HỌC ĐƯỢC GÌ TỪ “BIẾT ƠN MÌNH” CỦA BÁC SĨ ĐỖ HỒNG NGỌC

 Hai Trầu Lương Thư Trung

Thưa bạn,

Hai Trầu Lương Thư Trung.
(Đường Sách Saigon 2018)

Để trả lời câu bạn vừa hỏi:“Học được gì từ “Biết Ơn Mình” của Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc?”, tôi phải thành thật trả lời cùng bạn là tôi thấy mình học được nhiều điều bổ ích khi đọc “Biết Ơn Mình” của Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc.

Chẳng hạn, như sau khi đọc ngay chương đầu “Biết Ơn Mình”, mới thấy các bộ máy trong mỗi con người nó làm việc rất miệt mài, bền bỉ mà không hề có một tiếng than thở trách móc nào!Vợ tôi thì nói: “Đọc phần này thích lắm và nói Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc viết hay lắm: Các bộ máy của con người hổng cần thay dầu thay nhớt gì mà cứ chạy rào rào”.Mà quả đúng y chang vậy. Tác giả viết:

 “Cơ thể ta có hai trăm cái xương lớn nhỏ được ráp nối với nhau để thành một khung xương, hoạt động được là nhờ các khớp, cũng đã xài được mấy chục năm trời mà chẳng phải bơm dầu trét mỡ gì cả. Vậy mà nó vẫn làm việc trơn tru, êm rơ, chỉ khi ta tích tuổi, lớn tuổi rồi nó mới bị đau nhức chút đỉnh thì cũng phải thôi!”.

Nhóm chữ “mấy chục năm trời” hay thiệt! Nó vừa bao quát được cả thời gian chỉ sự lâu bền mà vừa nói lên được sự chịu đựng cực nhọc dẻo dai của nó nữa!

Rồi tác giả phân tích tiếp các chức năng của các bộ máy tiêu hóa, tuần hoàn, hô hấp, bài tiết…, mỗi mỗi đều có công giữ gìn mạng sống của mỗi con người nhưng chúng ta vô tình hổng biết công sức của nó cứ nghĩ rằng nó tự nhiên như vậy và mình đôi khi cứ xài một cách bừa bãi, vô trách nhiệm mà mình hổng biết… Ở đây tôi lấy một thí dụ về thở thôi. Tác giả viết:

“Rồi thử xem buồng phổi của ta.Đó là nơi ta trao đổi không khí để sống.Người ta có thể nhịn đói vài ba tuần, nhịn khát mươi ngày nhưng không thể nhịn thở quá năm phút.”

 Vâng, điều này thì quá đúng. Tôi nói sự thật chứ không phải nói theo tác giả. Bạn sẽ hỏi tôi sự thật là như thế nào? Lấy gì chứng minh?

Thì đây, hồi mấy chục năm trước, lúc tôi vô Chương Thiện, miệt Hỏa Lựu (Long Mỹ) làm nghề chất chà và dỡ chà bắt cá có tới hơn bốn năm, mà bây giờ tôi còn nhớ là một trong những công việc nặng nhọc nhứt mà cũng quan trọng nhứt của cái nghề hạ bạc này là gạn lưới bắt cá trong chà. Rồi bạn sẽ hỏi tôi gạn lưới bắt cá có gì liên quan tới sự thở chứ gì?

Thưa có và rất quan trọng là thế này: Khi cả toán người dỡ chà (khoảng 10 người); mỗi người phải đeo bám vào một cây sào bằng tràm tuốt vỏ cho trơn láng, dài chừng ba bốn thước, gọi là cây sai. Sở dĩ người ta phải bám vào cây sai ấy vì con người thường không bị chìm xuống đáy sông do sức đẩy của nước làm cho cứ bị nổi lên hoài. Do vậy muốn lặn sâu xuống đáy sông để gạn lưới bắt cá thì phải có cây sai để bám vào; bằng không sẽ không làm gì được dù bạn cố lặn thật lâu. Nhưng dù có ngoéo hai chân vào cây sai nhưng mỗi đợt lặn xuồng đáy sông cũng chỉ có thể kéo được tay lưới vô chừng ba hoặc bốn tấc là cùng; Và bạn biết tại sao hông? Vì khi lặn như vậy bạn phải “nín thở”; nhưng không ai có thể “nín thở” được tới năm phút. Do vậy mà, qua kinh nghiệm về nghề chất chà và dỡ chà hồi ba bốn chục năm về trước tôi thấy tác giả nói về việc“không thể nhịn thở quá năm phút” là rất xác thực.

