn ẩn hiện một cái tên T chấm truyền cảm xúc. Tôi nhớ năm 1998, sau cuộc triển lãm chung đầu tiên của LKT và Lữ Kiều (Thân Trọng Minh) được tổ chức tại phòng tranh Tự Do (Sài Gòn), chúng tôi cùng nhau dong ruỗi Đà Lạt để … ”mừng triển lãm thành công tốt đẹp”. Ngoài hai cặp vợ chồng TTM và LKT còn có thêm Nguyên Minh. Một buổi sáng, tôi nhìn thấy cái dáng nhỏ bé của  NM ngồi ở bực cửa trên căn gác gỗ của Thân Trọng điền trang, cắm cúi viết. Những tia nắng vàng trong vắt của cao nguyên đang chiếu xéo lên trang văn của anh. Hình như đó là lần đầu tiên anh thực sự cầm bút trở lại từ sau 1975. Ngôi nhà gỗ nhỏ màu xanh rêu có khung cửa mở ra một mảnh vườn đầy hoa trước thềm nhà, bên kia thung lũng là xanh thẳm núi đồi. Hệt một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp. Có khi chính khung cảnh đó đã thúc đẩy NM sống lại mộng văn chương? Kể từ ngày ấy, tôi hân hạnh trở thành người mà anh dễ dàng bộc bạch những cảm xúc rất thật của lòng mình về những người bạn, về cuộc tình đã xuất hiện từ mấy mươi năm trước nhưng lúc nào được kể lại cũng dạt dào như chỉ mới hôm qua.
Thời ấy, khi những người bạn gắn bó của “tòa soạn Ý Thức” cũ chưa ly tán dần vì sức khỏe, hoàn cảnh… những cuộc gặp mặt cứ lặp lại hầu như hàng tuần, thường là trên sân thượng nhiều gió, và có lẽ cả sao đêm, nhà Lữ Kiều. Đôi khi chúng tôi dời địa điểm vào căn phòng làm việc ở tầng ba của anh, quanh ngọn đèn vàng ấm cúng nhưng có chút gì bùi ngùi. Không hiểu tại sao, nói chuyện hay đọc văn Lữ Kiều, lúc nào tôi cũng có cảm giác bùi ngùi. Khác với vẻ ngoài lịch thiệp, quá hoạt bát của anh, tôi chỉ nhìn thấy một Lữ Kiều lăng lẽ đăm chiêu trong bóng đêm, một Lữ Kiều lạc lõng cô đơn giữa đám đông đang ồn ào nhốn nháo. Tôi luôn nhìn thấy anh như kẻ lữ hành cô độc dù chung quanh anh bao giờ cũng đông bạn bè. Chưa kể anh còn có phu nhân trẻ đẹp tài hoa là nữ họa sĩ Thanh Hằng., với những bức tranh hoa đầy nữ tính, có tài nấu nướng thật tuyệt vời khiến chúng tôi cứ phải tấm tắc mỗi lần được thưởng thức.
Nhà Lữ Kiều luôn sẵn rượu. Đủ loại. Tôi ngồi giữa bọn họ, yên lặng nghe họ trò chuyện, và ngắm màu rượu quyến rũ được rót từ những chai Chivas, Hennessy, Johnny Walker… vào những chiếc ly thủy tinh trong suốt lóng lánh những viên nước đá có hình trái tim. Luôn luôn là những gương mặt quen thuộc ấy, Lữ Kiều, Lữ Quỳnh, Nguyên Minh, Châu Văn Thuận, Hồ Thanh Ngạn, Lê Ký Thương, thêm “phu nhân” của các vị, đôi khi vài thân hữu của Ý Thức.. Những chai rượu đầy cứ vơi dần theo đêm. Họ uống với nhau đằm thắm. Nhưng có lúc cãi nhau cũng rất ghê. Rồi tuần sau, tháng sau, họ lai gặp nhau, lại tranh luận. Những cuộc tranh luận có thể gay gắt nhưng phát xuất từ tình cảm quá thiết tha gắn bó dành cho nhau. Họ cãi nhau chỉ vì mong muốn bạn mình hoàn thiện hơn, có lúc “hùng hổ” như NM, không cam lòng thấy bạn “bỏ cuộc chơi” khi sức chưa thật tàn, lực chưa phải đã kiệt. Anh đang mơ trên quãng đường ngắn ngủi còn lại, bọn họ phải quàng vai nhau bước song hàng như đã từng cùng nhau trải qua những giai đoạn cực kỳ khó khăn của thời cuộc.
