VỀ HUẾ

Về  Huế

Thư gởi bạn xa xôi (tiếp theo)

Với mình, Huế là “về” bạn ạ. Về Huế. Không phải đến, không phải đi. Mặc dù mình không sinh ra và lớn lên ở Huế. Chỉ nghe « về Huế » thôi mà đã thấy lòng xao xuyến, bâng khuâng, nao nao rồi.

 

Buổi nói chuyện về “Một nếp sống hạnh phúc” ở Huế có hơn 200 người đến dự, đông hơn dự kiến. Có các thầy, các ni, các anh chị em trí thức, văn nghệ sĩ, nhà giáo, bác sĩ, sinh viên, bạn đọc… Người quen đã lâu, người mới biết, người chưa gặp bao giờ mà đã thân thiết từ lâu qua những trang sách. Mọi người đến không phải để nghe “Một nếp sống hạnh phúc” chi đâu! Nếp sống hạnh phúc, bạn biết đó, đâu cần phải nói, phải nghe ở Huế. Về với Huế, bản thân mình tự dưng cũng đã thấy tràn một niềm vui đằm thắm, hiền hòa, một thứ hạnh phúc dễ thương với nắng, với gió, với dòng sông, với ngọn núi, với món ăn, cây cầu, con đường, bóng cây, bờ cỏ… Cho nên đến là đến với nhau, là tay bắt mặt mừng.  Nhớ xưa Bùi Giáng viết: “Thưa em xứ Huế bây giờ/ Vẫn còn núi Ngự bên bờ sông Hương”… Nay thì Huế đã có khác. Đường sá sạch đẹp hơn, thênh thang hơn. Phố xá sầm uất hơn. Xây cất triền miên hơn. Những cây cầu mới, những khu “đô thị” mới, những con đường mới…

Người bạn đưa mình ghé thăm đường Trịnh Công Sơn trước hết- theo yêu cầu của mình. Con đường đẹp, nghiêng nghiêng từ cầu Gia Hội đổ xuống, ôm sát tả ngạn sông Hương, nhìn qua cồn Hến. Nhưng, ôi sao quá nhiều quán nhậu thế này! Một công viên đang hình thành cạnh đó. Chắc rồi đây người ta đã có thể “Ru em ngồi yên nhé/ Tôi tìm cuộc tình cho”… Người bạn lại đưa mình ngược về Kim Long, vào thăm một cái làng mới có tên làng Phú Mộng. Kim Long thì mình biết từ xưa: Kim Long có gái mỹ miều / Trẩm thương trẩm nhớ trẩm liều trẩm đi. Còn Phú Mộng thì chưa biết. Nằm trong Kim Long êm đềm nhưng Phú Mộng có cái gì đó khác. Nó đẹp nhưng diêm dúa, nhiều tiệm ăn, nhà nghỉ, quán nhậu . Nội cái tên Phú Mộng nghe đã thấy hơi mệt rồi. Đi vào sâu thêm chút nữa thì có Bệnh viện tâm thần Huế. Ngược lên phía trên thì đã có Thiên Mụ,  Huyền Không…

Làng nghề văn hóa Phương Nam trên đường Lê Lợi bên bờ sông Hương, nơi diễn ra buổi “giao lưu”, cùng khu triễn lãm Lê Bá Đảng và trung tâm văn hoá Phật giáo Liễu Quán… là một không gian khác, vừa hiện đại, vừa nên thơ vừa sâu lắng. Gần đó là trường Quốc học, trường Đồng Khánh (Hai Bà Trưng) uy nghiêm. Vẫn còn những cô gái huế đạp xe dịu dàng, bên cạnh những cô gái huế khác vù vù xe đời mới, che mặt, quần short, không kém Sài gòn, Đà Nẵng… Huế đang thay da đổi thịt, nhưng Huế sẽ vẫn giữ nét đặc thù của mình thôi, không lo.

Lần trước về Huế vậy mà đã 4 năm, Tuần lễ văn hoá Phật giáo lần đầu tiên tổ chức tại đây. Có anh Cao Huy Thuần, Nguyên Ngọc, Bửu Ý, Trần Đình Sơn… với những buổi trò chuyện dưới bóng chùa Từ Đàm. Lần đó, mình trình bày đề tài Thiền và Sức khỏe. Một người bạn lúc đó đã bảo: anh về đây lần này là đến Tào Khê rồi đó nha!

