Lương Huỳnh Ngân, Trần Văn Khê, Lương Phán, Đỗ Hồng Ngọc, Trần Y
Bác sĩ Lương Phán là đàn anh, là bậc thầy của tôi, năm nay đã bước vào tuổi 90. Ông vẫn mỗi tuần 3 buổi đến khám bệnh ở bệnh viện Nguyễn Trãi và vẫn hướng dẫn chuyên môn cho lứa đàn em. Với ông, tôi còn có những mối thâm tình. Trong một bài viết, có lần tôi kể hồi nhỏ đã đến ông khám bệnh đau bao tử, lúc tôi còn đang học trung học. Ông không cho thuốc, chỉ khuyên mỗi sáng phải ăn một khúc bánh mì trước khi đi học. Vậy mà hết đau mới ngộ! Thì ra, tôi chỉ bị “dư acid” (hyperacidity) trong dạ dày, bị viêm chứ chưa đến nỗi loét. Nếu có cái gì “trám” vào, trung hòa lượng acid dư đó thì sẽ hết đau. Từ đó, trong cặp đi học của tôi lúc nào cũng sẵn bánh mì khô, nướng cháy để “nhâm nhi” khi cần. Sau đó tôi nhớ trong cuốn Tự điển Đào Duy Anh– phần thưởng Danh dự toàn trường cuối năm học– tôi ghi ở góc bìa sau mấy chữ: Nếu là bác sĩ, tôi sẽ cho bệnh nhân ăn uống, tắm rửa, phơi nắng, vận động… trước khi phải dùng đến thuốc. Quả là sau này tôi “nổi tiếng” là một bác sĩ Nhi khoa dùng rất ít thuốc khi chữa bệnh cho trẻ con. Thường tôi chỉ “chỉnh sửa” cách dinh dưỡng, chăm sóc bé… như vậy mà cũng đã góp phần giảm được bệnh nhiều, thuốc men chỉ phụ thêm (trừ khi bệnh nặng). Tôi còn học ông cách chữa tiêu chảy sinh lý ở trẻ bú mẹ. Chỉ cần dùng vôi (ăn trầu), pha loãng, lấy phần nước trong cho uống vài lần cũng khỏi. Thì ra, sữa mẹ dễ tiêu hóa, nhiều chất bổ dưỡng nhưng có tính acid cao. Chỉ cần “kiềm hóa” chút xíu là hết ỉa chảy! Tại bệnh viện Nhi đồng Saigon thời đó, chúng tôi cũng hay dùng CaCO3 và BiCO3 để chữa cũng với nguyên tắc như vậy. Những cuốn sách y học phổ thông của ông và vợ là BS Nguyễn Thị Lợi như Thành kiến sai lầm của người dùng thuốc, Bênh Trẻ con, Bệnh đàn bà… có ảnh hưởng nhiều đến tôi. Dù không trực tiếp học với ông, tôi vẫn coi ông là thầy của mình. Năm 1972, khi viết cuốn “Những tật bệnh thông thường trong lứa tuổi học trò” tôi trích dẫn sách của hai ông bà và mang tặng ông bà. Ông viết thư cảm ơn rất nhã nhặn. Thư ông viết nắn nót, phong bì đề tên người gởi và địa chỉ đàng sau để nếu thư không đến được thì bưu điện biết mà trả lại. Dán tem cũng luôn ở góc phải, khoảng cách các cạnh cân đối, thẳng thóm. Tôi nhớ đọc đâu đó rằng chỉ cần xem cách trình bày bức thư, bì thư, người ta đánh giá được người gởi là người nghiêm cẩn, đáng tin cậy hay người cẩu thả, ẩu xị…
Năm 1973, lúc tôi đang làm bác sĩ điều trị tại Dưỡng đường Nhi khoa Trần Bình Trọng Chợ Lớn, ông tới thăm tôi, nói muốn xin bài thơ Thư cho bé sơ sinh của tôi để đăng trong một tạp chí y học do ông làm chủ bút. Điều hết sức bất ngờ với tôi là khi báo ra, ông mang đến tặng, kèm theo 5000đ là tiền nhuận bút bài thơ! Tôi nhớ thời đó, một bài thơ đăng trên Tạp chí Bách Khoa danh tiếng nhuận bút nhiều lắm cũng chỉ 150đ. Tôi ngạc nhiên hỏi sao kỳ vậy ông nói tại ông thích bài thơ này quá! Bài thơ … lọt vào trong tù (vì chỉ có sách báo y học mới được phép) nhờ vậ ymà nhạc sĩ Phạm Trọng Cầu đã đọc được và phổ nhạc, như tôi đã viết lại trong “Chuyện kể về một bài thơ” (Những người trẻ lạ lùng, NXB Tổng hợp, 2001).