Có phải do những “cú hích” của NM mà Lữ Quỳnh sau một thời gian khá dài im lặng, xuất đầu lộ diện trở lại với nhiều tác phẩm văn, thơ mới? Nhưng lúc ấy anh đã không còn ở cạnh chúng tôi. Anh đã cách chúng tôi cả một đại dương mênh mông không thấy đâu là bờ bến. Tôi thấy NM thật trong sáng, đáng quý làm sao mỗi khi nhìn anh cười hào hứng, khoe với tôi tác phẩm mới in của bạn bè. Anh xem thành công của bạn như thành công của chính mình. LQ thì đằng đẵng phương xa, mà mỗi email ngắn gọn đều hàm chứa nỗi khát khao âm ỉ được quay về ngồi giữa bạn cũ bên ly cà phê vỉa hè. Nhớ năm 2013 từ Mỹ về, LQ cùng chúng tôi lên Đà Lạt dự buổi triển lãm tranh các họa sĩ Đinh Cường, Thân Trọng Minh và  Phan Ngọc Minh, cũng đúng vào dịp kỷ niệm sinh nhật thứ 70 của Lữ Kiều, người bạn gắn bó với anh từ thuở thiếu thời ở xứ Huế thơ mộng. Tướng tá vẫn cao lớn dềnh dàng nhưng sức khỏe anh đã có phần suy giảm, vừa xuống xe anh đã bị choáng, không đứng vững. Thương cái dáng liêu xiêu của anh đang cố giữ cho thăng bằng giữa hai người bạn ốm o là Châu Văn Thuận và Lê Ký Thương. Người xách hộ bạn chiếc túi du lịch không mấy nặng, kẻ vịn hờ tay bạn phòng khi cần đỡ đần. Những chàng trai tráng mười bảy tuổi năm xưa giờ đã ngoài bảy mươi cả, và họ vẫn còn lững thững đi bên nhau dưới nắng chiều, làm sao không thương cho được!
Lẽ ra trong bàn tròn Ý Thức những đêm khuya ấy còn có mặt Đỗ Nghê (Đỗ Hồng Ngọc) nếu anh không có thói quen ngủ sớm và… kỵ rượu. Đỗ Nghê ngày xưa cũng trong nhóm biên tập của Ý Thức và nay luôn sát cánh với bạn bè trừ lúc… “ăn nhậu”. Anh lại là bạn y khoa cùng với Lữ Kiều, Trương Thìn, cùng làm báo với nhau nhiều năm.  Xét về mức độ ”tai tiếng” (chúng tôi thích chọc ghẹo anh bằng từ ngữ này thay cho từ “nổi tiếng” những lúc ngồi cà kê với nhau), Đỗ Nghê thuộc loại “chói sáng” nhất nhóm Ý Thức cũ. Anh là vị thầy khả kính của bao nhiêu sinh viên y khoa, mà nhiều lứa học trò sau này cũng đã trở thành thầy của các thế hệ kế tiếp. Anh thường được mời nói chuyện về những đề tài Phật giáo dưới góc nhìn khoa học ở những chốn trang nghiêm như các trường Phật học hay các chùa lớn nhỏ rải rác khắp các tỉnh thành. Sách anh viết dù về Phật học hay y khoa đều thuộc hàng best seller của các nhà xuất bản và tên tuổi anh thì đã không còn xa lạ với trí thức Việt khắp nơi… Vậy mà anh không bao giờ khiến tôi nhớ ra vị thế “đình đám” đó mỗi khi chúng tôi ngồi uống cà phê cùng nhau. Chỉ bởi vì anh quá bình dị và hồn nhiên. Trước mặt tôi không có một ĐHN “nổi tiếng như cồn” trên nhiều phương diện. Chỉ có một “lão ngoan đồng” thích trêu đùa. Mỗi khi anh nheo nheo đôi mắt sau cặp kính cận, thì thầm vào tai người kề bên điều gì “bí mật” rồi cười hỉ hả, tôi chỉ nhìn thấy một cậu thiếu niên láu lĩnh chưa chịu xa rời tuổi thơ của mình. (Cơ khổ, tiếng là “thì thầm” nhưng do tai anh đã hơi lãng – tám mươi rồi còn gì – nên người được “thì thầm” lúc nào cũng canh cánh nỗi sợ bị “phát hiện” thì… quê!)
