Chuyện khó nói !

Chuyện kể rằng có ông bố thấy thằng con 15 tuổi của mình nay đã lớn mới kêu lại nghiêm trang bảo, con à, hôm nay bố có chuyện muốn trao đổi với con, đó là một chuyện khó nói, chuyện tình dục… “Bố có thắc mắc gì cứ mạnh dạn hỏi đi ạ, không sao đâu ạ!”  Thằng con nhanh nhảu bảo.

Trước hết, phải khẳng định rằng tình dục không xấu. Tình dục gắn với con người từ trong trứng nước. Khi thụ tinh một em bé thì đã sẵn các nhiễm sắc thể X,Y, phân định giới tính cho đứa bé, dù đến 3 tháng trong bụng mẹ, thai nhi mới có đầy đủ các bộ phận sinh dục nam hay nữ! Bên cạnh đó, thiên nhiên còn trang bị sẵn một hệ thống các tuyến sinh dục, để tới tuổi nào đó thì sẽ cho kích hoạt… tạo ra các kích thích tố và bùng nổ giới tính! Chờ đến lúc đó mới dạy thì nhiều khi đã muộn!

Đã là sinh vật –nói chung- thì phải ăn, phải ngủ, phải thải chất bã và phải… truyền giống. Những chuyện này luôn được lắp đặt sẵn trong gène. Con gà mới nở đã biết mổ thóc ăn, đã biết bươi để kiếm thức ăn và sau đó biết… đạp mái! Con bê mới sinh chập chững vài bước đã biết tìm đến vú mẹ và sau đó biết kiếm cỏ rồi đến một lúc thì biết đi tìm “ý trung nhân”. Con người cũng vậy, sinh ra đã biết vùi đầu tìm vú mẹ nút chùn chụt ngon lành, không cần ai phải dạy!

Nhưng con người là sinh vật… cao cấp nên không chỉ biết ăn thôi, mà còn biết tìm món ngon vật lạ, cao lương mỹ vị để ăn sao cho ngon, cho khoái. Ngon quá, khoái quá, nhồi nhét cho cành hông mới sinh bệnh nọ kia. Đó là một cách thiên nhiên nhắc nhở, từ khiển trách đến cảnh cáo rồi quá lắm mới… sa thải! Ngủ cũng vậy. Không thể không ngủ. Ngủ để phục hồi năng lượng, để các tế bào được nghỉ ngơi. Ngủ thừa hay thiếu đều sinh bệnh. Thải bã cũng vậy. Bón hay tiêu chảy đều… khổ cả! Cuối cùng là chuyện… truyền giống! Để khuyến khích các sinh vật đừng làm biếng đối với chuyện truyền giống này, thiên nhiên đã “dụ” nó bằng cách ban thưởng cho ít nhiều khoái cảm. Vì thế mà ta thấy các sinh vật đều hùng hục một cách hăng say! Có điều, các sinh vật làm nhiệm vụ theo bản năng, đúng mùa đúng tiết. Dĩ nhiên cũng phải… dày công chọn lựa bạn tình, cũng phải ve vãn múa may chút đỉnh để các hormone có dịp được kích hoạt đâu ra đó cho đến lúc chín muồi. Con người, do “thông minh vốn sẵn tính trời” đã… tận dụng mọi điều kiện để hưởng thụ khoái  cảm mà thậm chí chẳng thèm quan tâm tới chuyện… truyền giống! Kết quả, nhiều xã hội đang chới với vì thiếu sự đổi mới thế hệ, người già cứ già hoài, người trẻ chẳng sinh ra! Và bệnh tật liên quan đến tình dục không ngừng phát triển, từ bệnh lậu, đến giang mai, hột xoài, HIV/ AIDS… như ta đã biết.

Nhiều người hiểu lầm giáo dục giới tính là dạy cách làm tình, cách giao hợp! Nếu chỉ là cách làm tình, cách giao hợp thì chẳng cần phải dạy. “Con” nào cũng tự nhiên mà biết cả, từ con gà, con vịt, con heo, con ếch, con chim, con cá, con thằn lằn, con rắn mối…! Có điều, con “người” thì khác, vì ở con người nó không chỉ thuần là bản năng. Ăn uống cũng là chuyện bản năng, nhưng với con người thì cũng phải “ăn coi nồi ngồi coi hướng”!

