(Trò chuyện với Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc)
Song Hà thực hiện
(Saigon Tiếp thi chuyên đề, số 32, Tháng 4.2011)
“Thở” và “Thiền” được coi là cách thức hữu hiệu giúp con người “an lạc” hơn. Nhận biết được hơi thở trong từng phút giây giúp kiểm soát được cảm xúc và tâm trạng tốt hơn. Tuy vậy “thở” và “thiền” hay được gắn liền với tính “huyền bí”…Khoa học, y học nhìn vấn đề này như thế nào? Chúng tôi trò chuyện với Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc, người đã nói chuyện về “Thiền và Sức khỏe” tại Sài Gòn Tiếp Thị ngày 21/01/2010 để tìm hiểu rõ hơn.
Thưa bác sĩ, nhiều người biết thiền là tốt, nhưng thấy nó cao siêu, huyền bí quá. Có đúng vậy không?
Quả thực là có những thứ thiền “cao siêu huyền bí”. Thứ thiền dành cho những tu sĩ, ngồi tĩnh lặng trên đỉnh núi cao, hoặc trong hang động sâu, xa lánh bụi trần, hòa nhập vào vũ trụ mênh mông… Đó là thứ thiền của những vị Alahán, nhà tu khổ hạnh, hay là thứ thiền của các vị triết gia, luận sư… Người bình thường càng đọc càng rối, dễ “tẩu hỏa nhập ma”.
Ở góc độ người thầy thuốc, tôi quan tâm đến thứ thiền đơn giản mà hiệu nghiệm, không “cao siêu, huyền bí và khó khăn”. Đó là thứ thiền trong đời sống hằng ngày. Nó liên quan đến sức khỏe, đến khoa học y học, được nghiên cứu và ứng dụng khá rộng rãi. Nó đã mang lại những hiệu quá rất bất ngờ. Nó chữa được nhiều căng thẳng (stress), lo âu, nhiều bệnh lý do hành vi lối sống gây ra mà thuốc men không thể chữa dứt.
Nghe nói bác sĩ đến với thiền sau một biến cố cá nhân? Tôi đọc về Thiền từ hồi trẻ nhưng thấy nó bí hiểm, khó khăn quá. Cho đến một hôm, cách đây 14 năm, lúc tôi tôi đang cật lực làm việc thì phải đưa đi cấp cứu vì cơn đột quỵ (tai biến) do xuất huyết não. Mổ xong, tôi thấy mình như tái sinh, tìm lại được cuộc sống tưởng chừng đã mất. Đồng nghiệp cho tôi nhiều thuốc nhưng tôi biết không cần nhiều đến thế. Tôi bắt đầu tự điều trị cho mình. Tôi nhớ lại phương pháp “thở” của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện, cũng như đọc lại Bát nhã tâm kinh. Trước giờ tôi đọc mà không hiểu lắm, nhưng lạ lùng là sau cơn bạo bệnh tôi thấy hiểu được rất dễ dàng. Tôi kết hợp chúng lại để tự chữa trị cho mình và thấy có hiệu quả.
Đâu là bài tập thiền đơn giản nhất mà tất cả mọi người có thể luyện tập được ?
Theo tôi, Thiền chính là Thở với một phương pháp khoa học. Đó là Thở bụng và đặt chánh niệm vào hơi thở. Nhờ đó mà thân tâm được an lạc. Nguyên tắc cơ bản là Thở bụng– rồi nhớ nghĩ (chánh niệm) về cái hơi thở đó. Hơi thở gắn với cảm xúc, lại gắn với hoạt động của cơ thể. Nó là cầu nối giữa thân và tâm. Ta có thể “can thiệp” vào nó để bình ổn thân tâm. Thở bụng và dõi theo luồng hơi thở vào-ra sẽ là bước căn bản.
Dõi theo một lúc, tâm sẽ tĩnh lặng. Lý do, về sinh học, trí não ta không thể cùng lúc nhớ nghĩ đến hai điều. Đã nghĩ đến cái Thở vào-ra kia thì sẽ quên những cái lăng xăng khác, những lo âu, phiền muộn, căng thẳng… Đó chính là bí quyết để xả stress. « Thiền là Thở » nên nó gắn liền với cuộc sống, với mỗi chúng ta, mọi lúc, mọi nơi. Hơn 2500 năm trước, bài học đầu tiên Phật dạy về thiền là Anapanasati, tức « quán niệm hơi thở », thực chất chính là Thở và Nhớ Nghĩ (quán niệm) về hơi thở vào-ra đó. Thế thôi. Nếu thực hành tốt, đó là phần cốt lõi bước đầu của Thiền vậy.Dĩ nhiên Thiền không dừng ở đó mà còn nhiều điều sâu thẳm hơn.