Rồi có một điểm này nữa là lòng thương người của dân quê ở các miệt quê như tôi là hễ thấy ai bịnh mình hay lấy thuốc có trong nhà cho người ta uống làm phước; nhưng tác giả dặn: “Một đặc điểm sinh học của người cao tuổi là khả năng thích ứng dần kém đi. hấp thu thuốc đã chậm mà đào thải cũng chậm. Tác dụng phụ của thuốc lại thiên hình vạn trạng, tùy từng người, từng lúc, có thuốc người này dùng thì tốt mà bày cho người khác không xong, uống vào bị phản ứng.” Vâng, ở đây tôi học thêm được một điều là tuyệt đối không nên cho người khác uống thuốc cùng hiệu thuốc mà mình đang uống dù cùng một bệnh trạng như nhau.

Tôi rất mê câu này: “Không gì tệ hại hơn người thầy thuốc mà hù dọa cho người ta sợ hãi về thân bệnh để trục lợi, hay người tu sĩ mà hù dọa cho người ta sợ hãi về tâm bệnh để trục lợi!” Và tác giả lại viết tiếp:“Một lời nói của bác sĩ có thể gây bệnh trầm trọng thêm hoặc làm giảm bệnh đi một nửa!”

Còn thầy thuốc mà định bệnh một cách máy móc cũng nguy hiểm không kém. Tác giả viết: “Lời nói của bác sĩ không chỉ mang thông tin y học mà còn mang cảm xúc. Những lời nói “mơ hồ” nhiều khi rất nguy hiểm!”

Điều này quá đúng.Tôi có anh bạn năm nay cũng gần 80 tuổi. Cách nay khoảng hơn 10 năm, vị bác sĩ coi hình phổi của anh vừa chụp và bác sĩ nói anh bị bướu ở phổi và có thể bị ung thư phổi. Nghe như vậy anh quá lo lắng và mất tinh thần; rồi cơm không ăn, mà ăn gì vô; nước không buồn uống, mà uống gì nổi; và rồi chưa đầy một tháng, anh đã bị sụt cỡ cả chục kilô. Sau tái khám, rõ lại thì bác sĩ nói không phải ung thư mà phổi ảnh chỉ là một vết sẹo cũ hồi lúc tuổi còn nhỏ mấy chục năm về trước.

Trong “Một chút lan man”, tác giả viết một câu ngắn mà chí lý vô cùng: “Năm 20 tuổi người ta băn khoăn lo lắng không biết người khác nghĩ gì về mình. Đến 40 thì ai nghĩ gì mặc họ.Đến 60 mới biết chả có ai nghĩ gì về mình cả!”

Hai vế đầu thì tôi hổng bị ảnh hưởng mấy nhưng về thứ ba thì rất phê đối với riêng tôi, tôi học được ở đây bài học của Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc là:“Tóm lại, chấp nhận mình là mình và từ bi với mình một chút. Có lẽ như vậy hay hơn!”

Rồi tới cái mục “Người già thiếu bạn”. Cái này tôi đồng ý với tác giả 100% về cái buồn khi mình già mà hổng có bạn, buồn chết! Chẳng những tôi mà anh bạn Ngu Yên mới đây trong lời chúc Giáng Sinh, ảnh cũng viết:

“Các bạn,

Khi về già, bằng hữu sót lại là báu vật, là những gì chúng ta không thể tìm thấy lần thứ hai.”

 Rồi tôi còn học thêm được của Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc ở cách dùng chữ, câu viết ngắn gọn mà dễ hiểu, và nhất là còn điểm xuyết vài chỗ dí dỏm rất tự nhiên mà vui, hấp dẫn.

Thí dụ như, tác giả kể hai bà: một bà bị nhức răng và một bà có răng giả:

“Một bà lão phàn nàn với bạn: Đêm qua tôi không ngủ được chút nào vì đau răng quá! Bà có khi nào bị như vậy không? – Tôi hả? Chưa bao giờ, vì răng và tôi không ngủ chung với nhau!”