Đã lâu tôi không có dịp gặp ông, chỉ nghe ông đã dời nhà về Đakao, từ ngày bà mất. Thỉnh thoảng nghe ông đi Pháp thăm mấy người con.
Một hôm tôi nhận được email của BS Lương Huỳnh Ngân, tự giới thiệu là em ruột của bác sĩ Lương Phán, ở Pháp mới về muốn đến thăm tôi. Rồi anh mời tôi đến dùng cơm trưa thân mật với anh em ông cùng GS Trần Văn Khê vào ngày 7.4 vừa qua. Hóa ra BS Ngân là em út của bác sĩ Phán, nhỏ hơn tôi mấy tuổi, du học ở Pháp từ năm 1964, đã đọc mấy cuốn sách của tôi nên có lòng mến mộ, lại biết tôi rất quý Bs Lương Phán bèn tổ chức một buổi họp mặt thân tình. Tôi đến nơi đã thấy có BS Lương Phán, GS Trần Văn Khê, Anh Tươi, BS Trần Y (nguyên giám đốc bv Nguyễn Trãi) anh Thanh (em họ bs Phán) cùng BS Ngân. Tôi bất ngờ thấy Bác sĩ Ngân đem tặng mỗi người một brochure với 2 bài thơ của tôi do chính tay anh trình bày rất đẹp: Thư cho bè sơ sinh và Paris tháng sáu, là hai bài anh nói anh thích nhất. Rồi anh đọc cho mọi người cùng nghe! Tôi cũng không ngờ GS Trần Văn Khê mà tôi quen gọi Chú Khê lại là cậu họ của bác sĩ Lương Phán. Ông Khê đi Pháp năm 1949, sau ông Phán một năm, nên khi mới qua ở trọ cùng ông Phán. Nghe mấy ông kể chuyện xưa tích cũ thật vui. Theo chú Khê thì trước 1945 ông học y khoa ở Hà Nội, năm thứ hai thì “xếp bút nghiên” về Nam. Lúc đó nhạc sĩ Lưu Hữu Phước cũng học y, nhưng sau đổi qua Nha vì sợ… máu! Cả ông Mai Văn Bộ cũng học y. Các ông đều lở dở chuyện học y cả. Nhờ có học 2 năm y khoa mà chú Khê đã bình tĩnh giúp đỡ đẻ cho đứa con trai đầu lòng của mình (GSTS Trần Quang Hải) tại Thủ Đức, năm 1944. Đêm đó gặp giới nghiêm, không vô bệnh viện được, phải mời một bà mụ vườn gần nhà qua đỡ, ông phụ. Ông kể cách ông nắm tay vợ, “rặn phụ” với vợ lúc bà qúa mệt mỏi một cách ì ạch thật là tức cười. Đứa bé bị ngộp lâu, lúc sinh ra đã trắng bệch, xụi lơ, không thở, ai cũng nghĩ đã chết. Ông vẫn bình tĩnh tiếp tục dùng miệng hút hết đàm nhớt cho đứa bé và xoa bóp hô hấp nhân tạo một lúc bé mới khóc lên được!
BS Lương Phán, Đỗ Hồng Ngọc
BS Lương Phán thì kể chuyện hội sinh viên Việt Nam ở Pháp thời đó. Lúc ông Khê qua Paris vì mới ở tù ra, quần áo bèo nhèo, luộm thuộm. Bạn bè tìm cách vay được 6000 fr, tổ chức một đêm văn nghệ để bán vé lấy tiến sắm quần áo cho ông. Rất lo ế, không ai coi. Chẳng dè đêm đó thật đông, ngoài sinh viên còn có các lính thợ, lâu ngày xa nhà, nghe có văn nghê việt nam bèn tới coi. Ông Khê trổ tài rao bán chiếu, bán chè… ai bột khoai bún tàu nước dừa đường cát… hông…, được mọi người vổ tay rần rần. Hôm đó trả nợ xong còn dư mua được cho ông Khê bộ đồ vía 16.000 fr.