Đâu là trở ngại lớn nhất trong việc tập « thiền » , thưa bác sĩ ?
Trở ngại lớn nhất là sự nôn nóng, mong đợi, kỳ vọng… ! Không có chuyện mong đạt đến điều này điều nọ ở đây. Thường đó là những huyền thoại, dễ dẫn đến dị đoan mê tín, « tẩu hỏa nhập ma » thôi. Trở ngại lớn nữa là thiếu kiên nhẫn, nản lòng, bỏ cuộc… Một trở ngại rất đáng để ý khác là bị thầy, bạn, « cưỡng ép » mình phải làm cho giống họ, trong khi về tâm lý, sinh lý, tuổi tác, hoàn cảnh… mỗi người mỗi khác. Ráng bắt chước y chang sẽ rất nguy hiểm !
Nhiều người muốn tập thiền không đủ ý chí theo đuổi nó. Họ thấy thiếu không gian tĩnh lặng, lại luôn bị áp lực bên ngoài tác động làm mất tập trung. Lời khuyên của bác sĩ là..?
Thiền không phải là tập trung mà ngược lại, là thả lỏng. Không gian thì chỉ cần một vài mét vuông là đủ. Mới đầu có thể cần một chỗ yên tĩnh, khi quen thì ở đâu cũng « thiền » được. Tôi đã thấy có người ngồi thiền dưới gốc cây, có người thiền trên bàn làm việc, ngay sau giờ giao ban. Không mất thì giờ nhiều đâu. Tùy hoàn cảnh mỗi người. Sau đó, đầu óc sẽ tĩnh táo hơn, giải quyết công việc hiệu quả hơn.
Áp lực bên ngoài tác động không đáng sợ bằng áp lực bên trong. Chính những nỗi mong cầu, lo âu, bực dọc, sợ hãi… (tham sân si) trong tâm tưởng mới làm cho ta bấn loạn, bứt rứt, hoặc ngủ gà ngủ gật…
Việc tập thiền giữa phụ nữ và đàn ông có khác nhau không?
Không. Phụ nữ dẻo dai, bền chí hơn đàn ông. Phụ nữ hiện đại càng cần thiền vì đời sống quá nhiều stress. Thiền giúp cân bằng trong cuộc sống. Thiền đúng, sẽ ít đau ốm lặt vặt, tươi trẻ hơn và nói chung, hạnh phúc hơn. Nhưng cẩn thận. Nhưng nhớ đừng đi vào mê tín dị đoan, bỏ nhà bỏ cửa rồi đổ thừa tại thiền nhé.
Nên tập thiền ở đâu, thưa bác sĩ?
Nơi nào dạy đúng nguyên tắc, không bày đặt, ép buộc, hứa hẹn, dụ dỗ nọ kia… thì đều tốt. Nhớ “Hãy quay về nương tựa chính mình!”.
|
“…Tôi bắt đầu tự điều trị cho mình. Tôi nhớ lại phương pháp “thở” của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện, cũng như đọc lại Bát nhã tâm kinh. Trước giờ tôi đọc mà không hiểu lắm, nhưng lạ lùng là sau cơn bạo bệnh tôi thấy hiểu được rất dễ dàng. Tôi kết hợp chúng lại để tự chữa trị cho mình và thấy có hiệu quả.”
Bs ơi! Tới một thời điểm nào đó, tới một tuổi nào đó “hốt nhiên ngộ ra” phải không hở Bs? ( 悟 ngộ )
TTM lại xin bài này về nhà.
Cảm ơn Bác (BS) về những gì Bác đã truyền dạy cho mọi người để tự điều trị bệnh Thân và Tâm….nhất là bệnh Tâm !
Tâm đắc lắm….
Thực tế lắm….
Tôi rất hâm mộ bác sĩ, những quyển sách của Bác viết rất hay, tôi đã đọc hầu hết, có quyển thì tìm mua được, có quyển thì tìm trên mạng rồi in ra thành sách mà nghiền ngẩm. Tôi không biết như thế là có vi phạm bản qyuền không? khi tôi chia sẻ những quyển sách ấy trên mạng.xin cảm ơn Bác sĩ.