Tôi gọi ĐHN là “người-viết-tản-văn-giáo-khoa-thư” vì, bạn có nhận ra chăng? Đọc “Ghi chép lang thang” của ĐHN ta dễ liên tưởng đến những bài văn giản dị luôn ẩn chứa tính giáo dục thật nhẹ nhàng trong Quốc Văn giáo khoa thư ngày trước. Không áp đặt, không “đao to búa lớn”, nó nhè nhẹ khơi gợi cho ta tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, yêu quê hương dù cho quê hương ấy có bình dị nghèo nàn thế nào.
Bên cạnh ĐHN “thiền sư”, còn có một Đỗ Nghê thi sĩ. Người ta quen nhìn thấy một nhà nghiên cứu Phật học nghiêm túc mà có thể quên anh từng là, và có thể vẫn đang là, một thi sĩ không thiếu lãng mạn với cuộc đời (không lãng mạn thì làm sao có thể thành…thi sĩ!). Chỉ có điều sự lãng mạn ấy cũng bàng bạc nhẹ nhàng như bản tính của anh khiến độc giả khó thể nhận ra nếu không đọc kỹ. Tôi không trích ra đây câu nào trong những tập thơ anh đã xuất bản. Khám phá là quyền của người đọc thơ. Chẳng phải mỗi phát hiện sẽ đem lại cho ta những cảm xúc thú vị?
Ngoài những người bạn vẫn sống trong nước, LKT còn có những người bạn bên kia bờ đại dương, không kém phần thân ái. Năm LKT gặp tai ương lớn trong đời (2010), tôi nhớ người đầu tiên gọi điện cho chúng tôi là anh Phạm Văn Nhàn, từ Houston, Hoa Kỳ, chỉ một, hai tiếng sau khi tôi đưa LKT nhập viện ở Nha Trang. Đến bây giờ, tôi vẫn chưa biết ai là người đã báo tin cho anh sớm đến thế, chỉ nhớ nghe giọng anh đầy lo lắng hỏi thăm, tôi không khỏi xúc động. Phạm Văn Nhàn là người đều đặn gởi những số báo Thư quán bản thảo cho chúng tôi hàng kỳ, qua đường hàng không. Nhớ lần anh về VN, chúng tôi đã có được buổi chuyện trò nồng ấm đủ để hiểu không phải cứ xa mặt là sẽ cách lòng.
Khi chúng tôi có dịp đến Mỹ, tuy không gặp được bạn cũ Trần Hoài Thư vì thời gian và khoảng cách, nhưng anh cũng đã kịp thời bỏ công in vội và gởi phát nhanh tặng chúng tôi bộ sách đồ sộ Văn Miền Nam và Thơ miền Nam (trước 75). Ít liên lạc, chúng tôi vẫn âm thầm theo dõi hoạt động của Trần Hoài Thư. Thương qúy biết bao cái tình anh đối với bạn bè. Càng quý hơn cái tình của anh đối với người vợ yêu đang lâm bạo bệnh. Tôi hình dung một Trần Hoài Thư suốt đời sống với ám ảnh quá khứ hào hùng, âm thầm làm việc dưới basement nhà anh những buổi khuya vắng lặng lạnh lẽo, âm thầm đi về Nursing home chăm sóc vợ hiền trên những con đường trơn trượt trắng xóa tuyết mùa đông, trong khi chính bản thân anh cũng đang mang nhiều bệnh của tuổi già. Hình ảnh cô độc của anh gây cho tôi nỗi xót xa quá dỗi mỗi lần nghĩ đến.
