Thư gởi bạn xa xôi
Một chuyến về thăm quê ngoại,
Anh Hai Trầu, Nguyệt Mai, Khánh Minh… và mấy bạn bên đó ai dè đã đọc ngay thư gởi bạn xa xôi về chuyến đi Xuyên Mộc mừng tuổi 91 của anh Trụ Vũ, và riêng anh Hai Trầu còn bảo sẽ kể chuyện ngày xưa mấy lần về Phan Thiết quê mình cho nghe nữa! Còn ông bạn GS Nguyễn Thế Hùng ở Đàlạt kêu sao không gọi cho anh đi với, vì anh rất quý ông Trụ Vũ. KMM ở Dran, DT… ở Cà Ná cũng đã đọc… Tóm lại, hóa ra lâu nay cứ nghĩ thời buổi này ai còn có thì giờ mà đọc… những chuyện “linh tinh” là một sai lầm lớn! Nói khác đi, cứ nên tiếp tục lai rai cho vui.
Mình mới về quê nội, Lagi (Hàm Tân xưa), rồi ghé về thăm quê ngoại ở Tam Tân, Phong Điền, Hiệp Nghĩa (nay là Tân Thuân, Hàm Thuận Nam) không xa lắm. Gởi bạn vài tấm hình với lời chú thích thôi nhe.
Với Phùng Minh Bảo ở Sông Xoài, Châu Đức. Bảo và Thùy Linh, cặp vợ chồng trẻ đã sớm tìm đường về… quê làm vườn thay vì mấy năm nay bươn chãi làm ăn ở phố thị. Hình như có một “phong trào” các bạn trẻ (trên dưới 40) bỏ phố về quê sống với tháng năm thanh bình… Bảo & Thùy Linh 12 năm trước đã bế con còn đang bú đến gặp “chú Ngọc”, đề nghị giúp chú làm một trang Web để lưu trữ và chia sẻ cùng bạn bè… Vậy mà đã 12 năm rồi đó. Cô bé bú mẹ năm nào giờ cao lớn hơn mẹ. Cậu con trai thì sắp thi tốt nghiệp PT. Giai đoạn đầu, đã phải nhờ Bảo-Linh chăm sóc www.dohongngoc.com, sau học hỏi dần rồi mình cũng tự làm được các thứ, kẹt lắm mới phải hỏi…
Vườn rau của Phùng Minh Bảo & Thùy Linh ở Sông Xoài, Châu Đức (gần nhà cũ của Nguyễn Minh Tiến).
Bến Ván, Láng Găng (Bình Châu). Những năm 7,8 tuổi, mình từng sống vùng này (tản cư từ Lagi). Những địa danh Láng Hàng, Giếng Ngự, Bưng Riềng, Rừng Khỉ, Hồ Tràm… không xa lạ, cũng như bệnh Sốt rét rừng, suy dinh dưỡng vốn rất thân quen… Đi về phía Nam thì Xuyên Mộc, Bà Rịa với hồ Bà Tô, phía Bắc thì có Suối nước nóng Bình Châu giờ là khu du lịch có tiếng. Người bạn thân cùng tuổi cùng thời nơi đây là nhà văn Trần Yên Thảo (Trần Ngọc Minh), giờ gặp nhau vẫn nhắc “hồi đó…” chuyện hơn 70 năm trước!
Farmstay của Trí & Đông tại Cam Bình, Lagi. Thanh bình, yên tĩnh. Hồ nước đen ngòm vì vùng đất này rất nhiều titan (*).
Chiếc cầu tre dẫn vào khu tập thiền, yoga thanh tịnh.
Dốc Trâu, Bàu Giòi (Lagi), với hàng ngàn chiếc thuyền thúng. Vùng này nơi xưa có Giếng Nguồn Chung do nhóm Hướng đạo sinh xây năm 1944.