Với Huế, mình có những người bạn từ thuở xa xưa như Thân Trọng Minh, Trương Thìn, Lữ Quỳnh, Phan Như…  rồi những người bạn gần đây như anh Lê Văn Lợi,  Hoàng Trọng Châu, Cao Huy Hóa, Nguyễn Đình Niêm,… cùng các vị thầy mình hằng quý mến ở Từ Đàm, Tường Vân, Hải Đức, Huyền Không….Mình ghé thăm Tuệ Tĩnh áo vàng lẫn Tuệ Tĩnh áo nâu, nơi chữa bệnh cho bá tánh. Mình thăm cả Đan viện Thiên An nơi có các thầy áo chùng đen đang đàn cho các bạn sinh viên ca hát dưới bóng cây, rồi tạt qua công viên nơi bờ sông có thầy áo nâu sòng đang sinh hoạt tập thể cùng mấy bạn trẻ… Hôm sau mình theo các bạn vào chùa Hồng Ân thăm sư bà 99 tuổi, mắt sáng như sao, đang say mê đọc sách, rồi đến Niệm Phật đường dự bữa cơm chay…

  Rồi còn lên tận Tuần, uống café Sông Trăng, ngắm dòng Hương nơi hữu trạch và tả trạch chụm về, xa bên kia là núi Kim Phụng, núi Thiên Thọ. Buổi tối lang thang bánh canh cua… rời, cơm hến, chè hẻm…, thật ngon bạn ạ.

Chiều đó, được nghe Đặng Ngọc Phú Hòa (Khúc Dương) hát Kể chuyện trăng tàn, do chính anh phổ nhạc bài thơ “Nước” của mình “…Nước vẫn muôn đời/ Không đi chẳng đến/ Ai người nỡ hỏi/ nước đến từ đâu? ai người nỡ hỏi/ nước trôi về đâu? …” và anh đã cảm tác thêm một đoạn: “nước từ trong mắt/ nước trôi về tim/ em từ duyên kiếp/ trôi vào đời anh/ tình từ tâm đến/ trôi qua đời nhau/ tình từ muôn kiếp/ trôi vào ngàn sau…”. Khúc Dương đã có một CD với giọng ca của Camille Huyền tuyệt đẹp! (www.dohongngoc.com/web/web/tag/nước/)

Buổi sáng hôm 20.10.12, ở hội trường Phương Nam, trong buổi “giao lưu”, nhà văn- nhà văn hóa lớn của xứ Huế- Bửu Ý đã có những nhận xét về Đỗ Hồng Ngọc rất cảm kích. Anh nói lúc đầu anh đọc BS Đỗ Hồng Ngọc chỉ vì tò mò, xem thử bác sĩ viết văn ra sao. Trên thế giới cũng đã có nhiều nhà văn là bác sĩ, ở Việt Nam cũng nhiều, như Nguyễn Khắc Viện, Trương Thìn, Thân Trọng Minh, Đỗ Hồng Ngọc… . Anh cho rằng có lẽ do nghề nghiệp, được tiếp xúc với nỗi đau nỗi khổ của kiếp người, được gần gũi với cái sống cái chết của con người nên bác sĩ mà viết thì viết rất lạ, rất sâu. “Đỗ Hồng Ngọc viết nhiều điều thấy rất khó mà thành dễ. Với Đỗ Hồng Ngọc, người ta cứ nhớ ông là bác sĩ mà quên ông là một nhà văn… Văn chương của Đỗ Hồng Ngọc là thứ văn chương lạ lùng vừa thâm sâu vừa đơn giản, anh viết dễ như thở, đọc anh thấy vui sướng mà ngạc nhiên”… “Ở Việt Nam có một người viết văn rất thâm trầm mà dễ dàng, đó là thiền sư Nhất Hạnh, một con người tài hoa, một nhân vật lớn- mà giờ đây tôi cũng tìm thấy ở ĐHN. Văn chương của ĐHN là một thứ văn chương rất lạ. Ngôn ngữ của ông có rất nhiều cấp độ, không chỉ thứ ngôn ngữ thâm trầm, ngôn ngữ của trí thức, lẫn với ngôn ngữ của báo chí, ngôn ngữ của thường dân… mà đi vào nhau rất nhuyễn, rất đẹp… Đọc tác phẩm mới của nhà văn ĐHN, Thấp thoáng lời kinh, nhiều bài đọc xong, gấp sách lại, thấy ông này tài quá, vấn đề thâm sâu vậy sao ông có thể giải dễ thế này, mình cũng có nghĩ mà không viết được. Tuy nhiên, có chỗ ông cũng chủ quan, nghĩ ai cũng hiểu được nên viết quá vắn tắt, quá cô đọng. Với tài viết dễ như ĐHN có thể viết cho rõ hơn ra thì lợi ích nhiều hơn….”.  Bửu Ý nói. BS Đoàn Xuân Quýnh, người bạn đồng nghiệp của mình cũng chia sẻ đôi lời tâm tình, sau đó là phần “hỏi đáp” khá là sôi nổi… Một bạn trẻ đặt câu hỏi về “có-không” và mình đành phải nhắc câu thơ của Từ Đạo Hạnh: “vật trước hữu-không không”…