Mà chưa hết. Hóa ra LKT vẫn còn nhiều bạn lắm. Những buổi cà phê vỉa hè với Vũ Trọng Quang, Trần Hữu Dũng, Trần Nhật Vy, Lê Văn Duy.… Những buổi “cụng ly” với Huỳnh Phan Anh, Phù Hư, Nguyễn Thái Dương, Từ Nguyên Thạch… (Đó là khi LKT còn uống được vài lon với bạn). Những chuyến lang thang lên Pleiku, tìm đến Trần Duy Phiên (nhà văn này mỗi lần trò chuyện không thể dưới 4 tiếng vì anh có biết bao nhiêu là điều muốn chia sẻ), xuống Ninh Hòa gặp Khuất Đẩu-Huyền Chiêu, ra Tuy Hòa thăm Nguyễn Lệ Uyên, Trần Huiền Ân, tạt qua Quy Nhơn là Nguyễn Thanh Mừng,  ghé Đà Nẵng cà phê với Nguyễn Nhã Tiên, chạy vào bv cho kịp siết tay Phạm Ngọc Lư trước khi anh vĩnh viễn chia tay bè bạn…
Nhắc đến sự chia lìa, lại nhớ đến nhiều bạn đã bỏ chúng tôi mà đi trước. Thế Vũ chẳng hạn. Tôi nhớ kỷ niệm những ngày hiếm hoi khi anh từ bệnh viện được về nhà tĩnh dưỡng một thời gian. Muốn bạn đổi không khí, chúng tôi rũ  anh đi uống cà phê, nhưng LKT bận đột xuất, mình tôi đích thân chở T.V. đến quán Thềm xưa, một chỗ ngồi yên tĩnh thích hợp cho những người không còn trẻ. TDọc đường, trời đổ mưa bất ngờ. Tôi lật đật tấp xe vào lề, chỉ sợ anh mắc mưa lại lên cơn khó thở. Mượn tạm chiếc ghế cho anh ngồi nghỉ dưới mái hiên nhà ai mà lòng hồi hộp, sợ anh bỏ cuộc. Thế mà anh vẫn đến được quán giữa những nhịp thở dốc khó khăn. Trong câu chuyện, tôi hiểu anh đang rất băn khoăn khi biết mình sắp ra đi mà con gái đầu “chưa kịp lớn”. Anh lo thế thôi, chứ P.A, con gái anh, đã vững vàng ngay khi bước vào nghề làm báo theo nghiệp cha, chẳng bao lâu sau ngày anh mất. Tôi nhớ hình ảnh chị Hà, người vợ hiền của anh, lăn lóc dưới gầm cầu thang bao nhiêu đêm vì bệnh viện quá tải, trong khi anh dây nhợ đầy người thiêm thiếp trong phòng chăm sóc đặc biệt kề bên.
Lại nhớ Chu Trầm Nguyên Minh, người bạn văn nghệ hiền lành, nhiệt tình tham gia sinh hoạt với Quán Văn cho đến những ngày tháng cuối. Họ – Nguyên Minh, Lữ Kiều, Sâm Thương, Lê Ký Thương và Chu Trầm Nguyên Minh – cũng đã kịp làm một chuyến về Phan Rang cùng nhau trên chuyến tàu đêm xập xình, chẳng bao lâu trước khi CTNM về với đất mẹ. Phan Rang là nơi CTNM từng dạy học, cũng là địa điểm xuất phát của tờ Ý Thức thời ây.
Những người bạn ấy của chúng tôi, tất nhiên không có ai là hoàn hảo. Đôi khi còn làm buồn lòng nhau. Nhưng, nếu một tình bạn có thể kéo dài chừng ấy năm, thì ắt là bạn thật rồi.
Đối với cả hai chúng tôi, hạnh phúc thật sự của một đời người không thể thiếu một trong hai yếu tố, tình yêu-tình bạn. Đó là lý do vì sao tôi dễ dàng gật đầu trước bài thơ cầu hôn của LKT năm xưa. Tôi mong trong mái nhà này/cùng em san sẻ đắng cay ngọt bùi/ con mèo khe khẽ ngoắc đuôi/vờn quanh những quyển sách đời tôi mê/và tình bạn suốt bốn mùa/thiếu bao thứ ấy hóa thừa đời tôi. (LKT phỏng dịch từ bài thơ “Le chat” của nhà thơ Pháp Appolinaire).
(CKQ)