Bữa cơm thân mật gia đình với mắm kho rau ghém thiệt là ngon!
Đỗ Hồng Ngọc
BS Ngoc oi, ong co biet la ba vo dau tien cua BS Ngan la nguoi Phan Thiet khong? Chi Pham Tu Thanh Thien la con gai ut cua ong ba Duoc Si Pham Tu Te. Toi con nho chau Chuot (sinh nam Ti) duoc ong ba Te mang ve nuoi tai villa duong 211 Phan Thanh Gian cho den luc 6 tuoi, sau 75 duoc cha me mang qua Tay. Neu bs Ngoc con gap BS Ngan, cho toi goi loi hoi tham chau Chuot, bay gio chac han da lon lam .
Tôi không được biết! Lúc nhỏ, ở PT, lâu lâu tôi có đến Nhà thuốc tây Phạm Tư Tề để… cân coi mình được mấy ký! Hồi đó, nhớ đã 12 tuổi rồi mà nặng chỉ có 25kg! Suy dinh dưỡng trầm trọng, còn bị sốt rét nữa! Cảm ơn Thủy. Nếu gặp anh Ngân, tôi sẽ hỏi thăm cháu Chuột.
BS Ngoc nhac den chuyen suy dinh duong lam toi nho lai sau 75 nhieu benh nhi bi suy duong qua, nhieu em den Khu Cap Cuu BV Nhi Dong bi suy tim vi thieu vitamin B1, con cac em o trai suy dinh duong vi thieu vitamin A ma mu mat, thieu D thi chang moc duoc cai rang nao. Ngoai ra, nam 1981 gi do, dich phan rom gia cua cac chu Ba Cho Lon lam cac em so sinh bi xuat huyet oc, va ca tran dich Viem Ruot Hoai Tu ngoai nhung benh ma ngay chinh bac si bi hoi nho nhu Sot Ret, Sot Xuat Huyet toi con nho lan tran tu tinh len toi thanh pho . Ky niem cua mot thoi xa xua .
Câu chuyên thật vui và cảm động anh Ngọc ạ. Các chú … và cả Anh nữa, những cây đại thụ của đất nước. Các chú vẫn khỏe thât là tốt.
Một điều thú vị là Ái Việt không ngờ lại giống một người là chú Lưu Hữu Phước. Học y mà sợ máu đến chết khiếp. Sợ đến nỗi hiện giờ Ái Việt chuyển sang nghề tay trái là dạy môn tin học và làm luôn nghề tay trái là xử lý số liệu cho các NCKH khi ai đó có nhu cầu.
Âu cũng là số trời!
Lại được gặp thêm một “thần tượng” nũa của mình ở đây , bác sĩ Lương Phán.
Lại nhớ đến những quyển Thành kiến sai lầm của người dùng thuốc, Bênh Trẻ con, Bệnh đàn bà của bác sĩ Lương Phán và Nguyễn Thị Lợi.
Và lâu, lâu lắm rồi mới được gặp lại “Tự điển Đào Duy Anh- phần thưởng Danh dự toàn trường cuối năm hoc…”
Trời , phần thưởng danh dự toàn trường…lâu quá rồi mới được nghe lại những từ này.
Làm sao mấy cô bé cậu bé học sinh bây giờ biết thế nào là phần thưởng danh dự toàn trường..
Bỗng nhiên thấy mình ….còn nhỏ quá , còn tức đến phát khóc khi tháng nào bị sụt hạng…
Biết nói sao để cảm ơn anh, bác sĩ ĐHN , đã gợi nhớ lại những kỷ niệm tuyệt vời này .
Thấy người cùng thời ôn hoài niệm
Của dòng thời gian xưa thiên thanh
Những ngày tháng miệt mài sử sách
Ôi! những ngày xưa sao mênh mang!
“Danh dự toàn trường” năm nào mà chẳng có
“Hạnh kiểm toàn trường” ta cũng chẳng thua ai
Quyển “Kỷ yếu” hàng năm như trang sử
“Ngày về trường” rộn rịp tiếng thiên thai
Ngày xưa có, ta sẽ làm cho bây giờ cũng có
Để tuổi thơ hôm nay được vui thở
được vùng vẫy khắp bầu trời xanh
(Tặng P.Bối và BS.ĐHN)
Ôn quá khứ hướng đến vị lai
TTM
Đúng vậy đó TTM, làm sao cho tuổi thơ hôm nay cũng được vui “thở” cái không khí học hành ngày xưa đó…
Thực ra, lúc nào cũng nên thấy mình… còn nhỏ quá!