 

Thầy Trí Năng cho biết Liễu Quán đã đưa  tin lên lieuquanhue.vn ngay hôm đó rồi: (http://www.lieuquanhue.vn/index.php/80/6588.html) . VTV Huế đã ghi hình và phát một phóng sự nhỏ. Ni sư Thích nữ Như Minh đọc một bài thơ vừa cảm tác tại chỗ. Nhà thơ Võ Quê trao tặng một tập thơ. Thầy Tâm An biếu một bản luận án về kinh Kim Cương, cô Thanh Nhã tổ chức một bữa chiều “rất huế” cho cả nhóm bạn…

Ơi Huế.

 

Đỗ Hồng Ngọc

 

Phát biểu của nhà văn Bửu Ý

(Huế, 20/10/2012)

 

  Nãy giờ nghe Bs Đỗ Hồng Ngọc nói về tham sân si, hạnh phúc… thì độc giả ở đây cũng khá hài lòng. Nhưng bây giờ tác giả Đỗ Hồng Ngọc và MC chúng ta nên xoay chuyển vấn đề đi. Tức là không phải hỏi-đáp, nhiều khi người ta không có câu hỏi thì sao, nên xoay chuyển vấn đề theo hướng “trò chuyện” cho nó phong phú hơn. Chúng ta quên rằng Bs Đỗ Hồng Ngọc là một nhà văn lớn, nãy giờ chúng ta quên điều đó. Cứ xoay, cứ xoay ông ĐHN theo hướng là một bác sĩ mà quên mất ông là một nhà văn lớn mà! Vì vậy mà tôi muốn chúng ta trao đổi thêm. Và bây giờ trước khi quý vị có ý kiến thì tôi xin bày tỏ một số ý kiến của mình. Tôi may mắn được gặp lại bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc. Đầu tiên khi tôi biết đến tác phẩm Đỗ Hồng Ngọc là vì tôi tò mò, tôi tò mò khi thấy một bác sĩ viết văn. Trên thế giới cũng có nhiều bác sĩ viết văn như ở Pháp thì có (…), ở Nga thì có Tchekov, ở Việt Nam thì có Trương Thìn, Nguyễn Khắc Viện, Thân Trọng Minh, Đỗ Hồng Ngọc (…), mà khi nhìn lại các bác sĩ này khi viết văn là viết rất hay. Có lẽ nhờ chuyên môn của họ, nên khi viết văn vừa thâm sâu vừa khoa học và có lẽ bác sĩ là người gần nhất với những vấn đề của con người có nghĩa là không có ai gần những vấn đề như là cái chết, cái đau đớn của con người như bằng bác sĩ. Và họ đi sâu vào tâm hồn của con người và tôi rất biết ơn những người bác sĩ như thế này. Khi đến với văn chương họ làm cho cuộc đời tốt đẹp hơn, sâu rộng ra, chứ không phải có nhà văn chỉ cho mình là thâm thúy còn những ông kia là khoa học mà viết văn, làm nghệ thuật là không được đâu, thì rõ ràng những con người này là cạn nghĩ. Rất cảm ơn con người Đỗ Hồng Ngọc, một người đến với nghệ thuật, đến văn chương bằng những bước vững chắc, và tôi mong ngày càng có nhiều bác sĩ hơn nữa đi đến nghệ thuật, đến văn chương để những vấn đề hiện tại của bệnh viện, của y khoa, những vấn đề tiêu cực ngày càng nhiều quá, nếu những người bác sĩ đi đến văn chương, đến nghệ thuật nhiều hơn thì những vấn đề này sẽ giảm. Tôi rất trông