Tại nhà Lê Ký Thương: Saigon, 01.04.2022
Từ trái: Đỗ Hồng Ngoc, Thân Thị Huế, Cao Kim Quy, Thanh Hằng, Thân Trọng Minh, Lê Ký Thương, Châu Vân Thuận.

Nhóm bạn Ý Thức cũ: Đỗ Nghê (ĐHNgọc), Lữ Kiều (TTMinh), Lê Ký Thương, Châu Văn Thuận (01.04.2022).

ReplyReply allForward

Filed Under: Già ơi....chào bạn, Nghĩ từ trái tim, Vài đoạn hồi ký

Tiếng hát Ngọc Vân: Mới Hôm Qua Thôi (nhạc Vĩnh Điện, thơ Đỗ Hồng Ngọc)

10/04/2022 By Bac Si Do Hong Ngoc Leave a Comment

Ghi chú:

Nguyễn Thị Ngọc Vân là một Dược sĩ, tốt nghiệp Đại học Dược khoa Saigon năm 1974. Ngọc Vân đã hát bài Mới Hôm Qua Thôi (thơ Đỗ Hồng Ngọc, nhạc Vĩnh Điện) bằng một giọng đầy xúc động, nghẹn ngào…

Xin phép Ngọc Vân post lên www.dohongngoc.com để sẻ chia cùng bè bạn thân quen.

Cảm ơn Nhạc sĩ Vĩnh Điện, cảm ơn Ngọc Vân.

ĐHN

 

Filed Under: Già ơi....chào bạn, Nghĩ từ trái tim

  • Go to page 1
  • Go to page 2
  • Go to page 3
  • Interim pages omitted …
  • Go to page 81
  • Go to Next Page »

Thư đi Tin lại

  • Lịch “Trò chuyện, giao lưu…”
  • Lại đính chính: “SAIGON BÂY GIỜ”
  • ĐÍNH CHÍNH: BSNGOC không phải là BS ĐỖ HỒNG NGỌC
  • Đính chính: BS NGỌC không phải là Bs Đỗ Hồng Ngọc
  • bsngoc đã lên tiếng đính chính
  • Thư cảm ơn và Đính chính về FACEBOOK Bác sĩ NGỌC
  • ĐÍNH CHÍNH: Bài viết "TÀN NHẪN" không phải của Bs Đỗ Hồng Ngọc

PHẬT HỌC & ĐỜI SỐNG

Kỳ 3 Lớp An Cư Chùa Xá Lợi, 2022

Bài đọc thêm: DƯỢC TÍNH TRONG TÂM…

Hiểu thêm về “giả dược” (Placebo)!

Nguyễn Hiền-Đức: Tập tuyển CÀNH MAI SÂN TRƯỚC

Minh Lê: Học Phật qua thơ Đỗ Hồng Ngọc

TẠP GHI (Lõm bõm… Kỳ 4b)

Tạp Ghi (lõm bõm… kỳ 4): Mười Hạnh Phổ Hiền

TẠP GHI (Lõm bõm…) kỳ 3

Tạp Ghi (Lõm bõm kỳ 2)

TẠP GHI (Lõm Bõm)

Xem thêm >>

Chuyên mục

  • Một chút tôi
    • Một chút tiểu sử
    • Ghi chép lang thang
    • Các bài trả lời phỏng vấn
    • Vài đoạn hồi ký
  • Thư đi tin lại
  • “.com”… 2 năm nhìn lại!
  • Góc nhìn – nhận định
  • Ở nơi xa thầy thuốc
    • Viết cho các bà mẹ sinh con đầu lòng
    • Săn sóc con em ở nơi xa thầy thuốc
    • Nuôi con
    • Thầy thuốc và bệnh nhân
    • Hỏi đáp
  • Tuổi mới lớn
    • Viết cho tuổi mới lớn
    • Bỗng nhiên mà họ lớn
    • Bác sĩ và những câu hỏi thường gặp của tuổi mới lớn
    • Những tật bệnh thông thường trong lứa tuổi học trò
    • Hỏi-đáp
  • Tuổi-hườm hườm
    • Gío heo may đã về ….
    • Già ơi….chào bạn
    • Chẳng cũng khoái ru?
    • Những người trẻ lạ lùng
    • Thư gởi người bận rộn
  • Lõm bõm học Phật
    • Nghĩ từ trái tim
    • Gươm báu trao tay
    • Thiền và Sức khỏe
    • Gì đẹp bằng sen?
  • Thư cho bé sơ sinh và các bài thơ khác
  • Đọc sách
  • Nghiên cứu khoa học, giảng dạy