Rồi có khi lại dặn:

“Chửi chó mắng mèo”, “Giận cá chém thớt” cũng được. Đập bể mấy cái ly cái dĩa … cũng hay! Có điều nênchon trước một ít ly tách, chén dĩa mẻ, để dành sẵn, khi nào cần thì đập nghe vừa rôm rả vừa đở tốn kém!”

Thiệt là vui quá!

Hoặc một chỗ khác, trong “Bác sĩ nhà quê’, tác giả kể:

“Ông nhờ tôi có cách nào khuyên bà bỏ cái tật ghiền xông! Tôi thăm khám, xem kỹ hồ sơ rồi kết luận: Bà nên tiếp tục … xông! Ông trợn mắt kinh ngạc. Đã “toa rập” với nhau rồi kia mà! Còn bà thì mắt cũng sáng lên: cứu một bàn thua trông thấy!”

Nghe giống như ký giả Huyền Vũ ngày nào tường thuật một trận cầu vậy!

Và còn nhiều mẩu chuyện rất vui như vậy nữa, bạn không học được cái nét dí dỏm ấy sao?

Sau cùng là hổng biết sao, sau khi đọc “Biết Ơn Mình” của Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc, tôi thấy tôi còn thiếu sót nhiều thứ giống như mình bị ông thầy bắt mạch trúng tim đen vậy. Cái gì cũng lo, cái gì cũng hồi hộp, cái gì cũng sợ, cái gì cũng hổng biết gìn giữ săn sóc nó mà cứ bỏ phú cho Trời! Nói như thầy Nguyễn Cao Đàn của tôi mấy chục năm về trước trong một lá thơ thầy gởi cho tôi, thầy đã viết: “Già-đầu rồi mới thấy phân-biệt phải-quấy, nên-chăng đâu có dễ… “

Còn bạn, theo bạn, bạn nghĩ sao?

(Hai Trầu)

Houston, ngày 12 tháng 12 năm 2019

Thư gởi bạn xa xôi

“Úc du”… một chuyến (kỳ 2)

Anh Tuấn dặn mình, ở đây khi nói đến chơi nhà ai, đến thăm ai, có nghĩa là đến… ăn. Cho nên khi có gia đình người bạn từ Sydney ghé thăm, anh tức tốc xách xe ra chợ đi một vòng, mua những thức ngon sẵn có mang về bày ra đầy bàn thành một bữa tiệc. Thế là đủ cho một bữa ăn thịnh soạn có heo quay, vịt quay, gà quay, gỏi, mực, tôm, cá hồi… các thứ, dĩ nhiên luôn có vài chai rượu chát, wishky… May mà ở Melbourne này, cấm hút thuốc. Mình tệ quá. Không uống rượu được, không ăn heo quay vịt quay… được, chỉ có thể chọn chút gà, chút cá hồi, vài con tôm. À mà tôm cũng lạ. Tôm luộc “đại dương”, nghĩa là luộc ngay lúc còn tươi, giữa biển rồi ướp lạnh. Để nguyên vậy ăn, không chế biến gì thêm. Ai cũng khen ngon. Mình chê… nhạt nhẽo quá. Phải nướng trên lửa than hồng, và ăn thì phải có muối… ớt, ớt hiểm cay xè mới thực ngon. Ai nấy chưng hửng. Bèn nướng thử vài con. Ai cũng kêu, ôi, thơm ngon thiệt.

Riêng anh Tuấn mình cực kỳ phản đối vụ đòi ăn… ớt. Ai đời, đi tour với người ta, xếp hàng vào quán fastfood… mà đòi ớt. Lại đòi ớt tươi nữa trời ạ! Lần sau, nhớ mua một túi ớt, mang lủng lẳng trước ngực cho chắc ăn nhé. Dĩ nhiên mình biết ăn uống là chuyện văn hóa. Văn hóa thì không giỡn chơi được. Có người mê mắm bồ hóc, người mê mắm ruốc, ngưới thích camembert…  Ai dám nói món này hơn món kia, người này hơn người khác về chuyện món ngon! Nghe có vị Sư nói “Nam mô Quan Thế Âm Bồ-tát mỗi người mỗi khác” mình rất chịu.