“Thiền giúp cân bằng trong cuộc sống. Thiền đúng, sẽ ít đau ốm lặt vặt, tươi trẻ hơn và nói chung, hạnh phúc hơn.” Điều này đúng nhưng chưa đủ nếu như đến thiền chỉ vì bản thân. Dĩ nhiên, không cần cao siêu như đức Phật. Mời sang đỉa chỉ:
http://vn.360plus.yahoo.com/tinhoney214/
sẽ thấy sống trên đời, ngoài thiền có 3 việc cần làm, cũng rất đơn giản như “Thở và chánh niệm” nhưng hiệu quả thật là vô biên.
Hôm rồi con mới đủ duyên đến dự buổi nói chuyện của Thầy Trần Văn Khê, đúng là trăm nghe không bằng một thấy. Ở lứa tuổi 91 mà thầy Khê còn quá minh mẫn. Về nhà cả tuần sau, nếu nói cho đúng là đến hôm nay, con vẫn còn nghĩ đến thầy Khê, rồi lại nghĩ đến chú, nghĩ đến thở và thiền, như một động lực giúp con đừng quên “thở” hàng ngày.
Nhìn thầy Khê, con nghĩ chú cũng phải thọ như thầy vậy đó. Nhưng con muốn hỏi chú thêm.
1. Ngoài thở và thiền, suy nghĩ lạc quan, chắc thầy Khê và chú phải bổ sung dinh dưỡng nhiều lắm mới được như vậy!?!
2. Con thích nằm thở hơn ngồi thở. Con không nhớ thở thường xuyên nhưng thường thở lúc vừa thức dậy và trước khi đi ngủ, đôi khi thở rồi ngủ luôn hồi nào không hay. Con thấy mình hơi … kỳ cục. Phải không chú?
Cám ơn bác Tịnh Phan. Đọc 3 lời khuyên của bác Phát em thấy cũng an ủi được phần nào.
Đúng là ba việc cần làm đó (lập đức, lập công và lập ngôn) không có gì lón lao, khó khăn. Nếu ai cũng cố gắng thực hiện thì gia đình sẽ ấm êm, hạnh phúc. Kết luận này của bác vô cùng chính xác vì đã qua kiểm nghiệm:)
Cảm ơn bạn. Nếu không phải “kinh doanh” thì không có vấn đề gì cả. Chỉ cần ghi rõ Nguồn.
Cảm ơn Huyen Tran. Lau lam moi thay xuat hien! Tho nhu vay la tot roi! Tho ma ngu duoc vay la da tri duoc benh mat ngu. “Đứng ngồi hay nằm/ Ở đâu cũng được/ Lúc nào cũng được…” nhớ không? Ve “bo sung dinh duong” thì tùy lứa tuổi. Khi có tuổi, ăn rất ít, ăn nhẹ mà vẫn đủ vì … già con a!
Thiền đơn giản như vậy thôi. Lắng nghe nhịp thở , lắng nghe lòng mình
Nhưng thực ra không dừng ở đó. Còn nhiều điều thâm sâu “bất khả tư nghì”!
Dạ chú nhắc 3 câu vè này con mới sực nhớ. Con chưa già mà mau quên quá!
Chú trả lời giúp con câu này nữa: Ở lớp Yoga con đang theo học, cô giáo vừa hướng dẫn động tác ngồi tĩnh tâm, vừa nói:” … đầu không suy nghĩ, tập trung vào hơi thở”. Cô giáo nói vậy có đúng không chú Ngọc?
Cô giáo nói đúng, nhưng cứ nói hoài thì không ai… tĩnh tâm được!
Trong bài bác sĩ có viết: “Thường đó là những huyền thoại, dễ dẫn đến dị đoan mê tín, « tẩu hỏa nhập ma » thôi. Trở ngại lớn nữa là thiếu kiên nhẫn, nản lòng, bỏ cuộc… Một trở ngại rất đáng để ý khác là bị thầy, bạn, « cưỡng ép » mình phải làm cho giống họ, trong khi về tâm lý, sinh lý, tuổi tác, hoàn cảnh… mỗi người mỗi khác. Ráng bắt chước y chang sẽ rất nguy hiểm !”
Thưa Bác sỹ chồng cháu bây giờ đang tập môn thiền nhân điện, mới đầu cháu rất thiện cảm với ngồi thiền nhưng giờ cháu thấy thế nào ấy khi mà điều kiện hoàn cảnh mình chưa phù hợp để ngồi như vậy. Từ ngày học thiền cháu thấy anh ấy giải thích mọi sự vật hiện tượng theo trường phái có thế giới thứ 3 đó là có linh hồn …và những vong hồn không siêu thoát được sẽ theo người sống nếu thấy hợp…nghe thật sợ đúng không ạ??anh bảo anh học lớp cao rồi vong này gặp anh sẽ được siêu thoát..??