Tình hình nay đã khác xưa. Xưa không có nhiều cám dỗ, không có nhiều hiểm nguy rình rập như bây giờ. Cho nên, cha mẹ có bổn phận phải dạy con cái, không thể khoán cho ai khác. Và, như một câu tục ngữ: Dạy con từ thuở còn thơ! Phải dạy rất sớm vì đây là vấn đề liên quan đến nếp sống của mỗi gia đình, đến giá trị, lòng tin, thái độ và nhất là hành vi, hình thành nhân cách của mỗi con người để có một cuộc sống hạnh phúc về sau. Có người nói trẻ con bây giờ có khi còn biết rành hơn cả người lớn. Có thể như vậy, nhưng biết không đúng, không đầy đủ và đó mới chính là mối nguy cơ.

Giáo dục giới tính thực ra là một tiến trình kéo dài suốt cả đời người, là chuyện phải làm hằng ngày, trước hết là ở gia đình nhằm trang bị kiến thức, hình thành nhân cách, tạo nên một nền tảng vững chắc cho sức khỏe tình dục, sức khỏe sinh sản sau này. Nó bao gồm những hỉêu biết về phát triển tính dục, các mối quan hệ, hình ảnh về thể chất và vai trò giới, tình bạn, tình yêu, tình dục. Giáo dục giới tính đề cập đến các khía cạnh về sinh học, văn hóa xã hội, tâm lý và tâm linh của vấn đề giới tính, từ lĩnh vực nhận thức (thông tin) đến lĩnh vực tình cảm (cảm xúc, giá trị, thái độ) và lĩnh vực hành vi (kỹ năng truyền thông, giao tiếp và kỹ năng quyết định) của mỗi cá nhân.

Ngay từ lúc mới sinh, trẻ đã được học về tình yêu thương, trìu mến, vuốt ve, cưng nựng, học về những mối quan hệ trong gia đình, cha mẹ, ông bà… Trẻ học về giới tính khi cha mẹ chăm sóc, chuyện trò hằng ngày, lúc vui chơi với chúng, lúc thay quần đổi áo cho chúng, dạy chúng biết các bộ phận của cơ thể chúng, từ mắt mũi, tai miệng, đến bộ phận sinh dục… Ngay từ lúc đó, trẻ đã học “không phân biệt đối xử” với các bộ phận trong cơ thể mình, và có trách nhiệm gìn giữ vệ sinh đâu đó đàng hoàng. Trẻ lớn dần lên thì hiểu biết sẽ rộng thêm về sinh lý học cũng như về các hành vi, thái độ, giá trị liên quan giới tính của gia đình cũng như môi trường văn hóa xã hội chúng đang sống.
Thẳng thắn, chân tình, cởi mở trong trao đổi là cách tốt nhất để truyền thông giữa cha mẹ và con cái suốt giai đoạn tuổi thơ cũng như ở tuổi tiền dậy thì và dậy thì, tuổi thanh niên, nhờ đó tạo nên một phương cách xử thế khi trẻ trưởng thành cho vấn đề sức khỏe tình dục, sức khỏe sinh sản. Nhưng trước hết, cha mẹ cũng phải trang bị cho mình đủ kiến thức để tự tin và có phương pháp tiếp cận phù hợp với từng lứa tuổi theo sự tăng trưởng và phát triển của trẻ.

Các nghiên cứu trong lĩnh vực này cho thấy, cha mẹ chỉ có thể nói chuyện giới tính, tình dục với con một cách “thoải mái” khi có thái độ cởi mở và nhất là biết lắng nghe trẻ!
Kiểu chưa chi bịt miệng “mày biết gì mà nói”, “cấm nói chuyện tục tĩu”, “lớn lên thì biết” sẽ đẩy trẻ vào im lặng, lén lút tìm thông tin “ngoài luồng”, chẳng những không đáng tin cậy mà còn có thể nguy hiểm! Nghiên cứu cũng cho thấy, trẻ có hiểu biết sớm về tình dục – một cách toàn diện và đúng đắn – thường không phạm phải những sai lầm đáng tiếc ở tuổi mới lớn – tuổi mà dưới ảnh hưởng của các kích thích tố, dễ dẫn đến những hành vi không kiểm soát được!