Lại có người tưởng mình ăn chay trường. Mình nói tôi ăn cái gì tôi… thích thôi, và cái gì tôi ăn cũng thành chay cả. Ăn trong chánh niệm và biết ơn mà. Hiện nay nhiều món ăn chay nhưng đặt tên rất “mặn”!

Mình phone thăm vài người bạn, rõ ràng họ rất vui, mời mình ở lại… ăn với nhau một bữa. Cô em họ kêu anh Ngọc hôm nay đi ăn với em một bữa nha, anh Ngọc mai đi ăn với em bữa nữa nha, trước ngày về nhớ đi ăn nhe… Ngay cả vợ chồng đứa cháu cũng tha thiết mời cậu đi ăn một bữa để được thăm cậu. Ô hay. Thăm sao phải ăn. Mình cương quyết… từ chối. Kêu tụi nhỏ đến nhà anh Tuấn thăm mình, uống trà hay nước lọc, trò chuyện cũng đủ. Mình nhắc chuyện quê nhà, chuyện bà con, nhắc chuyện ông bà ngoại, cha mẹ các cháu ngày xưa thế nào… Bọn trẻ há hốc ngồi nghe, cảm động. Rồi mình kết luận. Thấy chưa. Chuyện vãn đã đời nảy giờ vừa thân mật vừa gần gũi. Ra quán ăn, làm sao trò chuyện kiểu vậy được. Những người xung quanh nghĩ sao?  Mình vừa ăn vừa nói ào ào làm sao chánh niệm được!

Vì thế, nhiều lúc mình chọn cách đến thăm bạn bè… đột xuất, để bạn không kịp vất vả vì chuyện bữa ăn. Rồi cũng có người nhắc nhỏ mình: tại anh mới đến Úc lần đầu, bạn bè em cháu học trò… lâu ngày không gặp, chớ anh thử ở lâu lâu coi! Có lý. Cũng không sao. Lúc đó, mình lên chùa, xếp hàng lãnh cơm chay ăn miễn phí, vẫn ngon lành như thường. Nhớ hôm xếp hàng lãnh cơm chay ở chùa, không biết sao có người nhận ra mình. Hai vợ chồng lịch sự đến chào hỏi, và xin phép chụp chung cái hình. Thì ra cũng tại mấy cái youtube, những bài mình “Talk” ở chùa Hoằng Pháp, chùa Khánh An, chùa Xá Lợi…

Bữa ăn chay miễn phí mỗi sáng Chủ nhật ở Chùa Quang Minh.

Một bà mẹ kể chuyện hai vợ chồng làm việc cật lực, cắt ca cắt củm mua được cái nhà riêng cho con trai còn vị thành niên, nói sau này mẹ già con lo lại cho mẹ nhé. Thằng con trả lời sắc cạnh: Không! Cha mẹ già đã có nhà nước lo. Đúng, người già ở đây được nhà nước chăm sóc rất tốt, không để ai phải thiếu thốn. Phan Đổng Lý, người bạn làm social worker ở Úc hơn 40 năm nói Melbourne nổi danh 3 điều: đó là một garden state, nơi nào cũng vườn tược, cây xanh, không khí trong lành; một wellfare state, an sinh xã hội rất tốt, chăm lo cho người già, người neo đơn, trẻ 16 tuổi đã được trợ cấp riêng, y tế, giáo dục hoàn toàn miễn phí…; và là một legal system state, hệ thống pháp luật chặt chẽ, được tôn trọng tuyệt đối…

Phan Đổng Lý và Đỗ Hồng Ngọc, Melbourne 10.2019

Dĩ nhiên, ở một mặt khác cũng có nhiều vấn đề như sức khỏe tâm thần ở lứa vị thành niên, ở người có tuổi đang ngày càng gia tăng, bệnh tim mạch do lối sống, bệnh “ba cao một thấp” (cao máu, cao mỡ, cao đường và… thấp khớp!);  bệnh ung thư, đặc biệt ung thư đại tràng (colon) v.v… gia tăng, chủ yếu cũng là bệnh do lối sống.

Hẹn thư sau,

Đỗ Hồng Ngọc.