Mỗi buổi tối thay vì ngủ sớm để sáng hôm sau được hít thở không khí trong lành thì anh ấy ngồi thiền đến khuya, sớm hôm sau mặc dù để chuông vẫn không dậy sớm được gần đến giờ đi làm mới dậy, vệ sinh cá nhân xong …lại ngồi thiền sát giờ đi làm mới vội chạy đi chẳng kịp ăn sáng và giúp cháu đưa con đến lớp. Ngày nghỉ mà có lớp học anh mặc kệ cháu với 2 đứa con nhỏ vơí mọi việc để đến lớp học ngồi thiền, trong khi đó người thân gia đình anh ấy cũng cần sự hỗ trợ giúp đỡ…cháu thấy thất vọng vô cùng, cháu cứ mong giá mà thiền giúp cho người học khai mở được trí đức 1 cách sáng suốt thì tốt biết bao ạ.
ngồi thiền đúng cách theo kiểu kiết già là có phải làm cho con người yếu sinh lý và lần lần là diệt dục luôn có phải vậy không vì tôi đang có vợ nhờ bác sĩ giải thích chia sẻ tôi đang bối rối chẳng biết làm sao
Đâu có ai ép mình phải ngồi thiền đâu mà phải bối rối! “Thiền” đúng nghĩa phải mang lại hạnh phúc chứ. Nếu “thiền” mà làm mất hạnh phúc thì sai rồi, không nên tiếp tục.
Toi cung dang dieu tri benh tieu duong type 2 va tap tho de ho tro theo loi bs viet, nhung lam sao biet minh tho dung?bs si cho biet neu minh tho khong dung cach thi co trieu chung gi o? Cam on bs
Đọc thêm “Thở để chữa bệnh”, “Thiền và Sức khỏe…” v.v… trên trang này. Kiên nhẫn.
Xin chào Bác Ngọc,
Em là người hâm mộ Bác từ rất lâu. Em rất khoái đọc sách của Bác, đám Bạn của em (toàn trên 50 cả rồi) cùng nghiện đọc sách Bác như em.
Em cũng là 1 Phật Tử, nhưng khoái cái cách Bác đến và ngộ từ Phật, cũng như cái cách Bác đến với Thiền: như một phương pháp sống hạnh phúc, chứ không phải là Tôn Giáo để phụng thờ.
Xin chúc Bác luôn mạnh khoẻ, để chúng em và nhiều người nữa còn nhờ ở Bác nhiều hơn.
Cảm ơn Lê Hồng Đức và các bạn nhiều lắm. Chính Phật dạy con đường “sống hạnh phúc” cho mọi người đó chứ!
Thân mến,
ĐHN.
Bác Ngọc ơi ! Cho em hỏi tý. Tại sao vào buổi sáng khi em bắt đầu tập thiền thì bổng thấy đầu rất khó chịu nhưng về tối khi tập thì lại thấy bình thường và cảm thấy cơ thể rất thoải mái, vì sao lại như vậy ạ ?
Cach nao thuan loi cho em thi cach do la tot nhat. Co nguoi phu hop voi buoi sang, co nguoi buoi trua, buoi toi. Cung co nguoi phu hop ca 3 thoi!
Đọc tin về thiền của Bác hay và chuyên sâu quá! Bác có dự định xuất bản 1 tập sách chuyên đề về thiền và thở không? Cháu nghỉ Bác nên viết sớm vì hiện nay, sách dạy về các phương pháp thiền thì nhiều nhưng thực tế và thực hành hiệu quả để áp dụng chẳng bao nhiêu….Bác nhé…Mong Bác hồi âm
Cháu nghĩ Bác viết sách chuyên về Thiền, các phương pháp Thiền là 1 tập sách để lại cho đời mãi mãi như Bác Viện đã để lại bài “Thở” vậy.
Rất cảm ơn Quocvi đã gợi ý.
Chào Bác, Bác cho cháu hỏi: khi ngồi thiền thì tâm tĩnh nghĩa là lúc đó tâm trí chỉ hướng vào 1 điểm nào đó trước trán, hay 1 vật nào đó, hay không suy nghĩ gì cả (nhưng như thế ngồi 1-2g dễ buồn ngủ lắm -)), hay chỉ tập trung vào hơi thở hà Bác. Cháu cảm ơn.
