Năm 1962, cách đây 47 năm, tôi thi vào Dự bị Y khoa (APM) Đại học Y khoa Sài gòn. Hồi đó y khoa học 7 năm, gồm một năm Dự bị – học tại Đại học Khoa học- cuối năm nếu đậu thì học tiếp 6 năm nữa ở “Y khoa Đại học đường Sài gòn”, đường Trần Quý Cáp, nay là Võ Văn Tần, ra trường với một luận án Tiến sĩ y khoa quốc gia, hay còn thường gọi là “Bác sĩ”. Thi vào APM không dễ chút nào! Tỷ lệ đậu chỉ vào khoảng 10%. Tôi còn nhớ lúc đó thi APM có các môn Lý, Hóa, Sinh, Sinh ngữ và đặc biệt có thi môn “kiến thức tổng quát” với 20 câu hỏi: Thủ đô Brazil la gì? Ai là ông tổ Y khoa thế giới? Ai là ông tổ y khoa Việt Nam? Người thầy thuốc nổi tiếng thời Tam Quốc tên gì? Người thầy thuốc nổi tiếng thời Xuân Thu tên gì?… và… Giá gạo trên thị trường bao nhiêu một ký? Giá than bao nhiêu một ký?. Nhờ hồi nhỏ đọc cả bụng truyện Tàu nên tôi không lạ Hoa Đà, Biển Thước, lại nhờ ở trọ ăn cơm tháng trong xóm nghèo Bàn Cờ nên không lạ giá gạo giá than! Vậy là đậu, đậu khá cao, dù là dân tỉnh lẻ lên Saigon “du học”. Khi vào năm thứ nhất Y khoa thì ấn tượng là buổi giáo sư khoa trưởng, bác sĩ Phạm Biểu Tâm gặp gỡ với các tân sinh viên. Thầy nói : “Y khoa là một nghề cao qúy nếu ta muốn cao qúy, cũng là một nghề thấp hèn nếu ta muốn thấp hèn. Bác sĩ là một sinh viên y khoa suốt đời. Trong khi hành nghề khó tránh khỏi đôi lúc ân hận nhưng đừng bao giờ để phải hối hận”. Những lời thầy nói từ ngày đó vẫn được lứa học trò chúng tôi nhắc lại trong những buổi họp mặt đồng khóa hằng năm.
Tại Mỹ, Canada và các nuớc phát triển hiện nay, đa số các trường Y khoa đào tạo bác sĩ sau Cử nhân. Thí sinh buộc phải có chứng chỉ MCAT (Medical College Admission Test) cùng một số điều kiện khác như điểm học lực, giấy giới thiệu, năng khiếu họat động ngọai khóa (thể thao, văn nghệ…) và qua một cuộc phỏng vấn sàng lọc. MCAT là một cuộc thi tổng hợp, gồm 4 phần: Vật lý và Hóa vô cơ, Sinh học và Hóa hữu cơ; một trắc nghiệm nhằm đánh giá khả năng suy luận, giải quyết tình huống của thí sinh; và một bài luận văn để đánh giá kỹ năng viết, bình luận, nhận định về một hoặc hai chủ đề cho sẵn. MCAT như vậy không chỉ nhắm đế khảo sát kiến thức các khoa học liên quan đến ngành y mà đặc biệt chú trọng đến các năng lực khác của người thầy thuốc tương lai.