Toi tinh co nam nho lai nhung ngay thang tham gia sinh hoat Hoi Tri Thuc Yeu Nuoc 43 Nguyen Thong, tap hop cac anh em tri thuc “tai cho”, trong do nho ve Bac Si Luong Phan nen surf web va doc duoc bai viet nay cua Bac Si Do Hong Ngoc. Cam on bai viet cua Bac Si Do Hong Ngoc. Biet duoc bac Si Luong Phan van con manh khoe la trong long thay vui lam…
Chuc Bac Si Ngoc luon khoe
Anh Ngoc ơi
Em vừa đi nghĩ ở Pháp về, thằng Liêm ( BS tâm thân Lương Cần Liêm, con cà anh Lương Phán )
chuyển cho em bai này. Văn xuôi của anh cũng tuyệt vời, dí dỏm không kém gì cậu Khê. Bửa cơm nhà anh Phán đã vui nhộn trong cái bầu khí gặp lại ( retrouvaille ) mà bài viết của anh làm người đọc còn thấy vui hơn, của ” những người trẻ lạ lùng” rất quý trọng nhau được ngồi trò chuyện quanh tô mắm . ( Anh phê bình cô Tám thiếu cá nhưng cô sợ các cụ mắc xương! ) .
Xin anh cho email của em cho cô Thuy, nguoi biết em qua gia đình Pham Tư Tề quê Phan Thiết .
Mến chúc anh sẽ là ” Người trẻ lạ lùng vĩnh viễn” .
L.H. Ngân
Anh chưa biết BS Luong Can Liem, chưa gặp lần nào. Không biết sao Liêm có được bài viết này? Hôm nào lại hẹn gặp nhau một bữa nữa ở nhà anh Phán nhé! Cô Tám hứa sẽ có cá, vả lại lúc này “heo tai xanh” nhiều quá ! Thân mến.
Chào Bs Ngọc,
Tôi hân hạnh được nhắc tên. Xin Bs cho biết bài gì tôi gởi cho Chú Ngân mà Bs nhận được.
Rất cảm ơn.
Ts Bs Lương Cần Liêm
Tg Ts Bs Liêm,
Tôi được thư này của anh L.H.Ngân nên mới biết Bs đã chuyển bài “Bua com than mat voi BS Luong Phan” cho anh Ngân. Thì ra không phải vậy. Chắc có lẽ Bs Ngân đã có sự nhầm lẫn nào đó. Xin chuyển thư anh Ngân để bs Liêm được rõ.
DHNgoc.
L H Ngân
luong.dr@gmail.com
118.68.218.15
2010/08/26 at 4:13 chiều
Anh Ngoc ơi
Em vừa đi nghĩ ở Pháp về, thằng Liêm ( BS tâm thân Lương Cần Liêm, con cà anh Lương Phán )
chuyển cho em bai này. Văn xuôi của anh cũng tuyệt vời, dí dỏm không kém gì cậu Khê. Bửa cơm nhà anh Phán đã vui nhộn trong cái bầu khí gặp lại ( retrouvaille ) mà bài viết của anh làm người đọc còn thấy vui hơn, của ” những người trẻ lạ lùng” rất quý trọng nhau được ngồi trò chuyện quanh tô mắm . ( Anh phê bình cô Tám thiếu cá nhưng cô sợ các cụ mắc xương! ) .
Xin anh cho email của em cho cô Thuy, nguoi biết em qua gia đình Pham Tư Tề quê Phan Thiết .
Mến chúc anh sẽ là ” Người trẻ lạ lùng vĩnh viễn” .
L.H. Ngân
Tôi là bạn của Bác Sĩ Lương Huỳnh Ngân (40 năm từ nhõ đến lớn ở Pháp)
Gần đây tôi mất liên lạc với BS Ngân, tìm cùng mà không thấy.
Nay tôi thấy hình trên có BS Ngân.
BS Lương Hùynh Ngân hoặc quý vị thân hữu xin vui lòng viết cho tôi để tôi biết tin tức về Ngân, người bạn mà tôi rất yêu mến từ trên 40 năm nay.
Xin Cám ơn
Trương Như Thiềm
email của tôi:
thiemnhutruong@yahoo.com