Con đọc thêm “Thiền và sức khỏe” trên trang web này. Có rất nhiều phương pháp thiền nhưng theo bác, phương pháp “quán niệm hơi thở” là phù hợp sinh lý nhất. Không có chuyện “không suy nghĩ gì cả”. Suy nghĩ cứ việc đến và cứ việc đi, không bị đọng lại lâu là tốt rồi. Nguyên tắc của thiền là “chánh niệm tỉnh giác” cho nên sẽ không buồn ngủ.
Kinh thua BS,
Rat cam on Bs ve nhung bai viet hay trong trang web nay. Em hoc duoc nhieu dieu bo ich.
Kinh chuc Bs luon duoc manh khoe de co nhung cong hien cho cuoc song ngay cang tot dep hon.
Kinh thu,
Thuy Nguyen
Chào Bác,
Cháu có đọc đâu đó trong sách của Bác về bài thơ của Trần Nhân Tông có đoạn: Đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền.
Có người giảng giải là không sanh tâm theo duyên, theo cảnh: ăn không sanh tâm ăn, mặc không sanh tâm mặc.
Thật sự cháu không rõ nghĩa lắm, mong Bác chỉ bảo thêm.
Cảm ơn Bác
Trái lại, lúc ăn nên biết là đang ăn… Cái đó gọi là “chánh niệm”. Cháu nên đọc thêm một số bài trên trang này nữa nhé. Như bài Thở và Thiền, Thiền và Sức khỏe, Lõm Bõm… sẽ rõ dần thôi. Nếu có dịp, cháu tìm đọc cuốn “Nghĩ từ trái tim” và “Gươm báu trao tay” càng tốt. Thân mến,
Chào Bác,
Giai đoạn “prana” có phải là mình chủ động nín thở để cảm nhận sự an lạc không hả Bác. Mong Bác chỉ dẫn giúp cháu.
Không. Chủ động “nín thở” thì… chết mất! Vì thế mà làm sai dễ dẫn tới “tẩu hỏa nhập ma”. Phải đi từng bước, “quán niệm hơi thở” một cách thực sự “chánh niệm tỉnh giác”, với cái tâm vô cầu, “rỗng rang”, rồi dần dần mới nhận ra “prana”. Trong yoga có pranayama là “kiểm soát prana” chứ không phải “nín thở”. Phải thận trọng. Nếu cháu đang ở TP thì nên theo các lớp hướng dẫn Thiền của thầy Viên Minh, chùa Bửu Long, Quận 9.
Cảm ơn Bác nhiều. Cháu hiện tại ở Q3, cháu sẽ liên hệ địa chỉ trên.
Trước đây em rất sợ đêm về bởi vì em không thể nào ngủ được, rồi em lang thang trên mạng, mỗi ngày đọc một ít bài viết của Thầy và em tập thở như Thầy hướng dẫn, em mừng vô cùng vì em đã có thể ngủ được dù có những đêm cũng chưa phải là dễ dàng nhưng em thấy lạc quan hơn, em xin cảm ơn Thầy rất rất nhiều
Thầy cũng mừng lắm! Chúc em an lạc thân tâm.
Bac sy cho e hoi la co nen ngoi thien tai nha hay khong. Hay la nen di hoc roi de hieu ro nguyen tac roi ve nha tu tap. Cam on bac nhieu lam.
Nếu có thể, nên tìm một vị thầy đáng tin cậy để “thọ giáo”, dĩ nhiên phải nắm những nguyên tắc và tránh đi vào dị đoan mê tín hay nhắm mắt theo thầy. Vì nguyên tắc lớn nhất Phật đã dạy từ ngàn xưa: “Hãy nương tựa chính mình”.
Xin Bác Sỹ cho biết cuốn sách Thiền và sức khoẻ này có phổ biến ở nước ngoài không, nếu không làm cách nào để có thể mua được, tôi đọc một vài bài và thấy rất thích muốn mua vài cuốn để tặng bạn bè, nếu Bác Sỹ co gửi ra nước ngoài xin cho biết giá cả và cách Bác Sỹ nhận tiền.
Trân trọng cảm ơn.
Phạm đình Đạo
Cảm ơn anh Phạm Đình Đạo. Anh có thể mua sách qua mạng Internet. Hình như nhà sách Phương Nam có hệ thống giao sách tận nơi.