Tại Singapore, ngòai hệ đào tạo bác sĩ sau Cử nhân, đòi hỏi phải có MCAT như trên thì hệ đào tạo sau phổ thông (Tú tài) cũng sàng lọc đầu vào rất chặt chẽ. Không chỉ dựa vào học lực hàn lâm, điểm của các môn Sinh hoc, Vật lý, Hóa học mà còn xem xét nhiều khía cạnh khác. Điểm của 3 môn khoa học căn bản trên dù cao cũng không được coi là ưu tiên. Theo họ, nghề y là một nghề đặc biệt, muốn đào tạo người thầy thuốc vừa có năng lưc chuyên môn vừa có lòng nhân ái thì điều kiện tuyển chọn cũng phải đặc biệt. Tại Singapore, năm 2007 chẳng hạn, điều kiện tuyển chọn như sau: Ngòai các môn Sinh, Lý, Hóa phải đạt điểm A, thí sinh phải qua hai đợt phỏng vấn, một của Hội đồng khoa nhà trường và một của nhóm bác sĩ, điều dưỡng, sinh viên đàn anh. Đây quả là một điểm lý thú trong tuyển sinh. Phỏng vấn viên được chọn lựa, tập huấn kỹ để cuộc phỏng vấn trung thực và chất lượng. Nếu thí sinh là người quen thì phỏng vấn viên phải từ chối để chọn người khác. Trước đó thí sinh phải nộp một bộ hồ sơ gồm hai giấy giới thiệu, bản cam kết, một lý lịch họat động ngọai khóa. Hồ sơ này sẽ được nghiên cứu kỹ trước khi phỏng vấn. Thí sinh còn phải viết một bài luận văn về một đề tài cho ngay tại chỗ trong vòng 45 phút để đánh giá trình độ nhận thức, kỹ năng viết của họ.
Từ nhiều năm qua, các trường Y khoa của nước ta từ Bắc chí Nam thi tuyển sinh chỉ dựa vào một kỳ thi có 3 môn là Toán, Hóa, Sinh. Hai môn Hóa và Sinh “ai cũng như ai” nên chỉ hơn thua nhau chủ yếu ở môn Toán. Như vậy, có thể nói chỉ những ai giỏi toán mới dễ đậu vào y khoa. Đây quả là một nghịch lý đối với một ngành học đặc biệt đòi hỏi nhiều đức tính khác ngoài khả năng suy luận toán học.
Có lẽ đã đến lúc coi lại “đầu vào” khi tuyển sinh đào tạo người thầy thuốc tương lai, nhất là vào thời buổi “hội nhập” như hiện nay chăng?
BS Đỗ Hồng Ngọc
Thưa thầy, em là một sinh viên mới vào trường y khoa phạm ngọc thạch. Sau khi đọc bài viết của thầy em cảm thấy nghề thầy thuốc thật lớn lao và khó khăn, nhưng em thắc mắc rằng khi thi vào trường thì thế mạnh của em lại là môn toán chứ không phải là sinh và hoá, em cũng không có nhiều những kiến thức về đời sống như thầy kể ,nên em cũng sợ mình không có những đặc điểm, tố chất mà ngành y cần có, như vậy em vẫn muốn theo đuổi thì em có thể trở thành một bác sĩ giỏi được không thầy? Em cần phải nổ lực để có những yếu tố nào để trở thành một bác sĩ giỏi?
Chỉ cần có những ưu tư thắc mắc như em thì đó đã là một tố chất để trở thành một người thầy thúôc tốt. Tôi tin em sẽ là một bác sĩ giỏi sau này. Kiên trì và phải có thời gian. Đừng nóng vội!