Không lần nào về quê mà không ghé Đập Đá Dựng. Xưa còn có một ngôi nhà thủy tạ phía trên đâp, đã sụp đổ. Quán càphê có nước dừa tươi rất ngon.
Đập Đá Dựng, Lagi
Một mình trên bãi biển mênh mông quê ngoại. Mõm Đá Chim (Ngãnh Tam Tân). Xa thật xa là “Hòn Bà nên thơ giữa sóng trùng dương, mấy kiếp gió sương… Lagi tay chài tay lưới có những mùa trăng sáng cát trắng đẹp bờ vai…” (Bình Tuy, ca khúc của Trúc Phương).
Cậy hàu là một… nghệ thuật, rất dễ bị đứt tay.
Và mùa đầy rêu xanh…
Tam Tân, sinh quán của cậu Nguyễn Hữu Ngư (nhà văn Nguiễn Ngu Í) cũng dần đô thị… hóa! Tìm nhà Bà Năm, má cậu Năm Chi có cái giếng nước ngọt nổi tiếng cả vùng này cũng không còn dấu vết…
Một chiếc gant tay của người đẹp tiền sử khổng lồ nào bỏ quên trên bãi cát mênh mông… (Ngãnh Tam Tân)
Đường làng về nhà ngoại hôm nay (Phong Điền, Hiệp Nghĩa, thuộc Hàm Thuận Nam). Ngày xưa là con đường đất nhỏ hẹp, quanh co, cỏ ngập hai bờ, với những rặng tre kẽo kẹt có nhiều ma gáo… nhiều chỗ phải ù té chạy rợn tóc gáy…
Giếng nhà ngoại, một giếng nước ngọt cả vùng gánh về uống, nay đời cháu chắt đã phá bỏ, xây thành cái hồ chứa nước rộng để tưới thanh long… Xưa nơi này là một khu vườn dừa, cau, chuối rập rạp, nay trống huơ trống hoắc, chỉ còn… thanh long là thanh long (làm kinh tế). Xa xa kia là núi Tà Cú, nơi có Linh Sơn Trường Thọ Tự, sắc tứ thời Tự Đức. Mình ở đây lúc 10 tuổi, đi học trường Gò Ông Nồm (Nam Bình), hàng ngày Mợ Năm (Nghê Nhã Ý, em ruột của Mẹ) gói cho một nắm cơm mo cau với một con cá khô nướng, trưa ăn ở trường bên cạnh các hầm trú ẩn chữ V chữ U… để khi có máy bay đến thì kịp nhảy xuống tránh bom.
May thay còn có cây khế ngọt để nhớ “quê hương” (ĐTQ). Khắp nơi thanh long là thanh long, chẳng còn dừa, cau, chuối, bưởi, cam, quít… gì nữa cả! Làm sao không chút ngậm ngùi chốn xưa?
Hẹn thư sau,
Đỗ Hồng Ngọc
(23.4.2021)
…………………………..
(*) Titan hay titanium là một nguyên tố hóa học, một kim loại, có ký hiệu là Ti và số thứ tự trong bảng tuần hoàn là 22. Titan là một kim loại chuyển tiếp, tỉ trọng thấp và độ bền cao, không bị ăn mòn trong nước biển, nước cường toan và clor. (theo Wikipedia). Bình Thuận là tỉnh có nhiều khoáng sản Titanium.
Ngậm ngùi chốn xưa
Kính tặng anh Ngọc
Đâu rồi những hàng dừa
Đã mất rồi hàng cau
Cũng không còn cây bưởi
Cam, quít… chẳng thấy đâu…
Giếng nước trong ngày trước
Ngọt thơm rất trong lành
Nơi bao người ghé đến
Giải khát trời nắng hanh
Giờ chẳng còn đâu nữa
Chỉ thanh long mà thôi
Nhớ ngày xa xưa quá
Hồn chợt thoáng ngậm ngùi…
Nguyệt Mai