Bác sỹ ơi, cháu tập thở theo Bs Nguyễn Khắc Viện ban ngày + tập thiền vào buổi tối. Cháu mới bắt đầu tập 2 buổi nay, nhưng mỗi lần cháu hít thở, thở ra sâu làm đầu cháu như kiểu lịm đi, mắt rất buồn ngủ muốn nhắm mắt lại. Bác sỹ giúp cháu thở đúng phương pháp với ạ. Cảm ơn bác sỹ nhiều
Cháu nên tìm cuốn THIỀN và SỨC KHỎE của tôi để tham khảo thêm. Ngay cả trên trang này, cháu cũng đọc chưa kỹ các bài viết về “Thở để chữa bệnh”, “Thiền và Sức khỏe” v.v… mà đã vội tập!! Lỗi ở chỗ cháu gắng sức, muốn mau thành công! Thở bình thường thôi, thoải mái, sảng khoái. Ráng sẽ mệt, nguy hiểm nữa!
Chào bác sĩ Ngọc, tôi năm nay 51 tuổi, vừa rồi tôi đã học xong Trường Sinh Học cấp 2, sau khi luyện tập người khá khoẻ mạnh, không bệnh vặt, nhưng không hiểu sao sau mỗi lần tập luyền thiền Trường Sinh Học, 2 bàn tay tôi tê nhức và càng ngày càng đau, không làm việc được nữa, nên tôi đã tạm ngưng không tập nửa tháng nay thì bàn tay trở lại bình thường không đau nhức nữa ( nhưng những bệnh vặt như sổ mũi nhức đầu … trở lại như xưa ) đó là là hiện tượng gì? Xin bác sĩ Ngọc chỉ giúp dùm! Cám ơn bác sĩ nhiều!
Tôi không được biết “thiền Trường Sinh Học” ra sao, ở đâu, phương pháp thế nào… và cấp 1 cấp 2 là sao nên không trả lời được câu hỏi của Cô Thu Hằng. Dù sao đã có những dấu hiệu lâm sàng như vậy thì nên tham khảo vị thầy và các bạn cùng học và sau đó nên đến khám ở một bác sĩ nội thần kinh để chữa trị.
Con chào Thầy
Con là Kim Anh ở Cần Thơ, học trò của Thầy đây ạ
Thật có lỗi rất nhiều vì lâu lắm rồi con không ghé thăm Thầy
Thầy vẫn khoẻ ạ? Hy vọng thời gian gần đây con có dịp đến thăm Thầy
Tụi con rất mong được gặp và hầu chuyện, học hỏi ở Thầy như trước ạ
Kính
Cảm ơn Kim Anh. Thầy cũng mong có dịp gặp tụi con như ngày xưa.
Bác sĩ ơi! Con bị mất ngủ, con muốn hỏi là trước khi ngủ cứ đọc hít vào thở ra hoặc đếm thì đi vào giấc ngủ dễ hơn phải không ạ, hay đếm thế làm khó ngủ ạ. con khó hiểu quá!
con cứ đấu tranh nội tâm, nghĩ là đọc hít vào-thở ra như thế mình biết thì mình luôn tỉnh sao ngủ được, nhưng mà càng bỏ lơ nó thì càng nghĩ tới, mỗi khi thở thì trong suy nghĩ đã tự đọc rồi, hay do con suy nghĩ nhiều và đi ngược quy luật của bộ não quá ạ, hít thở thì não phải đọc biết thôi phải không bác sĩ!
Con phải biết nguyên nhân mất ngủ? Bệnh chăng? Thất tình chăng? Làm ăn thất bại chăng? Nợ nần chăng?… Nếu do stress quá dẫn tới trầm cảm thì phải khám bác sĩ tâm thần. Ngoài ra con nên tham khảo bài “Một nghệ thuật ngủ” trên trang này vậy nhé.
Càng “đấu tranh nội tâm” sẽ càng mất ngủ!
con hay đấu tranh vì những chuyện không đâu bác sĩ à, như chuyện ăn chay, bên nói không ăn chay ác, tạo nghiệp, nên con cứ hay nghĩ không biết nó đúng hay sai, còn cứ sợ nó như vậy mà đâm ra suy nghĩ, hình như con bị bệnh nghĩ nhiều quá bác sĩ à!
Con thấy người học Phật cũng không ăn chay nên con đỡ lo hơn rồi, suy nghĩ của con có vấn đề hay sao ấy bác sĩ à.Mong bác sĩ giúp con ạ!
Bác sĩ à, có phải tập trung vào thở là không được phép nghĩ cái gì không?