Thuc su thi cac truong y cua Viet Nam khong giong chuong trinh dao tao cua nuoc ngoai cung nhu dau vao cua Truong. Nen thuc te rat kho khan cho cac bas si VN khi di ra nguoi ngoai hoc vi khong du cac chuyen khoa chuyen sau nhu ho, thu hai la thoi gian dao tao cung ngan hon rat nhieu. Hi vong se co su doi moi trong phuong phap tuyen sinh cung nhu thoi gian dao tao de khi ra truong cac ban co the tu tin dung truoc benh nhan. Thu hoi bao nhieu ra sv ra truong co du tu tin de dieu tri mong benh don gian?. Thu hai neu muon tiep can voi chuong trinh dao tao o nuoc ngoai thi ngoai ngu la dieu quan trong nhat. Hien tai rat it sinh vien ra truong qua ben Phap de hoc dao tao cac chuyen khoa sau. Neu qua Mi cac ban doi hoi phai thi lai 3 steps de sau do co the lam bs noi tru con bac si chueyn khao thi phai hoc sau do. Thoi gian dao tao rat dai va nhu vay khi ra truong bs cua ho duoc trang bi day day kien thuc va kinh nghiem de dieu tri cho chuyen khoa cua minh. Mac du mot so giao su nuoc ngoai den VN giup do mot so ky thuat moi trong dieu tri nhng con so do rat la it. Vay thu hoi hien nay nganh y cua Vn nhu the nao ? can phai lam gi de co thu tung buoc hoi nhap voi cac nuoc trong khu vuc thoi chu chua noi den nhung nuoc phat trien nhu chau Au va Mi ? That su doi hoi rat nhieu nguoi co tam huyet va ca su thay doi tu bo giao duc moi co the duoc neu khong thi se khong biet nhu the nao ? Dieu nay da lam em suy nghi rat nhieu !
Em chuc Thay nhieu suc khoe !
Tran Minh Hoang
Những trăn trở của em rất đúng và tôi chắc nhiều người cũng nghĩ như vậy. Hiện nay trình độ ngoại ngữ của sinh viên đã khá nhiều. Nhờ Internet, việc tự học sẽ dễ dàng hơn. Vấn đề là phải có tinh thần tự học. Tôi chắc sắp tới “đầu vào” y khoa sẽ khác đi. Hội nhập rồi mà! Riêng tôi vẫn nghĩ nên đưa môn Y đức và Nghĩa vụ luận Y khoa vào dạy sớm ở các trường Y trong nước.
Em cũng nên nhớ bác sĩ ở VN rất giỏi về lâm sàng vì có bệnh nhân để học, miễn là chịu học.
Cảm ơn em.
Thưa Bác sĩ, con vẫn còn đang đi học cấp 3 thôi, con học lớp chuyên Sinh ở 1 trường Trung học trong thành phố,Con rất yêu thích môn Sinh học, nhưng thật sự, hiện nay con rất đang lưỡng lự giữa hai ngành Công nghệ Sinh học và Bác sĩ. Một đằng con muốn nghiên cứu Sinh Học chuyên sâu, đằng khác lại muốn làm bác sĩ đễ giúp đỡ cho mọi người. Ngày thi ĐH đang đến gần mà con vữa chưa ngã ngũ đc!
thua thay em rat thich nganh y khoa , vi moi lan nhin thay nguoi benh em rat thuong , va em cung da tung bi benh , duoc su cham soc tan tinh em rat biet on, va cam dong , em muon tro thanh 1 bac si gioi , nhung em nghe noi hoc y khoa rat kho , ma em cung rat nhat khi gap mau nhieu , lieu khi thi vao nganh y khoa em co the khac phuc duoc dieu do khong thua bac si,
Q.SON
Neu em da thich y khoa thì phai co gang hoc moi thi vao duoc. Nhieu nguoi cung nhut nhat so mau, nhu em vay, nhung khi vao hoc roi se quen dan di, khong lo. Hoc y rat can su cham chi, sieng nang, tỉ mỉ, chính xác… em a.
Thua bac si, hien nay con la hoc sinh lop 12 va con rat thich hoc nganh y de lam bac si nhung con co mot ban khoan la lam sao ma minh co the biet duoc minh that su yeu thich linh vuc nao cua nganh y ? Vi theo con duoc biet, y hoc duoc phan chia ra lam rat nhieu nganh : tai -mui hong, xuong, tim mạch,…Con xin bac si gop y cho con a. Con cam on bac si rat nhieu
Trước hết phải lo học giỏi, tốt nghiệp phổ thông. Sau đó phải đậu được vào Y khoa. Học 6 năm (hoặc 7, 8 năm) tốt nghiệp y khoa rồi mới biết mình có khuynh hướng về ngành chuyên sâu nào, nội, ngoại, sản, nhi, mắt, tai mũi họng v.v… Lo xa quá không nên!