Vậy làm cách nào nói “chuyện ấy” với trẻ thành công? Không dễ! Trước hết, cần nghĩ xem mình đã có đủ “bản lĩnh” và “nội lực” chưa, có còn cảm thấy lướng vướng, ngượng ngùng, thiếu tự tin khi đề cập các vấn đề tế nhị này không? Phải vượt qua cảm xúc đó rồi mới có thể làm “thầy” cho trẻ được.
Chuẩn bị một thái độ cởi mở, chấp nhận, sẵn sàng lắng nghe trẻ và sau đó trang bị thêm cho mình những kiến thức cần thiết – tìm đọc thêm các sách hướng dẫn đứng đắn – để “nói có sách mách có chứng”, tăng thêm phần thuyết phục. Rồi tìm một cơ hội như có một đám cưới ở hàng xóm, một người bà con sắp sinh em bé để trò chuyện với trẻ! Có thể chủ động đặt những câu hỏi “thăm dò” xem trẻ đang nghĩ gì, từ đó mà giảng giải và  nêu “quan điểm” của mình.
Do từ trước, ta cũng chưa hề được “giáo dục giới tính” bao giờ nên không tránh khỏi lúng túng và nhiều khi lấn cấn trong tư tưởng. Do vậy, để có thể “vượt qua chính mình” cần xem xét một số nhận thức, quan điểm của bản thân mình về giới tính, về tình dục để có thái độ thích hợp. Trang bị kiến thức về cơ thể học, sinh lý  học tuy vậy không khó bằng cách nhìn nhận vấn đề, tức “quan điểm” – cũng gọi là các “giá trị” – của chính bản thân.

Cần phải thấy rằng, khi nói đến tình dục, không thể chỉ nói đến chuyện giao hợp mà phải bao gồm toàn bộ các khía cạnh liên quan như thể chất, đạo đức, xã hội, tâm linh, tâm lý và cảm xúc. Như vậy, giáo dục giới tính là giáo dục toàn diện về các khía cạnh đó, chứ không phải chỉ dạy cách dùng bao cao su hay sử dụng thuốc ngừa thai…! Mỗi người thể hiện tình dục theo cách riêng của mình, do vậy không nên “kỳ thị”, “phân biệt đối xử” khi thấy người ta khác mình. Mỗi người sẽ phải chịu trách nhiệm về hành vi tình dục của họ.
Nghiên cứu cho thấy quan hệ tình dục sớm khi cơ thể chưa phát triển đầy đủ là một nguy cơ lớn về sức khỏe. Phương pháp tốt nhất để tránh thai và tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục chính là sự kiêng nhịn. Các bệnh lây truyền qua đường tình dục – không kể HIV- như bệnh lậu, giang mai… có thể dẫn đến những tác hại lớn cho con cái về sau như mù mắt, thần kinh v.v…
Trong giáo dục giới tính, những “huyền thoại” cần phải phá vỡ là không để các từ ngữ, khái niệm, hình tượng mơ hồ ám ảnh, gây hoang mang, ngượng ngùng  lúc trao đổi với trẻ. Những từ ngữ liên quan đến bộ phận sinh dục như dương vật, âm đạo, tử cung, kinh nguyệt, di tinh, mộng tinh v.v… có thể làm cho ta đỏ mặt, bối rối khi đề cập, nhưng nếu được hiểu rõ để có thể trao đổi một cách “lạnh lùng khoa học” như các sinh viên y khoa học ở trường y thì chẳng có gì khó khăn nữa. Khi người sinh viên y khoa học tử cung là… tử cung, một cơ bắp đặc biệt thì hết chuyện, hết tò mò, hết đỏ mặt! Tử là con, cung là chỗ ở – tử cung là chỗ ở của con – như hoàng cung là chỗ ở của vua, vậy thôi. Cũng vậy, kinh là đều đều, nguyệt là tháng, kinh nguyệt là hiện tượng xảy ra đều đều hàng tháng theo với sự rung trứng… Hiểu những danh từ, ý nghĩa, sẽ có thể trao đổi thẳng thắn với trẻ, sẽ không còn thấy có gì là “tục tĩu”, “bậy bạ” ở đây nữa cả. Nhờ hiểu biết như vậy trẻ cũng sẽ biết trân trọng, biết chăm sóc, biết bảo vệ để có được sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản lành mạnh.

BS Đỗ Hồng Ngọc