Y ĐỨC và Y NGHIỆP

Ghi chú:

Các ngày 26.9.2014 và 1.10.2014 tôi được mời trao đổi cùng các đồng nghiệp thuộc Sở Y Tế Tp. HCM đề tài Y đức và Y nghiệp cho lớp “Bồi Dưỡng Quản Lý Bệnh Viện Dành Cho Trưởng Khoa” (mỗi lớp khoảng 120 bác sĩ).

Mặc dù tôi đã gởi lại lớp toàn bộ Powerpoint hôm đó nhưng một số bạn đề nghị gởi thêm bài tóm tắt để dễ tham khảo, thảo luận. Vậy xin gởi mấy dòng để tùy nghi.

Thân mến,

ĐHN.

 

  Y nghiệp

(Medical Professionalism)

BS Đỗ Hồng Ngọc

 

•         Hệ thống Y tế ở các nước đã thay đổi, đe dọa các giá trị của Y đức.

•         Các điều kiện thực hành y khoa ngày nay đã khiến thầy thuốc không còn giữ được các cam kết, nghĩa vụ của mình đối với lợi ích của người bệnh.

Y nghiệp ngày nay phải đối đầu với những vấn đề do:

*  bùng nổ kỹ thuật y học,

*  thị trường hóa,

*  phát triển dịch vụ y tế,

*  khủng bố sinh học,

*  toàn cầu hóa…

 

Y nghiệp trong Thiên niên kỷ mới  (Medical Professionalism in the New Millennium)

là Tuyên ngôn của ngành Y trước tình hình mới, giúp người thầy thuốc chấp nhận, duy trì và phát triển:

 

1)      Hệ thống giá trị của Y đức (đã có từ ngàn xưa);

2)      Cập nhật kiến thức khoa học và kỹ thuật chuyên môn;

3)      Cải thiện kỹ năng giao tiếp giữa người với người.

 

•         Tóm lại, Y nghiệp bao gồm các hành vi giao tiếp ứng xử và  năng lực chuyên môn, thực hiện trách nhiệm nghề nghiệp gắn liền với các nguyên tắc đạo đức:

ü      thấu cảm, trung thực, tôn trọng;

ü      đáp ứng nhu cầu của người bệnh;

ü      giữ bí mật nghề nghiệp

ü      tôn trọng tự chủ của người bệnh,

ü      trách nhiệm giải trình;

ü      nhạy cảm với những vấn đề văn hoá.

 

 

Hiến chương Thầy thuốc

(A Physician Charter )

 

•         Từ những nguyên tắc về Y nghiệp trong thiên niên kỷ mới vừa nêu trên, Hiến chương Thầy thuốc đã được đề ra: Hiến chương như là một Hợp đồng xã hội, hai chiều, được cả Thầy thuốc và Xã hội thấu hiểu, chấp nhận, duy trì và phát triển,

•         Từ đó có được lòng tin vào sự trung thực của người thầy thuốc cũng như của hệ thống y tế: biết đặt quyền lợi bệnh nhân lên trên hết, đảm bảo năng lực chuyên môn và phẩm chất đạo đức, cung cấp những khuyến cáo có giá trị để bảo vệ và nâng cao sức khỏe cá nhân và cộng đồng…

•         Hiến chương Thầy thuốc gồm 3 nguyên tắc và 10 cam kết như sau:

 

Nguyên tắc 1: Đặt lợi ích của bệnh nhân lên trên hết.

(Primacy of Patient Welfare)

Dù dưới bất cứ áp lực nào của xã hội, thị trường, chính trị, cũng không được vi phạm  (Đây là những nguyên tắc, giá trị cơ bản của Y đức đã có từ ngàn xưa).

 

Nguyên tắc 2 : Tôn trọng sự tự chủ của người bệnh.

(Patient Autonomy)

Người thầy thuốc được coi như nhà tư vấn, tham vấn sức khỏe, không chỉ chữa trị bệnh tật mà còn phải nâng cao sức khỏe, quan tâm chất lượng cuộc sống, chăm sóc thân chủ toàn diện, không chỉ ở phòng mạch, ở bệnh viện mà còn ở nơi người dân sống và làm việc, học tập.

Cung cấp đầy đủ thông tin, trung thực, đảm bảo y đức,  để bệnh nhân quyết định về phương thức điều trị, tránh những quyết định nhằm trục lợi.

 

Nguyên tắc 3: Công bằng xã hội

(Social Justice)

* Công bằng về tổ chức hệ thống y tế,

* Công bằng về phân bố tài nguyên hạn hẹp,

* Tránh kỳ thị, phân biệt đối xử giới tính, dân tộc, màu da, vùng miền…

 

10 Cam Kết của Hiến chương Thầy thuốc

 

1.  Đảm bảo năng lực chuyên môn;

2. Trung thực, lương thiện;

3. Giữ bí mật nghề nghiệp;

4. Có mối quan hệ tốt với bệnh nhân;

5. Nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe; chất lượng điều trị;

6. Cải thiện hệ thống Y tế, giúp cho việc tiếp cận y tế được thuận lợi;

7. Phân bố tài nguyên công bằng;

8. Cập nhật kiến thức khoa học;

9. Xử lý tốt tình huống nếu có xung đột quyền lợi;

10. Làm tròn trách nhiệm nghề nghiệp

 

Xã hội kỳ vọng ngành y:
*     Dịch vụ khám chữa bệnh tốt;

•         Năng lực đảm bảo;

•         Nhân ái, vị tha ;

•         Đạo đức, liêm chính;

•         Trách nhiệm ;

•         Trong sáng;

•         Hướng dẫn tận tình;

•         Nâng cao sức khỏe cộng đồng.

 

Ngành y kỳ vọng xã hội:
•         Tự quản (Self-regulation); Tự chủ, tự trị (Autonomy);

•         Hệ thống y tế hướng về các giá trị nhân bản

•         Kinh phí đầy đủ;

•         Được tôn trọng,

•         Đời sống kinh tế đảm bảo.

•         Tham gia các chính sách công cộng liên quan sức khỏe;

•         Chia sẻ trách nhiệm với bệnh nhân và cộng đồng;

 

Đọc thêm:

http://www.abimfoundation.org/Professionalism/Medical-Professionalism.aspx

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1769526/

https://www.afmc.ca/pdf/Charter-ENGLISH.pdf

Đỗ Hồng Ngọc:   Quan hệ Thầy thuốc – Bệnh nhân (Lớp Quản lý Bệnh viện PNT)

Đỗ Hồng Ngọc- Trương Trọng Hoàng: Y đức (bài giảng ĐH YK Phạm Ngọc Thạch)