mong. Thì đối với Đỗ Hồng Ngọc tôi thấy văn chương của anh là một văn chương rất lạ lùng. Vừa thâm sâu, vừa rất dễ, dễ như hơi thở và tôi vui mừng và ngạc nhiên. Trước đây ở Việt Nam cũng có một người cũng viết thâm trầm và dễ dàng đó là thiền sư Nhất Hạnh. Tôi thấy ít có ai viết văn chương như thiền sư Nhất Hạnh, một con người tài hoa rất lớn, một nhân vật rất lớn, thì bây giờ tôi tìm thấy ở Đỗ Hồng Ngọc có những văn chương như thiền sư Nhất Hạnh, tôi thấy thực sự vui mừng. Và hơn nữa ông Đỗ Hồng Ngọc đã sử dụng nhiều cấp độ ngôn ngữ, ông không chỉ sử dụng cấp độ ngôn ngữ thâm trầm của người trí thức mà thôi, ông dùng luôn ngôn ngữ của báo chí, ông dùng luôn ngôn ngữ cùa thường dân và những cấp độ ngôn ngữ này đi vào nhau rất nhuyễn rất đẹp. Và thêm một điều nữa là khi đọc những tác phẩm của nhà văn Đỗ Hồng Ngọc nhất là tác phẩm sau cùng Thấp thoáng lời kinh, khi đọc có nhiều bài, thật sự đọc xong rồi, gấp sách lại rồi suy nghĩ, ông này tài quá, sao có những vấn đề khó như thế này mà ông giải dễ quá, tôi thì tôi cũng có nghĩ nhưng tôi không viết được như thế này. Chỉ có một vài đề tài khác, ông này là ông thông quá đi, ông nghiền ngẫm những đề tài này nhiều quá đi cho nên có nhiều khi ông chủ quan nên viết về cảm xúc của mình nhiều quá, cô đọng quá nên sẽ có một vài trang gây cho người đọc khó hiểu. Vì vậy tác giả Đỗ Hồng Ngọc xem lại những trang mà mình viết quá vắn tắt, quá gọn. Nhiều khi nhiều người họ đọc không dễ, nhưng với tài năng của Đỗ Hồng Ngọc tôi tin rằng khi viết lại những trang này sẽ rất dễ, tôi rất mong tác giả Đỗ Hồng Ngọc ghi nhận những ý nhỏ của tôi…

(Thảo Vy chép lại từ trong băng ghi âm).

 

 

 

 

 

 

 

MỘT NẾP SỐNG HẠNH PHÚC

 

Mừng gặp bác sĩ sáng nay

Nếp sống hạnh phúc mở bày rất vui

Cuộc đời lắm chuyện ngược xuôi

Thường bị stress, bao người khổ đau

Nguyên nhân kia bởi vì đâu

Cũng vì tham muốn vọng cầu nhiều hơn

Bây giờ tìm hiểu nguồn cơn

Trở về thực tập, giận hờn bỏ qua

Buổi trò chuyện rõ thật là

Vô cùng bổ ích, hài hòa dễ thương

Bác sĩ là một tấm gương

Giúp cho đại chúng tìm phương soi mình

Chánh niệm, tỉnh giác điển hình

Trở về thực tập tâm bình, thân an

Cám ơn công ty Phương Nam

Không gian mát mẻ, dễ dàng tiếp thu

Bác sĩ như một người tu

Chỉ cho đại chúng công phu thực hành

Nếp sống hạnh phúc an lành

Chúng ta cần phải để dành thời gian

Tu tâm, sửa tánh đàng hoàng

Để cho hạnh phúc ngập tràn khắp nơi.

 

Thích nữ Như Minh

                                     (Huế, 20.10.2012)