Bài viết mới nhất!

  • Vài ngày về thăm Lagi, Phan Thiết…
  • Ngày của Cha – Happy Father’s Day
  • Kỳ 3 Lớp An Cư Chùa Xá Lợi, 2022
  • Bài đọc thêm: DƯỢC TÍNH TRONG TÂM…
  • Hiểu thêm về “giả dược” (Placebo)!

Bài viết theo tháng

Ý kiến bạn đọc!

  • Bac Si Do Hong Ngoc trong Giới thiệu
  • Đinh Hà Duy Linh trong Giới thiệu
  • Hồng trong Song Thao: GIÀ KHÚ ĐẾ
  • Bac Si Do Hong Ngoc trong Buổi trò chuyện về Thiền “Quán Niệm Hơi Thở”
  • Cao Huy Khiem trong Buổi trò chuyện về Thiền “Quán Niệm Hơi Thở”
  • Bac Si Do Hong Ngoc trong “Xả”… stress !
  • “Xả”… stress ! | suonglamportland trong “Xả”… stress !
  • Phan Công Khương trong Nguyễn Mậu Pháp: CẢM NHẬN  “VỀ THU XẾP LẠI…”
  • Bac Si Do Hong Ngoc trong Có một “nghệ thuật”… ngủ!
  • Ngọc Trâm trong Có một “nghệ thuật”… ngủ!

Cùng một tác giả

  • 0
  • 1
  • 1
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6

Thống kê

Nhà tài trợ

biệt thự vũng tàu
biệt thự vũng tàu cho thuê | biệt thự vũng tàu cho thuê theo ngày giá rẻ | cho thuê biệt thự vũng tàu có hồ bơi
© 2009 - 2016 Trang nhà của Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc. Phát triển & Hỗ trợ kỹ thuật bởi SGC.
Trích dịch nội dung để dùng trong nghiên cứu, học tập hay dùng cho cá nhân đều được tự do nhưng cần phải chú thích rõ nguồn tài liệu và đối với các trích dịch với mục đích khác, cần phải liên lạc với tác giả.
  • Một chút tôi
    ?
    • Một chút tiểu sử
    • Ghi chép lang thang
    • Các bài trả lời phỏng vấn
    • Vài đoạn hồi ký
  • Thư đi tin lại
  • “.com”… 2 năm nhìn lại!
  • Góc nhìn – nhận định
  • Ở nơi xa thầy thuốc
    ?
    • Viết cho các bà mẹ sinh con đầu lòng
    • Săn sóc con em ở nơi xa thầy thuốc
    • Nuôi con
    • Thầy thuốc và bệnh nhân
    • Hỏi đáp
  • Tuổi mới lớn
    ?
    • Viết cho tuổi mới lớn
    • Bỗng nhiên mà họ lớn
    • Bác sĩ và những câu hỏi thường gặp của tuổi mới lớn
    • Những tật bệnh thông thường trong lứa tuổi học trò
    • Hỏi-đáp
  • Tuổi-hườm hườm
    ?
    • Gío heo may đã về ….
    • Già ơi….chào bạn
    • Chẳng cũng khoái ru?
    • Những người trẻ lạ lùng
    • Thư gởi người bận rộn
  • Lõm bõm học Phật
    ?
    • Nghĩ từ trái tim
    • Gươm báu trao tay
    • Thiền và Sức khỏe
    • Gì đẹp bằng sen?
  • Thư cho bé sơ sinh và các bài thơ khác
  • Đọc sách
  • Nghiên cứu khoa học, giảng dạy
  • Nhận bài mới qua email